Winti is een traditionele Afro-Surinaamse religie. De term wordt tevens gebruikt voor alle bovennatuurlijke wezens die door Anana Keduaman keduampon, De Schepper van het universum, zijn geschapen. De winti's zijn door West-Afrikaanse slaven in de slavernijperiode meegenomen naar Suriname.
Centraal staat het geloof in een opperschepper (Keduampon), de voorouders en de winti (wind) van de aarde, lucht, water en bos. De winti van de aarde, lucht, water en bos zijn door Keduampon geschapen om de mens bij te staan in zijn groei en ontwikkeling op aarde.
En wat zijn winti eigenlijk? Jamar (11) en zijn vriend plukken kruiden in de tuin van oom Humbert en maken een switi watra: een kruidenbad. Winti was tot 1972 verboden in Suriname. Hoewel niet iedereen die in winti gelooft er openlijk over praat, zijn er wel steeds meer mensen die de winti-rituelen uitvoeren.
De hoogste Winti is Mama Aisa (Moeder Aarde), ook wel Wanaisa of Maisa genoemd.
Tijdens het Creoolse Winti ritueel drinkt men in korte tijd grote hoeveelheden alcohol. Winti is een muziek-, dans- en spelritueel in trance waarbij contact gelegd wordt met hogere en lagere entiteiten uit de geestelijke wereld.
Elke winti heeft iemand waarover hij vaardig wordt. Elke winti heeft een asi, een boi. Als de persoon in die toestand spreekt, dan is het de winti die dat doet. En de winti spreekt dan over 'mi asi', mijn paard.
Surinaamse winti-aanhangers geloven, net als voodoo-gelovigen, in geesten en voorouders. In plaats van dat ze door een voodoo, een geest, in trance raken, neemt een winti, een wind, bezit van hun geest en lichaam. Want zo voelt het volgens winti-gelovigen als er een geest in de buurt is. Alsof er een briesje blaast.
In Suriname is het traditie dat je een mattenklopper ring krijgt van een geliefd persoon. Je krijgt de ring uit vriendschap of uit liefde. Je mag de ring alleen zelf dragen en je mag hem niet aan iemand anders schenken. Uit respect voor de vriendschap van wie je hem gekregen hebt, hoor je hem altijd te dragen.
Een obia is een spirituele kracht die volgens animistische geloofstradities uitgaat van de ziel/geest van een mens, dier, plant of een ander natuurlijk fenomeen. Obia komt voor als medium of magisch medicijn in de marroncultuur en de Surinaamse winti.
Veel mensen hebben niet één, maar meerdere winti, hoewel dit niet wil zeggen dat mensen door al hun winti in trance worden gebracht. Winti kunnen zich namelijk ook op andere manieren manifesteren, zoals in dromen. Ook uit bepaalde neigingen, bijzondere vermogens of divinatie kan blijken dat iemand een winti heeft.
Ampuku: Deze behoren tot de groep entiteiten van het bos ( busi winti).Ze zijn de boodschappers van de hogere entiteiten. Ampuku komt veel voor bij vrouwen. Deze entiteiten is vooral verantwoordelijk voor problemen rond de voortplanting en seksualiteit zoals: onvruchtbaarheid, schijnzwangerschap etc.
Een Wasi (een traditioneel Surinaams ritueel) is een spiritueel Surinaams kruiden- of bloemenbad met als doel om al datgene wat je niet meer nodig hebt van je af te wassen.
Winti, letterlijk 'wind', is een Afro-Surinaamse religie die is ontstaan in de gemeenschappen van tot slaaf gemaakten op de plantages.
Belangrijke bosgeesten zijn de Djebri kromanti en de Adjaimi of Tigri-winti, die zich als een jaguar manifesteert. De locale aardgeesten treden op als Gron-winti, die samen een geheel dorp en zijn inwoners beschermen.
Gevaarlijke muziek
In Suriname werd in de 18de eeuw alles wat nu winti (de Afro-Surinaamse religie, de bijbehorende geesten en dansen) wordt genoemd, samengevoegd onder de naam watramamadansen. Die werden verboden vanwege 'de dangereuze gevolgen'.
Wie een mattenklopper draagt staat volgens de traditie in verbinding met god. De betekenis van de mattenklopper is dat het slechte dingen van je pad wegveegt, waardoor er plaats is voor goede dingen. In Suriname krijg je een mattenklopper van iemand die van je houdt, uit vriendschap of liefde.
Ga niet zwemmen, sporten of douchen met je gouden sieraden. Bij fysiek zwaar werk kun je het beste je sieraden tijdelijk uit en/of af doen.
Als we kijken naar het totale kostenplaatje, zien we dat de meeste mensen een budget van €1200 à €1500 voorzien voor beide ringen (hem en haar). Hieronder enkele startprijzen voor trouwringen: Ringen in 18kt goud: vanaf €700 per paar. Ringen in 14kt goud: vanaf €615 per paar.
De Bakroe is een brutale slechte geest, die elke opdracht uitvoert, waarmee iemand kwaad kan worden gedaan. Maar hij doet dit niet voor niets. Later komt hij zijn loon ophalen. Dit loon is essentieel voor hem.
Met 'Kromanti winti' of 'Kumanti winti' wordt ook wel specifiek verwezen naar de geesten (goden) van het element lucht (het luchtpantheon) binnen deze religie.
Als God zwijgt, keert Hij zich niet van je af, maar wacht Hij tot jij je echt naar Hem toekeert.
De tijd biedt een toegang tot gezond en heel worden, zoals God je belooft. Het wisselen van de tijden beschouwt Prediker als iets volmaakts en moois. 'God heeft alles wat er is de goede plaats in de tijd gegeven, en ook heeft hij de mens inzicht in de tijd gegeven.
Toen de apostelen de hemelen in keken, stonden er twee engelen bij hen die zeiden: 'Galileese mannen, wat staat gij daar en ziet op naar de hemel? Deze Jezus, die van u opgenomen is naar de hemel, zal op dezelfde wijze wederkomen, als gij Hem ten hemel hebt zien varen' (Handelingen 1:11).
Een derde van de vrouwen (33 procent) drinkt graag bier, en 17 procent voelt zich ronduit trots om bier te drinken als vrouw. Opvallend is dat de meeste vrouwen - óók zij die niet van bier houden - uitdrukkelijk zeggen dat bier even goed bij een vrouw past als bij een man (62 procent).