Door de zwaartekracht moet ons lichaam op aarde een verrassende hoeveelheid werk verrichten, zelfs als je op de bank in één keer een hele tv-serie bekijkt. Maar in de ruimte is die zwaartekracht vrijwel verdwenen, waardoor spieren slap en botten bros (en daardoor breekbaar) worden.
Een mens die wordt blootgesteld aan het vacuüm van de ruimte, zal niet meer dan een paar seconden leven, maar ontploft niet. De astronaut zwelt echter wel degelijk merkbaar op, en de ingewanden en organen worden door lichaamsopeningen naar buiten geperst. De oorzaak is natuurlijk het gebrek aan luchtdruk.
Geen zuurstof betekent dat het bloed er ook geen meer kan opnemen, terwijl het hart blijft verder pompen. Na ongeveer 15 seconden is de voorraad zuurstof in je lichaam geconsumeerd; het zuurstofloos bloed vloeit naar de hersenen en je verliest het bewustzijn. En de dood volgt na een paar minuten.
Het ontbreken van de zwaartekracht wordt ook wel gewichtloosheid genoemd. Het lijkt op zweven, op het gevoel dat je krijgt, als je in een achtbaan plotseling naar beneden suist. De astronauten aan boord van het Internationale Ruimtestation zijn in een voortdurende vrije val.
"Astronauten blijven nu ongeveer een half jaar in de ruimte. Dat heeft te maken met de houdbaarheid van de Sojoez-capsule. Die moet op een gegeven moment vervangen worden vanwege het slechter worden van de batterijen en de brandstof voor de stuurraketjes."
Het absolute nulpunt of nul Kelvin, is min 273 graden Celsius, de temperatuur waarop atomen in theorie volledig zouden moeten stoppen met bewegen. Met een temperatuur van 100 nanoKelvin zijn de BEC's in het ISS kouder dan de gemiddelde temperatuur in de ruimte, waar het zo'n 3 Kelvin is of -270 graden.
De drankjes variëren van koffie, thee en sinaasappelsap tot vruchtendrankjes en limonade. Voor de astronauten is het net zo belangrijk om genoeg calorieën, vitaminen en mineralen binnen te krijgen als voor de mensen op aarde. Ze moeten minstens 2000 calorieën per dag eten.
Tijdens hun verblijf in het internationale ruimtestation ISS moeten astronauten blijven werken en leven in een omgeving die heel anders is dan hier op aarde. Toch moeten ze zich schoon houden, naar de wc gaan, eten en drinken, en fit en gezond blijven.
Astronauten kunnen hun slaapzakken aan een muur of een plafond vastmaken en overal slapen, zolang ze niet rond zweven en ergens tegenaan botsen. Op het internationale ruimtestation ISS slapen de meeste bemanningsleden in hun eigen kleine cabines.
U kunt geen water in een glas schenken, maar u kunt met behulp van een rietje uit een zakje drinken. En het is heerlijk: per slot van rekening bestaat het uit zweet en urine van uzelf en uw collega's.
De ruimte buiten de aardse atmosfeer is uiterst vijandig. Er is geen luchtdruk en geen zuurstof om in te ademen. Meteorieten vormen een risico en de temperaturen kunnen extreem zijn.
In de ruimte kan niemand je horen schreeuwen. Dat komt doordat er geen lucht is - de ruimte is een vacuum. Geluidsgolven kunnen zich in een vacuum niet verplaatsen. De 'kosmische ruimte' begint ongeveer 100 km boven de Aarde, waar de lucht rond onze planeet ophoudt.
Op elke vierkante centimeter van je lichaam werkt een kracht van 40 N. Op je hele lichaam een kracht van ca 700 kN. Met die kracht zou je een massa van 70 ton kunnen optillen. Dat je niet platgedrukt wordt, komt omdat je zelf voor het grootste deel uit onsamendrukbaar water bestaat.
Een raket produceert tijdens een lancering een stuwkracht die groter is dan de aardse zwaartekracht, waardoor de raket opstijgt. Vervolgens wordt vaak de horizontale snelheid vergroot waardoor de raket, althans de payload, in een baan om de aarde wordt gebracht.
Om de aarde heen! Om in de ruimte te blijven moet je minimaal 28.000 kilometer per uur vliegen. Dat is 25 keer sneller dan een passagiersvliegtuig. Het geheim van een succesvolle ruimtereis is dus niet hoe hoog je vliegt.
De enige reden waarom de astronauten in hun ruimtestation vrij kunnen rondzweven is dat ze samen met hun voertuig om de aarde bewegen (of eigenlijk: vallen en stapjes opzij doen, net als de maan). De astronauten zijn dus niet gewichtloos – dat kan helemaal niet – maar bewegen in vrije val.
Maar het is ook een feit dat... de meeste astronauten dat niet doen. De reden is dat douches in de ruimte niet zo bijzonder goed werken. Zoals alles in een baan om de aarde is het water dat uit de douchekop stroomt immers gewichtloos en het zweeft vrij rond in plaats van op het lichaam van de astronaut te stromen.
Meestal slapen de astronauten in een soort slaapzakken, die aan de wanden worden vastgezet, of in een soort kastjes. In de ruimte is er geen zwaartekracht, waardoor je niet het gevoel van boven en beneden hebt. Daarom maakt het niet uit of je rechtop of liggend slaapt.
De astronauten wassen zich met een vochtige doek met wat zeep. Er wordt ook niet afgewassen. Het gebruikte materiaal wordt samengeperst en weggegooid. Het water dat nodig is aan boord van het ISS wordt voor een deel onttrokken aan de lucht en geschikt gemaakt voor gebruik.
In zo'n situatie is het onmogelijk om te overleven. Maar wanneer medische hulp stand-by is en de luchtdruk geleidelijk afneemt, kan een mens het net een minuut in een vacuüm volhouden.
En de maan heeft geen atmosfeer, die de lucht vasthoudt die mensen nodig hebben om te kunnen ademen.
Omdat er geen zwaartekracht die inspanning vereist, worden botten en spieren zwakker. Om fit te blijven moeten astronauten daarom dagelijks een paar uur oefeningen doen. Zo zijn ze bij terugkeer op Aarde sneller hersteld. In een ruimteveer of ruimtestation is er geen boven en beneden.
De smaken van ruimte-eten zijn sterk, want zo ver van de grond proef je minder: het smaakverlies is er nog sterker dan in vliegtuigen. Extra smaakmakers als knoflookpasta, chilisaus en zwarte peper zijn dan ook onmisbaar.
In de ruimte is er ooit een echte aardse maaltijd gegeten. De astronauten die op Eerste Kerstdag 1968 om de maan draaiden, aten kalkoen en appelmoes. Zelfs de meegegeven jus en de gewone lepel bleken geen moeilijkheden te geven.
Water levert astronauten zuurstof
Het water is met name waardevol omdat er zuurstof uit wordt gemaakt, die de astronauten inademen. Met elektrolyse worden de watermoleculen gesplitst in zuurstof en waterstof. De zuurstof wordt naar de cabinelucht geleid, de waterstof is onbruikbaar en wordt afgevoerd, de ruimte in.