De psycholoog of psychiater helpt je verder. Als je een aantal aandoeningen tegelijk hebt, spreken we van complexe psychische problemen. Dan is de Basis Geestelijke Gezondheidszorg (Basis GGZ) meestal niet voldoende om deze het hoofd te kunnen bieden. Een psycholoog of psychiater kan je verder helpen.
Ernstige Psychiatrische Aandoeningen (EPA)
Deze ziekten worden gekenmerkt door moeilijke periodes, lichamelijke en geestelijke pijn. Deze mensen hebben veel problemen in het dagelijks leven, zoals moeite met werk, relaties, soms ook met persoonlijke hygiene.
Voorbeelden van ernstige psychische aandoeningen zijn: verslaving, ernstige depressie, psychose en bipolaire stoornis.
Definitie van psychische aandoening
De term psychische aandoening wordt gebruikt om een beschrijving te geven van een psychische en emotionele gesteldheid die het denken, voelen en handelen zodanig beïnvloeden dat men niet optimaal kan functioneren in het dagelijkse leven.
'Onder psychiatrische aandoeningen versta ik de ernstigere ziektebeelden. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om ernstige depressies, angststoornissen en psychoses of psychiatrische problematiek bij dementie. Bij psychische aandoeningen gaat het om lichtere vormen daarvan, zoals somberheid bij rouw.
Gedrag waar je op kan letten zijn: nieuwe/toegenomen concentratieproblemen, slaapproblemen, gejaagdheid of onrust, opvliegendheid, maar ook problemen met voeding of gebruik van alcohol of drugs. Reacties en emoties. Wanneer we (even) niet lekker in ons vel zitten, merk je dat aan de manier waarop we ons uiten.
Mensen van 25 tot 35 jaar hebben het vaakst ooit in het leven één of meer psychische aandoeningen gehad en mensen van 55 tot 65 jaar het minst vaak. Stemmingsstoornissen komen het vaakst voor bij mensen van 45 tot 55 jaar, angststoornissen bij 35 tot 45-jarigen en middelenstoornissen bij 18 tot 35-jarigen.
Iemand wil geen contact met anderen of anderen mijden hem/haar. Hij/zij is erg somber, geniet nergens van en vindt het leven uitzichtloos. Hij/zij reageert heel heftig op kleine gebeurtenissen. Hij zij wordt dan bijvoorbeeld woedend of heel verdrietig.
Er zijn verschillende oorzaken van psychische aandoeningen. Wat je hebt meegemaakt kan veel invloed hebben. Maar ook hoe (on)gezond je leeft. Heftige gebeurtenissen, armoede, infectieziektes, drugsgebruik en alcohol kunnen mensen die er aanleg voor hebben, een duw geven in de richting van een psychische aandoening.
De belangrijkste drie oorzaken zijn: biologische, psychische en sociale oorzaken. Er zijn een aantal biologische oorzaken: Uit onderzoek binnen families waar bipolaire stoornis voorkomt, blijkt dat de kans om een stemmingsstoornis te krijgen voor een deel erfelijk kan zijn.
Er bestaan geen medicijnen waarmee een psychische stoornis kan worden genezen. Medicijnen voor psychische stoornissen werken als een prothese: ze ondervangen voor een deel een defect in de hersens van de lijder.
Psychische klachten hebben te maken met gevoelens, gedachten en gedrag. U voelt zich bijvoorbeeld somber, gespannen, eenzaam of moe. U maakt zich misschien veel zorgen, denkt steeds aan angstige situaties of bent snel geïrriteerd. U kunt zich moeilijk concentreren, bent verward of slaapt slecht.
De DSM-5, het diagnostisch en statistisch handboek voor psychische stoornissen, spreekt van 10 persoonlijkheidsstoornissen die in 3 types zijn onderverdeeld.
De term 'ernstige psychische aandoening' (vaak afgekort tot EPA) wordt gebruikt om een bepaalde groep patiënten aan te duiden. Het predicaat 'ernstig' heeft mede betrekking op de bijkomende beperkingen op meerdere levensgebieden die mensen hebben.
Wanneer je al meerdere jaren lijdt aan psychiatrische klachten, en daardoor ook problemen hebt op het gebied van wonen, werk, financiën of relaties, dan spreken we van een ernstige psychiatrische aandoening.
Er is niet één duidelijke oorzaak te geven voor het ontstaan van een psychiatrische stoornis. De stoornis ontstaat door een combinatie van factoren. In de kern gaat het om aanleg en omgevingsfactoren. Deze werken op een ingewikkelde manier op elkaar in.
Een psychiater is, in tegenstelling tot een psycholoog, een medisch arts. Een psychiater heeft dan ook in eerste instantie medicijnen gestudeerd, en heeft zich daarna gespecialiseerd tot psychiater. In de vervolgopleiding voor psychiater is ook de opleiding tot psychotherapeut opgenomen.
Als je last hebt van een stemmingsstoornis, dan lukt het niet meer goed om te genieten en voel je je vaak de hele dag somber. Vaak word je niet meer vrolijk van dingen waar je vroeger wel blij van werd. Zo kun je net een gezond kindje hebben gekregen maar je erg verdrietig voelen.
Iemand die een gevaar voor zichzelf of zijn omgeving vormt door een geestelijke stoornis kan tegen zijn of haar zin in worden behandeld. De verplichte behandeling kan een gedwongen opname zijn, maar dat hoeft niet. Iemand kan ook verplicht worden om regelmatig naar een instelling terug te komen.
Wat kan ik doen wanneer mijn depressieve partner geen hulp wil? Probeer in eerste plaats voor jezelf te zorgen en blijf doen wat goed voor jou is. Zoek zelf steun in je omgeving en blijf niet alleen met het probleem zitten. Praat er ook over met je huisarts.
Hebt u of heeft iemand in uw omgeving psychiatrische en/of ernstige psychosociale problemen en daarvoor spoedeisende hulp nodig? Belt u dan direct met de huisarts.
Respect voor de patiënt
De psychiater heeft de specialistische kennis en vaardigheden om empathie te tonen, ook als dit bemoeilijkt wordt door de invloed die de psychiatrische stoornis uitoefent op het denken, voelen en willen van de patiënt (NVvP, 2005).
Mentale gezondheid gaat over cognitief (denken), emotioneel (voelen) en sociaal welzijn. Mentaal gezonde personen voelen zich over het geheel genomen tevreden, zijn in staat om te genieten, denken positief, kunnen omgaan met tegenslagen en zijn tevreden met hun sociale relaties.
Er zijn veel verschillende psychische aandoeningen met elk hun eigen kenmerken en gevolgen. Voorbeelden van psychische functiebeperkingen zijn: AD(H)D, faalangst, depressiviteit, een persoonlijkheidsstoornis als borderline, Asperger syndroom (een autistische stoornis).