Het been van de cliënt wordt in de juiste houding gebracht waarna het tricot buisverband en/of polsterwatten worden aangebracht. Vervolgens wordt(en) de eerste zwachtel(s) aangelegd over het gehele onderbeen. Daarna wordt het been opnieuw gezwachteld, maar dan in tegengestelde richting van de eerste laag.
Aanbrengen: begin bij de tenen tot twee vingers onder de knieholte. Kijk IN de rol. Tijdens het aanbrengen licht uitrekken. Bij de voet dezelfde aanbrengmethode als bij korte rek aanbrengen zonder polstermateriaal, eventueel wel buisverband gebruiken.
Plaats de enkel in een rechte hoek (90 graden) ten opzichte van het onderbeen. Zwachtel van binnen naar buiten. Begin vanaf de grote teen richting de kleine teen. Maak een of twee windingen om de voorvoet.
Leg het begin van de zwachtel aan één kant van de voet langs de aanzet van de tenen. Kijk in de rol. Als je niet bij de aanzet van de tenen begint kan er stuwing ontstaan.
In de richting van het hart zwachtelen
Dit voorkomt dat bloed in de aders opgestuwd wordt tegen de kleppen in de aders. Daarnaast voorkomt men dat de afvoer van aderlijk bloed gestoord raakt, terwijl de aanvoer van slagaderlijk bloed door blijft gaan. Een gelijkmatige verdeling van de druk voorkomt ook stuwing.
Met een speciale techniek worden twee zwachtels om het been gedraaid (1 linksom en 1 rechtsom). Dit verband moet u dag en nacht laten zitten, tot het moment van de volgende behandeling. De tijd tussen de verschillende zwachtel behandelingen varieert van enkele dagen tot 1,5 week.
Inmiddels heeft Vilans de protocollen aangepast: je begint nu altijd bij de kleine teen. De reden hiervoor is dat wanneer je zwachtelt vanaf de kleine teen, de voet in een natuurlijke positie komt.
Door onvoldoende polsteren kunnen op drukpunten blaren en wonden ontstaan. Bij een slechte pompfunctie van het hart in combinatie met veel oedeem kan er door het aanbrengen van een drukverband zoveel vocht in de bloedbaan komen dat acuut hartfalen ontstaat.
Als de tenen wit zijn na het zwachtelen, kan dat duiden op een bloedvat probleem. De zwachtel moet dan verwijderd worden. - Doorlekken van het verband. - Afzakken verband (minimaal 5 cm).
'Zwachtel bij een cliënt eerst één been, niet beide'
'Als iemand hartfalen heeft, heeft het hart minder pompkracht. Hierdoor kan iemand kortademig of benauwd raken, want er wordt extra vocht vastgehouden', legt Melis uit. 'Wanneer je twee benen met oedeem zwachtelt, gaat het vocht omhoog, richting het hart.
Voorkom drukplekken door zwachtels glad en zonder kreukels aan te brengen. Pijn en blauwe tenen of vingers na het zwachtelen kunnen duiden op te strak zwachtelen. Raadpleeg de behandelend arts als de pijn na het opnieuw zwachtelen aanhoudt. Als de tenen wit blijven, raadpleeg dan ook de behandelaar.
' Wanneer je twee benen met oedeem zwachtelt, gaat het vocht omhoog, richting het hart, legt Melis uit. 'Dit kan soms wel tien liter vocht zijn. Bij hartfalen is het hart hier niet op voorbereid en kan dit fataal aflopen: de cliënt gaat dood. '
Bij veel aandoeningen zal u worden voorgesteld om te zwachtelen. Dit is het aanbrengen van een drukverband om uw arm of been om het oedeem (vocht) wat zich heeft opgehoopt te doen verdwijnen. De medische term voor zwachtelen is: Ambulante Compressie Therapie (ACT).
Omdat het onderbeen niet overal gelijkmatig rond is, zal de druk die de zwachtel uitoefent niet overal gelijk zijn. Door te polsteren met watten (holtes opvullen) maak je het been egaal van vorm waardoor de druk optimaal verdeeld wordt over het been.
Iets blauwe verkleuring van de tenen is normaal na het zwachtelen. De blauwe kleur moet verdwijnen als u loopt of als u uw benen beweegt. Zo niet, dan moeten de zwachtels opnieuw worden aangelegd. U kunt ook thuis door moeten gaan met zwachtelen, dan zal de arts dit met u bespreken.
Hoelang zwachtelen en wanneer therapeutische elastische kousen? Zwachtelen is nodig zolang het oedeem in uw benen nog aanwezig is. Als het oedeem (voor zover mogelijk) verdwenen is, krijgt u therapeutische elastische kousen aangemeten om ervoor te zorgen dat het oedeem niet terug kan keren.
Op basis van literatuur adviseert het expertdocument dat druk van 40-60 mmHg op het niveau van de B1- maat (overgang van de achillespees naar de kuitspier) nodig is. 3 Maar zwachtelen met de juiste druk is nog niet zo een- voudig, toont het literatuuronderzoek van de expertgroep aan.
Deze zwachtels met een korte rek hebben een hoge werkdruk en een lage rustdruk en werken vooral bij mensen die regelmatig rondlopen. Lange rek zwachtels zorgen daarentegen voor een hoge werkdruk en zijn geschikt voor mensen die minder mobiel of immobiel zijn.
Het is dus belangrijk dat wanneer een arts heeft vastgesteld dat er gezwachteld moet worden –omdat iemand bijvoorbeeld last heeft van vocht in de enkels – dat bekend is of de cliënt last van slagaderlijk vaatlijden heeft.
Iedere keer worden de zwachtels strak omgedaan waardoor er steeds weer veel druk op de armen of benen staat. Vooral de eerste dag neemt het oedeem het meeste af. Dat kan zoveel zijn, dat de zwachtels gaan afzakken (foto van de onderbenen). Meestal wordt alleen het onderbeen gezwachteld.
Compressie therapie is essentieel en indien goed toegepast zeer effectief. Als er sprake is van oedeem (vocht) kan men de behandeling starten met zwachtelen. Met behulp van korte rek zwachtels wordt druk uitgeoefend op het onderbeen. Hierdoor komt de doorbloeding beter op gang en verdwijnt het vocht.
Hoe lang de behandeling duurt verschilt per patiënt. Dit hangt af van waarom u een compressief verband heeft gekregen. De totale duur van het zwachtelen kan variëren van enkele weken tot enkele maanden.
Heeft u geen wond? Dan mogen de zwachtels 3 tot 7 dagen blijven zitten. U mag de zwachtels er niet afhalen om te gaan douchen.