Je hebt jarenlang veel zonlicht direct op je huid gehad, bijvoorbeeld door een buitenberoep of omdat je in de tropen bent opgegroeid. Je hebt veel straling van hoogtezon, zonnebank of solarium op je huid gehad. Je hebt vaak in de zon gelegen om bruin te worden en je hebt je daarbij niet altijd goed ingesmeerd.
Groter risico op melanoom en alvleesklierkanker
Mensen met een mutatie in het CDKN2A-gen hebben een verhoogd risico op melanoom en op alvleesklierkanker. Maar niet iedereen met deze mutatie krijgt kanker. Het risico voor mensen met een mutatie in het CDKN2A-gen om ooit een melanoom te krijgen is ongeveer 70 tot 80%.
Het is niet altijd duidelijk waardoor een melanoom ontstaat. Oorzaken van huidmelanomen kunnen zijn: zonverbranding in de jeugd, gebruik van de zonnebank, langdurig gebruik van afweer-onderdrukkende medicijnen, een licht huidtype of erfelijke aanleg.
Een melanoom kan ontstaan uit een bestaande moedervlek of plotseling uit pigmentcellen in een voorheen 'gave' huid.
Ongeveer 23.300 diagnosen huidkanker in 2022
8.050 nieuwe gevallen van melanoom: 4.050 mannen en 4.000 vrouwen (0,46 per 1.000 mannen en 0,45 per 1.000 vrouwen)
Wat voel je bij een melanoom? Van een melanoom voel je meestal niets.Soms jeukt het plekje.
Wordt een melanoom op tijd herkend en behandeld?Dan is er een grote kans op genezing: 94% van de mensen overleven de eerste 5 jaar. Heeft iemand uitzaaiingen van een melanoom? Dan is de kans op overleven een stuk kleiner.
Gemiddeld zijn 10 jaar na de diagnose nog 91 van de 100 mensen in leven. Let op: dit zijn gemiddelde cijfers voor alle mensen met deze soort kanker.
Melanomen kunnen op alle plaatsen van het lichaam voorkomen. Bij vrouwen komt deze huidkanker wat vaker voor op de benen; bij mannen op de romp. Andere wat zeldzamere lokalisaties zijn het behaarde hoofdhuid, de slijmvliezen (mond, neus- en keelholte, vagina en de anus) en in het oog.
Het melanoom is kleiner dan 1 cm maar toch zijn al vele tinten zichtbaar waaronder zwart en roze in een sterk asymmetrische verdeling. Melanoom van het superficieel spreidende type. Een melanoom is beslist niet altijd bruin of zwart van kleur, maar kan ook heel goed (deels) roze of kleurloos zijn.
Voorkómen van een melanoom
Bij het ontstaan van de meeste melanomen speelt de zon een belangrijke rol. Herhaaldelijke zonverbrandingen verhogen de kans op het krijgen van een melanoom op latere leeftijd. Bescherm je huid, en vooral de huid van kinderen, daarom goed tegen zonnebrand.
Uitzaaiingen van een melanoom kunnen in alle organen komen. Ook in de hersenen. Het kan zijn dat u niet meer beter wordt. Tegenwoordig lukt het heel soms om de ziekte toch lange tijd helemaal weg te krijgen.
Ongeveer 94% van de melanoompatiënten na vijf jaar nog in leven. De overleving van melanoom verschilt per stadium. Als melanoom in een vroeg stadium wordt ontdekt en behandeld, is de kans op genezing groot. De relatieve vijfjaarsoverleving is voor alle melanoomstadia samen ongeveer 94%.
Vooruitzichten bij melanoom
De meeste mensen zonder uitzaaiingen krijgen nooit meer een nieuw melanoom. En ook geen uitzaaiingen nadat de tumor is verwijderd. Soms is een melanoom heel agressief. Dan verspreiden de kwaadaardige cellen zich snel naar andere delen van het lichaam.
Voor de puberteit komt het melanoom uiterst zelden voor. Daarna kan het op elke leeftijd ontstaan, maar meestal bij mensen die tussen de 30 en 60 jaar oud zijn. Het aantal patiënten met een melanoom is de laatste vijftien jaar sterk toegenomen, mogelijk vanwege een toegenomen blootstelling aan ultraviolette straling.
In de huid rondom het melanoom of het litteken van het oorspronkelijke melanoom kunnen ook kleine uitzaaiingen ontstaan. Als deze binnen 2 cm van het litteken ontstaan, heten ze satelliet-metastasen. Deze uitzaaiingen kun je opmerken doordat er rondom een litteken huidkleurige of bruine tot zwarte bultjes ontstaan.
Hoe herken ik een kwaadaardige moedervlek ? De moedervlek mag niet a-symmetrisch groeien; d.w.z de ene helft ziet er anders uit dan de andere helft van de vlek. Een moedervlek mag niet van kleur of kleursamenstelling veranderen. Bij een melanoom zien we vaak verschillende tinten, bruin, zwart, wit, blauw of rood.
Weghalen van een melanoom
De behandeling van een melanoom begint bijna altijd met het verwijderen van het melanoom. Dit gebeurt meestal door de dermatoloog, soms door de huisarts.
Melanomen ontstaan wanneer de pigmentcellen in een moedervlek ongeremd gaan delen. Een melanoom kan snel uitzaaien naar andere delen van het lichaam, dus het is belangrijk om snel te handelen. Wanneer de huisarts vermoedt dat u een melanoom heeft, kunt u bij ons binnen 1 dag gezien worden door de dermatoloog.
Behandeling van niet-uitgezaaid melanoom: stadium 1 of 2
De kankercellen zitten nog op 1 plek in de huid. De behandeling begint bijna altijd met een kleine operatie. Eerst verwijdert de arts het melanoom.
Een melanoom wordt operatief verwijderd. Meestal zijn er geen uitzaaiingen, maar als die er wel zijn dan bevinden ze zich meestal in de lymfeklieren. Ook deze worden dan operatief verwijderd. Bij uitzaaiing naar andere delen van het lichaam moeten we eerst beoordelen of een operatie mogelijk is.
Jaarlijks overlijden bijna 800 patiënten door melanoom. De sterfte aan de overige huidkanker (niet-melanoom) is relatief laag, het gaat in totaal om ongeveer 130 sterfgevallen per jaar.
Vermoedt de arts dat de verdachte moedervlek een melanoom is? Dan kan de arts de moedervlek het beste in zijn geheel wegsnijden en laten onderzoeken op kankercellen. Het weghalen van een verdachte moedervlek heet een diagnostische excisie: het weghalen van een stukje weefsel om een diagnose te stellen.
Het melanoom is een zeer agressieve vorm van huidkanker die betrekkelijk weinig voorkomt. Per jaar wordt deze aandoening vastgesteld bij ongeveer 3500 mensen. Het melanoom ontstaat vaak bij mensen die tussen de 30 en 60 jaar oud zijn. Maar iedereen kan het krijgen.