Niets doen is geen optie. Als er geen vulling gemaakt wordt, kan een klein gaatje groter worden en uiteindelijk leiden tot een wortelkanaalbehandeling of verlies van uw tand of kies.
Als gaatjes niet of te laat behandeld worden kunnen aangetaste tanden dermate slecht worden dat ze (telkens) afbreken en zelfs op den duur verwijderd moeten worden. Ook is het mogelijk dat de gevoelige zenuwen in de tand afsterven of dat de wortelpunten gaan ontsteken.
U kunt een gaatje herkennen doordat er een bruine verkleuring te zien is of doordat u last heeft van tand- of kiespijn. Als u te lang wacht, kan een gaatje steeds dieper worden en uiteindelijk de tandzenuw bereiken. Dit kan veel pijn geven en een wortelkanaalbehandeling tot gevolg hebben.
Als de laag een beetje weg is, heb je een beginnend gaatje. Dit kan je door extra goed te poetsen soms nog wel wegpoetsen. Poets dan wel met een fluoride tandpasta, want die zorgt dat de tanden weer sterker worden. Als de laag helemaal weg is, komt er een bruin plekje.
Als gaatjes niet op tijd behandeld worden, kan het tandbederf steeds verder gaan, waardoor de bacteriën de zenuw in de tand of kies bereiken en er een ontsteking aan de wortel kan ontstaan. Wanneer deze zenuw is aangetast moet deze verwijderd worden door middel van een wortelkanaalbehandeling.
We hebben gemiddeld vier tanden of kiezen waar een gaatje in zit. Het onderzoeksbureau TNO houdt in opdracht van Zorginstituut Nederland al meer dan dertig jaar bij hoe het met onze gebitten gesteld is. Bij kinderen gaat het steeds beter. In 2001 had een gemiddelde vijfjarige nog vier gaatjes in zijn melkgebit.
Hoe ziet een (beginnend) gaatje eruit? U kunt een beginnend gaatje (cariës) herkennen aan een donkere verkleuring en witte vlekjes op tanden of kiezen. Ook zwarte groefjes en putjes kunnen een kenmerk zijn van een beginnend gaatje.
Zodra er zich een gaatje gevormd heeft, kan tandbederf niet meer uit zichzelf genezen. Een bezoek aan de tandarts is dan noodzakelijk. De tandarts kiest de behandeling in functie van de ontwikkelingsfase waarin de aandoening zich bevindt.
In een ver stadium zal kiespijn een alarmerend symptoom zijn. Het gat is in dat geval zo groot geworden dat de zenuw geïrriteerd is geraakt. Afhankelijk van de plek van het gaatje zou het mogelijk zijn dat er een stuk van de tand kan afbreken, waardoor het gat nog beter te voelen is met de tong.
Voorbeelden van symptomen van gaatjes en tandbederf zijn: Kiespijn. Vooral bij het consumeren van hete, koude of zoete dranken en etenswaren. Aanhoudende pijn in de kaak.
Goed om te weten: om een gaatje te vullen, wordt er een afspraak ingepland van ongeveer 25 minuten. Heeft u meerdere gaatjes, dan komt hier extra tijd bij.
Doordat deze zuren het glazuur aantasten kunnen er op slecht-gepoetste plekken (beginnende) gaatjes ontstaan. In eerste instantie merkt u hier niks van. Een beginnend gaatje is vaak niet zichtbaar met het blote oog en ook veroorzaakt het nog geen pijn.
Zwarte of bruine vlekjes op tanden: oorzaken
Donkere vlekken op tanden worden meestal veroorzaakt door externe factoren. Het tandglazuur is namelijk enigszins poreus, waardoor vlekken kunnen ontstaan als het regelmatig in contact komt met bepaald voedsel. De belangrijkste boosdoeners zijn: Slechte mondhygiëne.
Doet een vulling krijgen pijn? Als je kiest voor een verdoving voel je niets voor de behandeling. Echter, bij een klein gaatje of als je niet bang bent voor de tandarts, kan je de behandeling ook zonder verdoving ondergaan. Het boren kan even gevoelig zijn, maar je zit na de behandeling niet met een verdoofde mond.
Met een verdoving wordt een gebied in je mond verdoofd. Met een dunne naald wordt een beetje verdovingsmiddel in het tandvlees gespoten. Dit middel zorgt ervoor dat de zenuwen in dat gebied geen prikkels naar de hersenen sturen. De zenuw werkt dus even niet en hierdoor voel je geen pijn.
Het vullen van een gaatje hoeft geen pijn te doen. Afhankelijk van de diepte van het gaatje en de pijngrens van een persoon kan het boren wel gevoelig zijn. Als het meer is dan gevoelig dan kan je uiteraard vragen om een plaatselijke verdoving. De verdoving zorgt ervoor dat je niks voelt van de behandeling.
Speeksel spoelt bacteriën en hun schadelijke melkzuur van je tanden af. Dus als je vaak een droge mond hebt, heb je meer kans op gaatjes. Het probleem kan worden verholpen door in de loop van de dag veel water te drinken of er een gewoonte van te maken om kauwgum te kauwen.
Tandbederf ontstaat als tandplak, de kleverige substantie die zich op de tanden vormt, in aanraking komt met suikers uit het voedsel dat we eten. Deze combinatie produceert zuren die het tandglazuur kunnen beschadigen en verzwakken.
Kiespijn kan veel verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende oorzaken van kiespijn zijn gaatjes, ontstoken tandvlees, doorkomende verstandskiezen, scheefgroeiende verstandskiezen, een ontsteking van de wortel, een kaakholte ontsteking, tanderosie, blootliggende tandhalzen of een abces.
Tandenpoetsen is belangrijk, omdat het tandplak weghaalt. Tandplak ontstaat uit de resten van eten, drinken en speeksel en wordt pas schadelijk als het langere tijd op uw tanden zit. Daarom is het voldoende om de plak één keer per 24 uur goed te verwijderen.
Witte aanslag of witte vlekjes zijn doffe plekken die poreus zijn geworden. Vaak zijn ze zichtbaar op hoek- en voortanden. Op zowel boven- als ondertanden kan deze witte aanslag voorkomen. Het is een vlekje dat witter is dan de rest van de tand.
Franse wetenschappers hebben met succes een gel getest die de groei van nieuwe cellen in tanden stimuleert. De gel met melanocyt-stimulerende hormonen (MSH) zou moeten worden aangebracht rondom een gaatje.
Wanneer je de tanden niet goed poetst en niet veel doet aan de algehele mondhygiëne, zullen deze etensresten veranderen in zuur. Dit zuur is zo sterk dat het zich door het glazuur van de tand heen bijt, waardoor cariës ontstaan (bij ongelukkige tandartspatiënten beter bekend als gaatjes).
Een beginnend gaatje kan zichzelf herstellen als je goed voor je tanden zorgt. Gebruik daarom een tandpasta met fluoride en reinig dagelijks goed je tanden. Ook een gezond voedingspatroon kan gaatjes helpen voorkomen. Je tandarts kan ook je tand verzegelen of 'sealen'.
Hoe snel groeit een gaatje? Dat verschilt per persoon, maar bij volwassenen duurt het vaak enkele jaren voordat een gaatje zo is gegroeid dat deze behandeld moet worden. Soms lukt het om het cariësproces te stoppen, door bijvoorbeeld extra goed te poetsen of extra fluoride te gebruiken.