Verschillende gebeurtenissen kunnen traumatisch zijn voor een kind; Ruzies of geweld tussen ouders, (seksueel) mishandeld worden, ernstige ziekte, een ongeluk meemaken of gepest worden. Het kan zijn dat je kind gelijk na de gebeurtenis last heeft van nare gevoelens, maar ook dat hij dit pas later merkt.
Een trauma herkennen
Je hebt last van sombere gevoelens en / of huilbuien en vaak ben je voortdurend gespannen. Een traumatische ervaring kan leiden tot het hebben van flashbacks van de gebeurtenis, herbelevingen van de gebeurtenis overdag of in je slaap.
Denk bijvoorbeeld aan herhaaldelijk seksueel misbruik, incest, huiselijk geweld, sexting, oorlogservaringen, genocide, martelingen of langdurige pesterijen. Maar er zijn ook beroepsgebonden trauma's bijvoorbeeld onder militairen, politie-agenten, ambulancepersoneel en zorgprofessionals.
Een trauma kan ontstaan wanneer iemand één of meerdere schokkende gebeurtenissen meemaakt, zoals een ernstig verkeersongeluk, een brand, het overlijden van een belangrijk persoon, seksueel misbruik of geweld. Een trauma ontstaat doordat de gebeurtenis(sen) niet goed verwerkt worden, geen plekje kunnen krijgen.
Het lichaam- en zielsgeheugen bewaren herinneringen aan het trauma . Spanning, woede, angst en verdriet worden als verborgen ladingen in het lichaam opgeslagen en hoe langer de traumagevoelens worden weggedrukt, hoe vaster de beschermende structuren eromheen lijken te worden.
Wanneer je een trauma niet goed kunt verwerken, levert dit langdurig klachten op: er kan PTSS ontstaan. PTSS beïnvloedt je leven op verschillende vlakken. Sommige mensen met PTSS kunnen tijdelijk niet meer naar werk of naar school.
In je leven kunnen er dingen gebeuren die zo erg zijn dat we het een trauma noemen. Als gevolg van een traumatische ervaring kun je een PTSS ontwikkelen (posttraumatische stressstoornis). De klachten kunnen zo erg zijn dat ze je leven negatief veranderen.
Je reageert soms alsof de traumatische gebeurtenis opnieuw plaatsvindt. Je voelt je erg angstig als je wordt geconfronteerd met iets wat met deze gebeurtenis in verband staat. De reacties kunnen zowel psychisch als lichamelijk van aard zijn, denk aan een snellere hartslag of ademhaling, trillen en zweten.
Gevolgen van jeugdtrauma
Het opgroeien in een onveilige gezinssituatie en/of schoolomgeving belemmert en verhindert dat een kind een innerlijk gevoel van veiligheid kan ontwikkelen. Omdat het zich voortdurend aanpast en op de hoede is, stagneert de ontwikkeling van een gezonde persoonlijke identiteit.
Gelukkig ontwikkelt niet iedereen PTSS na een traumatische ervaring. Vijftig tot tachtig procent van de Nederlanders maakt in zijn of haar leven minstens één potentieel traumatische gebeurtenis mee; ongeveer 7 procent van hen ontwikkelt uiteindelijk een posttraumatische stress-stoornis.
Wat zijn klachten bij PTSS? U beleeft de nare gebeurtenissen steeds opnieuw: in uw dromen (nachtmerries), maar ook overdag in uw gedachten. De herinneringen komen zonder dat u ze kunt tegenhouden. U wordt dan heel bang, boos of verdrietig.
Denk bijvoorbeeld aan een auto-ongeluk, overval of verkrachting. De meeste mensen kunnen een traumatische ervaring zelf verwerken.Maar soms lukt dat niet. De herinneringen en de daarbij behorende angstige gevoelens en/of gevoel van machteloosheid blijven terugkomen.
' Maar een traumatische gebeurtenis kan niet vergeten worden, omdat deze ook niet herinnerd kan worden. In plaats daarvan kan het trauma door bepaalde 'triggers' weer bij je terugkeren. 'Niet als een herinnering waar je afstand toe hebt, maar alsof je je nú weer midden in die bedreigende situatie bevindt,' zegt Coolen.
PTSS en triggers
, hebben vaak last van triggers. PTSS is een psychische aandoening die iemand soms krijgt na het meemaken van een traumatische gebeurtenis. Triggers kunnen klachten die bij PTSS horen veroorzaken, zoals flashbacks, nachtmerries, heel erge angst en vermijdingsgedrag.
Een populaire en goed werkende therapievorm voor traumaverwerking is Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR). Deze succesvolle techniek helpt vastgelopen verwerking van traumatische ervaringen weer op gang. Dit gebeurt zonder uitgebreide gesprekken en in een zeer korte tijd.
Jeugdtrauma en gevolgen
Volgens een schatting uit 2019 krijgen tussen de drie procent en twaalf procent van alle kinderen in Nederland te maken met fysiek geweld of seksuele mishandeling.
Er zijn binnen de ggz drie wetenschappelijk onderbouwde verwerkingstechnieken voor de behandeling van jeugdtrauma: EMDR, Imaginaire Rescripting en Imaginaire Exposure. Vaak worden meerdere technieken toegepast, eventueel in combinatie met medicijnen tegen angst en depressie.
Het is een emotionele beschadiging die is ontstaan na het meemaken van een schokkende gebeurtenis. Als het verwerken van een dergelijke gebeurtenis niet goed lukt, blijven er klachten bestaan die het dagelijks leven verstoren. Zowel volwassenen als kinderen kunnen een trauma ontwikkelen.
Wat is trauma? In de psychiatrie en psychologie wordt de term trauma gebruikt wanneer iemand na een schokkende gebeurtenis blijft steken in gevoelens van angst, woede of eenzaamheid. De gebeurtenis is in dat geval zo ongewoon, pijnlijk, schokkend of extreem dat het niet lukt om ermee om te gaan.
Bij exposure therapie bij trauma's plaats je jouw gedachten en herinneringen in het perspectief van je hele leven. Samen met de psycholoog bespreek je jouw gedachten en herinneringen over het trauma. Je bespreekt ook alle andere belangrijke gebeurtenissen uit je leven, of ze nou positief of negatief zijn.
Bij type 2 gaat het om zich herhalende gebeurtenissen, zoals bijvoorbeeld lichamelijke of psychische mishandeling, aanhoudend oorlogsgeweld, seksueel misbruik, en emotionele verwaarlozing bij een opgroeiend kind.
Tips voor naasten
Laat iemand met een posttraumatische stress-stoornis zijn of haar verhaal doen. Luister aandachtig en oordeel niet. Het kost tijd om te herstellen van een trauma. Zeg dus niet “het gaat vast snel over” en schep geen valse verwachtingen.