Tijdens het rijzen verandert de samenstelling van het deeg en ontstaan er gasbellen in het deeg. Het deeg gaat hierdoor op een spons lijken. Als je brood echter te lang rijst, kunnen de gasbellen het gewicht van het brood niet meer aan en zakt het in.
Wanneer water en meel worden gemengd, start er een proces dat uiteindelijk leid tot glutenontwikkeling. Het geeft het brood zijn structuur en elasticiteit. Als het deeg niet voldoende gekneed is of als er niet genoeg glutenontwikkeling heeft plaatsgevonden, kan het brood inzakken tijdens het bakken.
Een van de meest voorkomende redenen waarom je brood te kruimelig wordt is een teveel aan meel. Dat maakt je brood droog en tast de textuur aan, waardoor het kruimelig wordt. Brood bestaat voornamelijk uit bloem en water (plus gist en zout). Met zo weinig ingrediënten kan het al snel mislopen met de verhoudingen.
Tijdens het rijzen verandert de samenstelling van het deeg, er onstaan luchtbellen in het brood.Die luchtbellen zijn kooldioxidegasbellen die gevormd zijn door de gist. Het deeg verandert tijdens het rijzen van een vaste compacte massa naar een sponsachtige structuur en neemt in volume flink toe.
Als je brood inzakt en je wilt het toch eten, is er niets aan de hand. Brood is nog steeds voedzaam als het inzakt. Als je brood inzakt en je wilt het niet eten, kun je het drogen en vermalen tot broodkruimels. Broodkruimels zijn perfect voor in soep of salade.
Sommige gebruiken azijn bij de bereiding van brood. Azijnzuur heeft een versterkend effect op de gluten waardoor het brood meer volume kan krijgen.
Wat is het voedingsadvies voor brood? Voor volwassen vrouwen geldt het advies om 4-5 bruine of volkoren boterhammen per dag te eten.Voor mannen geldt 6-8 sneeën. Deze hoeveelheden zijn gebaseerd op de gemiddelde Nederlander.
Het recept zegt 'zet het brood op een warme plek', 'zet bovenop je vaatwasser' of 'zet het deeg/brood in een oven van 30 graden'. Het rijzen bij minimaal >zet hier iedere temperatuur neer die je ooit bent tegengekomen< is CRU-CI-AAL voor een goed resultaat.
Rusten en rijzen
Dek af met een vochtige, schone theedoek of vershoudfolie en zet op een warme, tochtvrije plek. Laat het deeg rijzen tot het in volume is verdubbeld. De tijdsduur is afhankelijk van de temperatuur. Bij kamertemperatuur duurt het ongeveer 2 uur.
Zoals je wellicht weet laat je de meeste broden twee keer rijzen. De eerste rijs is direct na het kneden en wordt ook wel een bulkrijs genoemd. De tweede rijs vindt plaats na het vormen van het brood. Na die tweede rijs gaat het brood de oven in.
Wanneer een deeg te lang gekneed wordt, kan het meel in het deeg gaan oxideren, licht Niemeijer toe. “Zeker als je een keukenmachine gebruikt. Ook mineralen en vitamines gaan op die manier verloren. Kneed je met de hand, dan gebeurt dat niet zo snel.
Een deeg dat niet voldoende gerezen is kan zomaar eens volledig de bus uitrijzen en op ongewenste manieren scheuren. Een deeg dat een te lange rijs heeft gehad kan in gaan zakken tijdens het bakken, ook kan het deeg extreem plakkerig worden waardoor het niet meer te bewerken is (dit noemen we ook wel overfermentatie).
4. Je hebt teveel gist gebruikt. Als je te veel gist aan je deeg hebt toegevoegd, zal het deeg rijzen voordat de glutenstructuur goed en wel ontstaan is. Als dit gebeurt, zie je waarschijnlijk grote gaten in het kruim en een kruim die in veel gevallen afbrokkelt.
Gaten in het brood
Als er daarbij veel gaten ontstaan, dan is er meestal te veel bloem gebruikt bij het vormen. Dat zorgt ervoor dat het deeg dan niet goed aan elkaar hecht. Het kan worden voorkomen door niet teveel bloem te gebruiken tijdens het vormen en de gassen in het deeg eruit te drukken.
Een brood weegt gemiddeld zo'n 800 gram. De wet stelt eisen aan de hoeveelheid droge stof in een heel, middelgroot of half brood. Zo dient een half brood tussen de 240 en 265 gram droge stof te bevatten, een heel brood tussen de 480 gram en 530 gram droge stof en een middengroot brood tussen den 360 gram en 400 gram.
Oplossing: zorg voor de juiste hydratatie van het deeg, volg strikt de hoeveelheden van het recept. Een droog deeg rijst minder snel en wordt minder hoog dan een natter deeg. Als je twijfelt, maak het deeg dan liever (in dit kader) iets natter. Nat deeg rijst sneller en hoger dan droger deeg.
Goed gerezen brood veert langzaam terug wanneer het wordt aangeraakt en vult de inkeping met uw vinger in ongeveer 10 seconden. Het deeg moet luchtig en wankel aanvoelen, maar niet zo vol lucht dat het breekbaar is. Overgerezen deeg zal helemaal niet terugveren als het wordt gepord.
Deeg laten rijzen met de narijs
Voor een normaal en relatief snel brood houd je een warme temperatuur van 20-30 °C aan. Het brood laten rijzen duurt dan ongeveer een uur. Wil je het brood langer laten rijzen, dan verlaag je de temperatuur. Zorg dat je het brooddeeg opnieuw goed afdekt om uitdrogen te voorkomen.
Een goed brooddeeg is een elastisch deeg. Als je het deeg een beetje uit elkaar trekt mag het niet meer scheuren. Te veel kneden maakt een brood dan weer taai.
Een zelfgebakken brood is (meestal) goedkoper dan een brood van de warme bakker. In de prijs van een zelfgebakken brood zitten namelijk geen kosten voor de arbeidstijd of de verkooptijd, zoals dat het geval is bij de warme bakker.
Het bakken geschiedt standaard bij een temperatuur van 250 °C. Het bakken van een groot brood duurt een half uur tot drie kwartier.Kleine broodjes (kleinbrood) worden doorgaans gebakken in tien tot vijftien minuten.
Richtlijnen voor de kneedtijd
KitchenAid raadt aan om brooddeeg niet langer dan 2 minuten te kneden op snelheid 2, en in totaal niet langer dan 4-6 minuten te mixen en kneden.
Volkoren- en bruinbrood bevatten veel goede voedingsstoffen. Volkorenbrood is de meest gezonde keuze omdat het de meeste vezels en andere gunstige voedingsstoffen bevat. Brood wordt gemaakt van graan, meestal tarwe. Bij het maken van witbrood wordt alleen de kern van de graankorrel gebruikt.
Grote broden behouden hun versheid zeker een dag of drie, mits ze goed zijn verpakt. Toch gaat er niets boven een dagvers gebakken brood, dat meteen wordt opgegeten. Wie er geen bezwaar tegen heeft dat het brood wat droger wordt, kan het wel een week bewaren.
Brood is echt een basisproduct. Lekker, gezond van samenstelling en daardoor een goede basis voor elke maaltijd. Niet voor niets beveelt het Voedingscentrum aan veel brood te eten: 4-5 sneetjes per dag voor volwassen vrouwen en 6-8 sneetjes per dag voor volwassen mannen (19-50 jaar).