In zetmeelrijke producten zoals aardappelen, brood, rijst en bloem kan bij temperaturen van 120 0C of hoger acrylamide ontstaan. Deze kankerverwekkende stof zit ook in sigarettenrook. Uit onderzoek bij proefdieren blijkt dat acrylamide schadelijk kan zijn.
In één woord: ja. In alle verbrande en verkoolde voeding – dus niet alleen vlees en niet alleen van de barbecue!- worden kankerverwekkende stoffen gevonden, die het risico op met name darmkanker kunnen verhogen1. Daarom is het goed om zo veel mogelijk verbrand en verkoold eten te vermijden.
Acrylamide is een stof die kan ontstaan als zetmeelrijke producten worden verhit boven 120°C. Producten waarin acrylamide voorkomt zijn bijvoorbeeld gefrituurde aardappelproducten zoals friet en chips, koffie, ontbijtkoek, ontbijtgranen, brood (vooral geroosterd), biscuits en crackers.
Acrylamide zit met name in aardappelproducten zoals friet/patat, chips, aardappelkroketten en gebakken aardappelen en ook in biscuits, (ontbijt)koek, crackers, (geroosterd) brood en koffie. Volwassenen krijgen gemiddeld de meeste acrylamide binnen via aardappelproducten en koffie.
In de nieuwe campagne: 'bak goed, bak goudgeel', waarschuwt het Voedingscentrum dat de stof acrylamide voor een verhoogde kans op kanker kan zorgen. Acrylamide komt voor in zetmeelrijke producten zoals aardappelen en granen als deze worden verhit boven de 120 graden.
Als je gezond en gevarieerd eet, is het geen probleem om af en toe een frietje te eten. Het gaat om de juiste balans. 1 kleine zak patat van 150 gram (zonder zout) met 25 gram mayonaise bevat: Energie: 560 kilocalorieën (kcal)
Behalve dat ossewit een heerlijke smaak geeft aan je frietjes, is het ook nog eens een stuk gezonder dan zonnebloemolie, waar nagenoeg alle friettenten in bakken. In plantaardige olie kun je eigenlijk maar 1 keer bakken, omdat deze na verhitting onstabiel wordt.
Wetenschappelijke informatie over speculaas
Onderzoekers geven aan dat in biscuits doorgaans veel van het kankerverwekkende acrylamide te vinden is (1). Daarom is het beter niet al te veel speculaas te eten.
Koffie zou bij volwassenen zo'n 34% van de dagelijkse totale acrylamide inname via de voeding vertegenwoordigen, aldus EFSA. Niet alleen koffie (en koffievervangers zoals chicorei) bevat immers acrylamide.
Kankerverwekkende stof
In chips en patat zit het stofje acrylamide. De stof ontstaat namelijk wanneer je zetmeelrijke producten bakt of blootstelt aan hogere temperaturen. Deze stof verhoogt de kans op kanker.
Chips zijn verzadigd met kanker verwekkende chemische stoffen. Een van de meest gevaarlijke bestanddelen in chips (niet opzettelijk toegevoegd), is een bijproduct van de verwerking. We hebben het hier over Acrylamide (een kankerverwekkend stof die giftig voor het zenuwstelsel is).
Open de ramen zodat de stank naar buiten kan en er frisse lucht binnen kan komen. Dit is de snelste en de makkelijkste manier om de lucht in je huis te laten circuleren. Zet daarom zoveel mogelijk ramen en deuren tegen elkaar open, vooral die in de buurt van de keuken. Zet ventilatoren aan, als je die hebt.
Uit onderzoek is gebleken dat aangebrand eten kankerverwekkende stoffen bevat. Deze stoffen kunnen ontstaan wanneer eten voor een langere tijd op een hoge temperatuur wordt verhit en donker kleurt, bijvoorbeeld tijdens het bakken of grillen.
Door het roosteren van vlees, groente of vis ontstaan chemische verbindingen die, ondanks dat ze een extra smaak geven, schadelijk zijn voor de gezondheid. Dit zijn de zogenaamde PAKs, ofwel polycyclische aromatische koolwaterstoffen. PAK's ontstaan als organisch materiaal verbrandt bij hoge temperaturen.
Arabica koffiebonen zijn over het algemeen gezonder, omdat ze minder cafeïne bevatten en daarnaast antioxidanten bevatten.
Bij filterkoffie blijft cafestol achter in het papieren filter. In koffie uit een filtermachine of koffiepad-apparaat zit dan ook weinig cafestol. Het drinken van filterkoffie heeft daarom bijna geen effect op het cholesterolgehalte. In espressokoffie zit meer cafestol.
Gemalen koffie is namelijk ook een smaakmaker. Zo wordt het veel gebruikt in barbecue rubs. Niet alleen geeft het smaak aan – bijvoorbeeld – varkensschouder, maar de koffie zorgt er ook voor dat je vlees extra sappig wordt. Dat komt doordat de koffie een korst vormt die alle vleessappen binnenhoudt.
Speculoos bestaat grotendeels uit suiker en is bijzonder arm aan vitamines en vezels. De in vet oplosbare vitamines ontbreken volledig. Speculoos bevat wel verschillende mineralen, maar deze komen ook veel voor in andere voedingsmiddelen. Het enige echt gezonde ingrediënt in Speculoos is kaneel.
Kenmerkend voor speculaas zijn − behalve de bruine suiker (liefst bruine rietsuiker) − de speculaaskruiden die bestaan uit een mengsel van kaneel, nootmuskaat, kruidnagel, gemberpoeder, kardemom en witte peper. Verschillende variaties zijn echter mogelijk met bijvoorbeeld anijs, korianderzaad en foelie.
Frietjes worden traditioneel gebakken in dierlijk vet (ossenwit en/of paardenvet). Dat zorgt voor die typische smaak en geur, maar is helaas minder gezond doordat het meer verzadigd vet bevat. Daarom worden frietjes tegenwoordig ook in plantaardige olie gebakken, of in een mengsel van de twee.
En op basis van dit criterium zijn arachideolie en olijfolie de grote winnaars. De eerste barst van de omega 9, een vetzuur dat erom bekend staat een grote rol te spelen bij het voorkomen van hart- en vaatziekten. Dankzij zijn neutrale smaak is dit de perfecte kandidaat-frituurolie.
De allerlekkerste frietjes maak je van bloemige aardappelen. Bintjes, bijvoorbeeld. Dat zijn vrij grote, lange aardappelen die voldoende zetmeel bevatten om je frietjes lekker goudbruin en krokant te maken. Andere rassen die geschikt zijn, zijn Agria, Désirée, Première en Santé.
Een pizza lijkt gezond: in feite is het deeg met voedingsmiddelen als champignons, tomaat en kaas, gebakken in de oven. Maar vergis je niet. Een pizza bevat al snel zo'n 800 tot ruim 1000 calorieën. Juist die kaas maakt dat een pizza meer calorieën bevat dan een portie frieten.
Wie zin heeft in een vettige snack kan beter een zakje frieten gaan halen dan een pak chips. Frieten, zonder saus, bevatten namelijk maar 350 calorieën ten opzichte van 510 calorieën bij chips. Een frietje bevat bovendien ook drie keer minder vet dan een zak chips.