Biomassa is een term voor materiaal van plantaardige of dierlijke herkomst, zoals hout, mais, mest, voedselresten of plantaardige olie. Het kan worden gebruikt als grondstof, voor bijvoorbeeld bouwmateriaal, kleding, papier en voedsel.
Bij de verbranding van hout komt net zoveel CO₂ vrij als eerder is opgenomen. Daardoor komt er geen extra CO₂ vrij in de lucht, zoals wel het geval is bij olie, kolen en gas. Hierdoor wordt biomassa gezien als een 'groene' energiebron.
Biomassa is het stoffelijke biologische resultaat van biologische processen zoals fotosynthese door producenten. Deze biologische productie varieert sterk per ecosysteem, levensgemeenschap en bioom. De producenten op het land zijn vooral landplanten (Embryophyta), in de oceanen zijn het vooral algen.
Er zijn 2 verschillende soorten biomassa: uit afval, zoals snoeiafval, rest- en afvalhout uit de industrie, gft, rioolwaterslib, oud papier en agrarisch restafval. dat speciaal is geteeld voor energiedoelen. Hieronder vallen suikerriet, mais, koolzaadolie, palmolie, en dierlijke vetten.
Biomassa is materiaal dat van planten en dieren afkomstig is. Je kunt denken aan snoei- en afvalhout, huishoudelijk afval, plantenresten en koeien- en kippenmest. Sommige soorten biomassa kunnen direct verbrand worden.
Bij verbranding van biomassa komt CO2 vrij, maar groeiende planten en bomen nemen tijdens de groei deze CO2 weer op. Biomassa wordt gezien als hernieuwbaar, omdat geoogste planten en bomen terug groeien. Het is bovendien betrouwbaar, het is niet afhankelijk van weersomstandigheden zoals wind- of zonne-energie.
Hoe vervuilend is biomassa? Bij het verbranden van de hoeveelheid biomassa die nodig is om 1 gigajoule energie op te wekken – zo'n 10 procent van het jaarlijkse stroomverbruik van een gemiddeld Nederlands huishouden – komt ruim 109 kilo aan CO2-equivalenten in de lucht.
Een groot nadeel van biomassa is dat er bij de verbranding van biologisch materiaal schadelijke stoffen vrijkomen. Bovendien is de herkomst van biomassa niet altijd duidelijk, waardoor ook niet bepaald kan worden hóe duurzaam bio-energie nu eigenlijk is.
Hoewel biomassa duurder is dan andere hernieuwbare energiebronnen, is het nog steeds goedkoper dan fossiele brandstoffen. Het oogsten van biomassa kost veel minder dan het winnen en winnen van fossiele brandstoffen.
De energie die uit biomassa wordt gewonnen heet bio-energie, wat bruikbaar is als elektriciteit, warmte of gas. Energie uit biomassa wordt opgewekt door verbranding, vergassing of vergisting van de biomassa.
Biomassa wordt voor meerdere doelen gebruikt, zoals voor de bemesting van landbouwgronden, als grondstof voor industrie of voor energieopwekking. De energie die uit biomassa wordt gewonnen heet bio-energie, wat bruikbaar is als elektriciteit, warmte of gas.
Groene stroom is afkomstig uit groene energie en wordt dus opgewekt met behulp van zon, wind, waterkracht en warmte. Vervolgens zet het energiebedrijf deze milieuvriendelijk opgewekte elektriciteit samen met de 'gewone' stroom op het elektriciteitsnet.
Het nadeel van bio-energie is dat de verbranding van biomassa wel voor CO2-uitstoot zorgt en dus niet klimaatneutraal is. Nieuwe bomen groeien volgens wetenschappers niet snel genoeg om de CO2 die wordt uitgestoten op te nemen. De duurzaamheid van biomassa is lastig te meten. Er zijn verschillende vormen van biomassa.
Ondanks dat biomassa afkomstig is vanuit de natuur, levert houtige biomassa een bijdrage aan het broeikaseffect. Gas en kolen zijn geen hernieuwbare energiebronnen en dus ook niet duurzaam, maar om de CO2-uitstoot te verminderen is het grootschalig gebruik van biomassa geen goed alternatief.
In sommige gevallen zorgen biobrandstoffen voor méér CO2-uitstoot dan fossiele brandstoffen. De productie van biobrandstof leidt ook tot CO2-uitstoot door het gebruik van kunstmest, het transport of raffinage. Daarom is het belangrijk om de uitstoot van CO2 in de gehele productieketen te berekenen.
De onderzoekers concludeerden dat we biomassa het beste alleen voor energie kunnen gebruiken als het nergens anders bruikbaar voor is, of als er geen andere bron van energie beschikbaar is. “Volgens onze analyse moeten we ons zoveel mogelijk op zon- en windenergie richten”, vertelt Harmsen.
Bepalen biomassa
Zo wordt voor de biomassa van een levensgemeenschap wel het totale drooggewicht van de planten (en dieren) bepaald.
Biogas is een mengsel van hoofdzakelijk methaan en koolstofdioxide dat ontstaat door anaerobe (zonder zuurstof) vergisting. Groen gas wordt geproduceerd door opwerking van biogas tot aardgaskwaliteit. Biogas wordt ook gemaakt door vergassing van droge biomassa.
Wat is biogas? Biogas is gas dat wordt geproduceerd door de vergisting van mest of andere afvalproducten zoals o.a. vlees en vis. In een woning werkt biogas exact hetzelfde als aardgas voor verwarmen en koken, maar de herkomst van biogas is duurzaam.
Zon, wind en aardwarmte zijn duurzame energiebronnen. Ze raken nooit op, veroorzaken geen luchtvervuiling en hebben zelf geen CO2-uitstoot. De verbranding van kolen, olie en gas draagt sterk bij aan klimaatverandering.
De prijzen in de praktijk lijken nu te liggen op ca. 70-80 euro per ton, terwijl die een jaar eerder ongeveer de helft was. Daarnaast komt de beschikbaarheid van biomassa in de knel.
Kosten biomassaketel
Een biomassaketel die op houtpellets brandt, heb je vanaf € 6.000. De installatiekosten en kosten voor een buffervat voor warm water komen daar nog bij. Eventueel zijn er nog kosten voor een geschikte rookgasafvoer (schoorsteen), die kunnen oplopen tot 2.000 euro.
De hoeveelheid energie van 1 kg droge biomassa (20 MJ/kg) is ongeveer gelijk aan de energie van 0,5 kg fossiele brandstof. De productie op goede landbouwgronden kan dus gemiddeld 40 MJ / m2 / jaar opleveren (iets meer dan 1 watt continu).