Schizofrenie is een ziekte waarbij iemand kwetsbaar is voor het krijgen van psychoses. Vaak heeft iemand problemen met informatieverwerking en toont negatieve symptomen, zoals weinig spreken, weinig initiatief tonen, of weinig energie hebben.
Negatieve symptomen geven aan dat er iets ontbreekt aan iemand persoonlijkheid wat er eerst wel was. Gedrag wat je zou verwachten bij iemand is er niet meer. Negatief heeft dus niets met 'slecht of verkeerd' te maken.
Positieve symptomen zijn wanen en hallucinaties. Negatieve symptomen zijn dingen die iemand mist zoals energie, initiatief en inspiratie. Cognitieve symptomen zijn problemen met denken, geheugen, plannen en het organiseren van werkzaamheden. Daarnaast kan ook sprake zijn van vervlakte of inadequate emoties.
'Met negatieve symptomen bedoelen we het ontbreken van normaal aanwezig gedrag. Mensen zijn dan teruggetrokken, hebben minder motivatie, zijn vlak. Er zit weinig leven in. Het probleem is dat die symptomen vaak lang aanhouden en zeer invaliderend zijn.
Als je een schizofrene stoornis hebt, maak je vaak een verwarde indruk. Je bent bijvoorbeeld angstig, je hoort stemmen of je hebt last van hallucinaties. Hierdoor zeg je of doe je dingen die voor buitenstaanders onbegrijpelijk zijn. De stoornis begint meestal tussen het 16e en 30e levensjaar.
Uit de resultaten komt naar voren dat schizofrenie geassocieerd blijkt met een kortere levensverwachting: mannen bereiken een voorspelde leeftijd van gemiddeld 59,9 jaar, terwijl dat bij vrouwen 67,6 jaar is. De metabole ontregeling wordt, zoals gezegd, als belangrijke oorzaak gezien van de kortere levensverwachting.
U kunt heel angstig of somber zijn van de belevingen die u ervaart en het feit dat anderen u niet begrijpen of zeggen dat uw belevingen niet kloppen. Hierdoor gaat u zich vaak isoleren en contacten mijden. Verder kan u zichzelf of uw woonomgeving verwaarlozen. Hulp weert u vaak af.
Bij sommige schizofrene mensen laten hersenscans en onderzoek na overlijden afwijkingen in de hersenen zien. Onderzoekers zien onder andere vergrote met vocht gevulde holtes (ventrikels), en een krimping van de hersenwindingen (vouwen).
Gemiddeld krijgt iets minder dan 1% van de bevolking de diagnose schizofrenie. In Nederland gaat het om circa 130.000 mensen. Het moge duidelijk zijn dat deze mensen niet allemaal gevaarlijk zijn. Integendeel, mensen met schizofrenie zijn vaker slachtoffer dan dader van moord en geweld.
Wat is het? Schizofrenie is een ernstige en chronische psychiatrische aandoening die wordt gekenmerkt door langdurige of terugkerende psychoses. Een psychose is een toestand waarbij een persoon het normale contact met de werkelijkheid verliest. Schizofrenie heeft vaak een veranderlijk verloop.
Als je aanleg voor schizofrenie hebt, wordt een psychose vaak uitgelokt door iets wat in de omgeving gebeurt. Dat is niet altijd één gebeurtenis. De manier waarop je leven verloopt speelt ook mee. Als je bijvoorbeeld opgroeit met veel ruzie en stress in huis, heb je een grotere kans dat je last van psychoses krijgt.
Iemand met katatonie verkeert in een toestand waarbij hij of zij minder goed kan reageren op de omgeving. Ondertussen is de persoon wel wakker en mentaal helder. Dit uit zich soms in bewegingsstoornissen. Het verloop en de symptomen verschillen per persoon.
Helaas is schizofrenie niet te genezen. Voor behandeling van schizofrenie is het van groot belang dat zo snel mogelijk de juiste diagnose gesteld kan worden. De behandeling is vervolgens gericht op het verminderen van de psychotische verschijnselen, en het verlagen van de intensiteit van deze verschijnselen.
Iemand beweegt nauwelijks en zit of staat soms uren stil in een verkrampte houding. Of iemand is juist overbeweeglijk, erg onrustig en kan de neiging hebben gedrag of spraak van anderen constant te imiteren.
Patiënten met schizofrenie kunnen een arbeidsongeschiktheidsuitkering bij het UWV aanvragen. Mensen zonder arbeidverleden kunnen een beroep doen op de Wajong als zij voor hun 17e levensjaar of tijdens hun studie arbeidsongeschikt zijn geworden.
Internationaal spreekt men van schizofrenie, wanneer de psychotische verschijnselen langer dan 6 maanden aanhouden en de klachten maken dat functioneren in dagelijkse leven, zoals je werk, studie, wonen en je gezin moeilijk zijn. Dat betekent niet dat de psychotisch symptomen 6 maanden of langer moeten duren.
Ze kunnen schreeuwen of heel zachtjes praten. Ze kunnen een paar woorden zeggen of urenlang doorpraten. Sommige mensen hebben de ervaring dat ze met hun stemmen gesprekken kunnen hebben, anderen niet. Bij sommige mensen zeggen de stemmen fijne dingen, bij anderen juist nare.
Schizofrenie is een multifactoriële aandoening: zowel genetische als omgevingsfactoren spelen een rol bij het ontstaan. Schizofrenie is naar schatting voor 60-80% erfelijk bepaald. (zie ook de achtergrondinformatie over psychiatrische aandoeningen.)
Bij mensen met schizofrenie met depressieve verschijnselen, eventueel in combinatie met negatieve symptomen, moet overzetten naar amisulpride, clozapine, olanzapine, quetiapine, aripiprazol en sulpiride overwogen worden.
Een psychose zonder medicatie kan binnen een week weg zijn of een jaar of langer aanhouden. Er is geen precies antwoord op te geven, behalve dat je ook zonder medicatie uit de psychose kan komen. Het is over het algemeen niet zinvol om iemand te proberen overtuigen dat anderen zijn ideeën niet hebben.
Het gebeurt heel weinig dat bij mensen op late leeftijd schizofrenie wordt geconstateerd. Ze hebben meestal al een lange periode achter de rug met terugkerende psychosen en functioneren niet zoals gezonde mensen van dezelfde leeftijd.
Bij een denkstoornis treden problemen op met de inhoud van de gedachten of de manier waarop de persoon denkt en communiceert. Denkstoornissen kunnen zelfstandig optreden, maar zijn vaak een symptoom van een breder psychisch ziektebeeld, bijvoorbeeld een psychotische aandoening als schizofrenie.
Gevolgen. Onbehandeld is schizofrenie een ziekte die tot veel lijden (bij patiënt en omgeving) kan leiden en arbeidsongeschiktheid kan veroorzaken. De stoornis heeft niet alleen gevolgen voor de cognitie, maar veroorzaakt meestal ook chronische problemen op het gebied van gedrag en emotie.
Paranoïde schizofrenie (ICD-10 F20. 0) of schizofrenie - paranoïde type (DSM-IV 295.30) is een vorm van schizofrenie waarbij betrekkelijk stabiele wanen en hallucinaties op de voorgrond treden. In de meeste delen van de wereld is dit de meest voorkomende vorm van schizofrenie.