U kunt uw echtgenoot en uw kinderen in een testament onterven. Uw kinderen hebben wel een speciale positie in het erfrecht. Zo hebben zij altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders. Het maakt daarvoor niet uit hoe de relatie van de kinderen met de ouders is.
Ouders kunnen hun kind nooit helemaal onterven. In een testament kunnen zij regelen dat hun kind niet van hen erft. Maar het kind houdt recht op de legitieme portie.
Een onterfd kind heeft geen recht op goederen, maar alleen op geld. Het onterfde kind heeft dus geen recht op het huis of de inboedel. Deze zijn eigendom van de twee kinderen die niet zijn onterfd. Het onterfde kind moet het bedrag van € 25.000 binnen 5 jaar na het overlijden van de ouder opeisen.
Onterfd kind
Dat is de helft van het bedrag dat u wettelijk zou erven. De legitieme portie krijgt u niet automatisch. U moet die binnen 5 jaar na het overlijden opeisen bij de erfgenamen, of bij de executeur als die er is. U kunt uw eigen notaris vragen om u te helpen.
Volgens het huidige recht is het niet mogelijk om uw kind volledig te onterven. Kinderen hebben een speciale positie in het erfrecht. Zij hebben altijd recht op een deel van de erfenis van de ouders; de legitieme portie.Dit is echter niet gelijk aan het kindsdeel, maar de helft daarvan.
Als u een van uw kinderen een schenking heeft gegeven, bijvoorbeeld voor studie of de aankoop van een huis, kunt u in uw testament regelen dat uw ene kind meer krijgt dan het andere. Op die manier kunt u de schenking 'rechttrekken' en uw kinderen in totaal ongeveer evenveel geven.
Een ouder kan het kindsdeel bijvoorbeeld opmaken door een schenking te doen aan een ander persoon. Dit mag alleen als de schenking niet leidt tot benadeling van de rechten van de andere erfgenamen, zoals de andere kinderen.
Is een van je ouders of inmiddels beide ouders overleden en je wacht al lang op een bericht over de erfenis? Dan kan het zijn dat je onterfd bent. Als je bent onterfd, heeft niemand de verplichting om jou daarover te informeren. Het is dan aan jouzelf om na het overlijden van een ouder op onderzoek te gaan.
Als kind heb je dus altijd recht op een minimumdeel uit de erfenis van jouw ouders. Dat is minstens de helft van wat je volgens de wettelijke regels zou krijgen.
Een kind onterven
In Nederland is het niet mogelijk om een kind volledig te onterven, maar je kunt de erfenis van het kind wel beperken door middel van een testament. In de wet is geregeld dat een kind altijd recht houdt op een deel van de erfenis; dit wordt ook wel de legitieme portie genoemd.
Stel dat een moeder overlijdt en ze heeft geen testament opgesteld. De wettelijke erfgenamen zijn dan haar man, met wie ze niet in gemeenschap van goederen was getrouwd, en haar drie kinderen. Elk van hen krijgt in dit geval een kwart van de nalatenschap. Voor de kinderen heet dit het kindsdeel.
Er zijn geen regels voor het verdelen van sieraden. Ieder kind heeft evenveel rechten. Als moeder gewild zou hebben dat een bepaald kind bepaalde sieraden zou krijgen, dan had ze die per codicil kunnen vermaken.
Alleen afstammelingen hebben recht op een legitieme portie. De partner en stiefkinderen niet. Het is een vordering in geld. Als een kind onterfd is, wordt het géén erfgenaam door een beroep op de legitieme portie.
Alleen de erfgenamen van de overledene hebben recht op inzage in het hele testament. Dus alleen de wettelijke erfgenamen (als er geen testament is) en personen die in het testament aangewezen zijn als erfgenamen hebben recht op volledige inzage in het testament.
Je moet hiervoor een schriftelijke verklaring afleggen bij de rechtbank. Dat kost ongeveer 134 euro (2023). Dit zijn de zogenoemde griffiekosten. Als je zelf niet naar de rechtbank wilt gaan, kun je dit ook door de notaris laten doen.
Wie moet de legitieme portie betalen? De gezamenlijke erfgenamen moeten de legitieme portie in geld betalen. Deze vordering wordt in beginsel opeisbaar zes maanden na het overlijden. De erflater kan echter bij testament bepalen dat de vordering pas opeisbaar wordt bij het overlijden van de langstlevende echtgenoot.
Het kindsdeel is dan 1/3e deel van de erfenis, is gelijk aan 1/6e deel van het gezamenlijke vermogen van de ouders. Dat kindsdeel is niet opeisbaar, moeder krijgt de hele erfenis en de kinderen moeten in beginsel wachten tot zij overlijdt voordat ze het kindsdeel krijgen.
Door de wettelijke verdeling krijgt de langstlevende echtgenoot of geregistreerde partner alle goederen van de nalatenschap. Pas als de langstlevende echtgenoot of partner overlijdt, erven de kinderen. Soms zijn dit kinderen uit een eerder huwelijk.
De legitieme portie bedraagt de helft van de waarde van het erfdeel in geld dat het kind zou zijn toegekomen wanneer de overleden ouder geen testament zou hebben opgemaakt. Dit noemen we ook wel het versterferfdeel of kindsdeel.
Is een niet-erkend kind erfgenaam? Nee, in beginsel niet. Het kind kan wel worden opgenomen in het testament. Via een gerechtelijke vaststelling kan het kind ook meedelen in de erfenis.
Volgens de wet kan je je kinderen niet onterven, maar wat zijn nu eigenlijk de achterpoortjes? “Zorg dat je bij leven één en ander regelt, breng je zaken op orde”, is het advies van de notaris. Er zijn twee manieren om dat te doen. “Ofwel doe je dat via een testament, ofwel via een schenking.
Het kindsdeel is zoals eerder aangegeven in beginsel niet opeisbaar. De wet of het testament bepaalt wanneer een kindsdeel opeisbaar wordt. Dat is bijvoorbeeld het geval als de langstlevende ouder in staat van faillissement verkeert of wanneer de wettelijke schuldsanering wordt uitgesproken.
Het recht van de legitimaris om aanspraak te maken op de legitieme portie (het kindsdeel) vervalt wanneer hij niet binnen een door een belanghebbende (meestal erfgenaam) gestelde redelijke termijn, en uiterlijk 5 jaar na het overlijden van de erflater, heeft aangegeven dat hij zijn legitieme portie wenst te ontvangen.
Artikel 4:13 BW bepaalt dat – tenzij het testament anders bepaalt – de vorderingen van de kinderen (ook wel kindsdelen genoemd) opeisbaar zijn bij het overlijden van de langstlevende ouder, wanneer de langstlevende ouder in staat van faillissement verkeerd of de WSNP wordt uitgesproken.