Aruna Shanbaug (67) overleed in Mumbai aan de gevolgen van een longontsteking. Zij was voor zover bekend wereldwijd de persoon die het langste in coma heeft gelegen.
Terry Wallis, een man uit de Amerikaanse staat Arkansas, werd op 11 juni 2003 wakker nadat hij maar liefst 19 jaar in een comateuze toestand met minimaal bewustzijn had gelegen. Hij belandde daarin na een auto-ongeluk in 1984. Toen hij na al die jaren ontwaakte, had hij geen besef van de tijd die was voorbijgevlogen.
Coma is een vorm van bewusteloosheid. Voor andere mensen lijkt het alsof je heel diep slaapt: je reageert niet meer op hun stem of wanneer ze je aanraken. Zelfs als iemand je hard knijpt, zul je hier meestal niet op reageren zoals je normaal zou doen. Dat komt omdat delen van de hersenen niet meer goed werken.
Ja. Dat een comapatiënt kan dromen weten we zo goed als zeker. Dat een comapatiënt droomt kan je, net als bij slapende mensen, namelijk zien aan het bewegen van hun ogen. Sommige patiënten komen bij en vertellen over hun dromen, andere zijn er juist bang voor.
Je hersenstam is ernstig beschadigd en kan niet meer functioneren. Je kunt dus ook niet meer zelfstandig ademhalen en je zult hier altijd hulp bij nodig hebben. Bij een coma kan je vaak nog zelfstandig ademhalen.
Duur van een coma
Er wordt aangenomen dat een diep coma maximaal 2 maanden duurt. het diepe coma kan overgaan in een coma vigil (zie verderop). de toestand van de patiënt kan zodanig achteruit gaan dat hij komt te overlijden.
Als je in coma bent, kun je namelijk niet meer zelfstandig drinken of eten. Je moet dan via een infuus eten en drinken direct in je bloedvaten krijgen. Het kan echter ook dat je niet meer wakker wordt. Meestal overlijd je dan binnen enkele maanden aan een infectie.
Gelukkig ontwaken de meeste mensen wel uit een coma. De kans op een volledig herstel is vaak erg moeilijk in te schatten. Deze hangt erg af van de hoeveelheid hersenschade. Soms kunnen je hersenen zich nog herstellen, maar het kan ook zijn dat de schade hiervoor te groot is.
Als de patiënt niet meer wakker wordt na sedatie noemen we dat een coma. Dat kan gebeuren na hersenletsel of bijvoorbeeld bij ernstige infectieziekten. Mensen die we in slaap houden met sedatie kunnen pas wakker worden als we de sedativa stoppen. Na het stoppen verschilt het per patiënt wanneer hij wakker is.
Praat tegen degene die in coma ligt. Een comapatiënt heeft nog wel hersenactiviteit. Hoewel het hier niet altijd op lijkt, kan het goed zijn dat een comapatiënt je hoort en/of begrijpt. Het kan fijn en rustgevend zijn voor diegene als je tegen hem praat.
Naar schatting raken 1000 tot 3000 Nederlanders per jaar in coma. Zo'n 18 procent van de mensen in coma komt niet meer bij bewustzijn en overlijdt. Ongeveer 65 procent van de mensen die in coma raken, herstelt binnen enkele uren of dagen weer naar een volledig bewustzijn.
Hersendood is een toestand waarbij je hersenen helemaal niet meer in staat zijn te reageren op prikkels. Je hebt geen ademhaling meer, je kunt niet meer bewegen en je hebt geen primitieve reflexen meer. Dit betekent praktisch dat je hersenen dood zijn. Je lichaam kan echter nog wel blijven leven.
Wat is het verschil tussen hersendood en coma? Bij hersendood is er geen elektrische activiteit meer in de hersenen. En die kan ook niet meer terugkomen. Bij coma is er nog wel elektrische activiteit in de hersenen.
Als iemand echt hersendood is, is er geen enkele kans dat diegene nog wakker wordt, zegt Hoogerwerf. Om vast te stellen of er echt sprake is van hersendood wordt er verplicht een serie tests uitgevoerd, van het testen van reflexen tot metingen van de hersenactiviteit.
Hoe lang het duurt voordat u zult overlijden hangt af van uw lichamelijke toestand en van de hoeveelheid die u mogelijk nog drinkt. De helft van de patiënten overlijdt bin- nen dertien dagen na het stoppen met eten en drinken. U heeft zelf ook enige invloed op de tijdsduur.
Een verrassing voor artsen wereldwijd: een Chinese vrouw van 24 leeft al heel haar leven zonder een groot deel van haar hersenen. De vrouw was in de provincie Shandong naar het ziekenhuis gegaan omdat ze duizelig en misselijk was.
Het kenmerk van hersendood is nu juist dat allerlei prikkels -pijn, maar ook warmte en koude, geluid en licht- niet meer tot de hersenen doordringen. Dat kan gewoonweg niet meer, vanwege het volledig ontbreken van elektrische hersenactiviteit. ,,Het is onmogelijk dat een patiënt dan nog iets van een operatie merkt.''
Afscheid kunnen nemen van een overledene is altijd mogelijk. Of iemand nu orgaan- of weefseldonor is na overlijden. Dat kan zowel vóór als na de donatie. Het uitnemen van organen of weefsels gebeurt zorgvuldig en met respect voor de overledene en de familie.
Als patiënten niet meer (voldoende) zelfstandig kunnen ademen, komen zij aan de beademingsmachine. Meestal houden we patiënten dan in een kunstmatige slaap. Dit heet sedatie. Hierdoor kan het lichaam haar krachten gebruiken voor het herstel.
Artsen brengen een patiënt in coma met een verdoving of door zijn lichaamstemperatuur beneden de 33 °C te brengen. Deze toestand is reversibel, wat betekent dat de arts de patiënt weer uit het coma kan halen door de behandeling stop te zetten.
Een coma wordt meestal veroorzaakt door een bloedtekort en/of zuurstoftekort in je hersenen. Dit kan ontstaan door een trauma, infectie of kan een chemische oorzaak hebben zoals een te laag suiker gehalte.
De persoon kan niet meer zelfstandig ademhalen en het lichaam kan de bloeddruk en lichaamstemperatuur niet meer regelen (wel kan bij beademing het hart blijven kloppen, zie hartprikkel. Ook kunnen via het ruggenmerg verlopende reflexen nog aanwezig zijn). Deze toestand is juridisch gelijkgesteld aan de dood.
Het kan enkele uren of dagen zijn maar er zijn ook patiënten die nooit volledig van de beademing af komen. Het hangt allemaal af van de aandoening en eventuele complicaties die zich kunnen voordoen.
Als de hersenen geen zuurstof krijgen, stoppen ze binnen enkele seconden met functioneren. Daardoor verliezen patiënten na een hartstilstand snel het bewustzijn. Als de doorbloeding van de hersenen langer dan een paar minuten stopt, kan hersenschade ontstaan die niet meer herstelt.