De meest voorkomende transmissieroute bij mensen is overdracht via beten van geïnfecteerde vlooien. Wanneer transmissie plaatsvindt van bij de mens levende knaagdieren naar de mens zelf, of van mens naar mens spreken we van 'urbane cyclus' (urbs = stad) of 'humane pest'.
Hoewel de pest in het begin van de 18e eeuw uit West-Europa verdwenen is, komt de ziekte in andere delen van de wereld nog steeds voor. 4,5 Infectie met de pestbacterie kan zich manifesteren als builenpest of als longpest.
Pest is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Yersinia pestis. De ziekte is een zoönose wat inhoudt dat de bacterie wordt overgedragen van dieren naar mensen. Pest circuleert met name onder wilde knaagdieren en vlooien.
De pest vormt voor medici geen probleem meer omdat de ziekte over het algemeen snel en effectief bestreden kan worden met behulp van verschillende goedkope antibiotica, zoals tetracycline en doxycycline.
Er is geen vaccin tegen de pest, een ziekte die vaak van dieren overgaat op mensen, maar evengoed anderen kan besmetten wanneer iemand die de ziekte heeft, moet hoesten of niezen. Tegenwoordig overleven de meeste mensen een infectie door de pest, omdat het bijna altijd kan behandeld worden met antibiotica.
Er worden drie belangrijke vormen van humane pest onderscheiden: builenpest ('bubonic plague'), sepsis ('septicemic plague') en longpest ('pneumonic plague'). De laatste twee vormen kunnen worden onderverdeeld in een secundaire en een primaire vorm.
De dood lag overal op de loer. Kindersterfte, dijkdoorbraken, hongersnoden, stadsbranden, dodelijke ziekten, plunderende landsheren of grootschaliger oorlogsgeweld beheersten het dagelijks leven.
De Zwarte Dood is de epidemie die van 1347 tot 1352 in Europa woedde en vele slachtoffers maakte, soms tientallen procenten van de bevolking. De epidemie werd veroorzaakt door de pestbacterie en kostte wereldwijd tussen de 75 en 200 miljoen mensen het leven.
Er wordt algemeen aangenomen dat de Zwarte Dood het gevolg was van de pest, veroorzaakt door infectie met de bacterie Yersinia pestis . Moderne genetische analyses geven aan dat de stam van Y. pestis die tijdens de Zwarte Dood werd geïntroduceerd, voorouderlijk is aan alle bestaande circulerende Y. pestis-stammen waarvan bekend is dat ze ziekten bij mensen veroorzaken.
Maar de ziekte bestaat vandaag ook nog. De uitbraken zijn echter veel beperkter en vooral: dankzij antibiotica is de ziekte te genezen. Er bestaan verschillende soorten van pest, die allemaal door hetzelfde type bacterie worden veroorzaakt, de Yersinia pestis. De bacterie wordt overgedragen door besmette vlooien.
Pesthuizen. Speciale pestdokters beschermden zich tegen de ondraaglijke stank met in azijn gedoopte sponzen. Soms werd het gezicht beschermd met een masker, gevuld met kruiderijen. Vooral in steden, waar de bevolking dicht opeen leefde, hield de pest huis.
Twee inspuitingen met het vaccin blijken genoeg om proefdieren te beschermen tegen zowel de Bacillus anthracis als de Yersinia pestis, de bacterie die de pest overbrengt. Zelfs als de dieren worden blootgesteld aan (normaal) dodelijke dosissen.
De pest is een infectieziekte waaraan in de Middeleeuwen miljoenen Europeanen zijn gestorven. In woonhuizen en werkplaatsen wemelde het van de besmette ratten en rattenvlooien die de ziekte overbrachten op mensen. Een andere naam was 'de Zwarte Dood'. Tegenwoordig is de ziekte goed te behandelen met antibiotica.
Een van de beruchtste ziekmakers is Yersinia pestis. In de jaren 541-543 na Christus trof deze pestbacterie het Oost-Romeinse Rijk, ook wel Byzantijnse Rijk genoemd, van keizer Justinianus I. De keizer, naar wie de ziekte is vernoemd, kreeg zelf ook de pest, maar overleefde het.
De oorzaak
Anders dan het COVID-19 virus werd de pest veroorzaakt door een besmettelijke bacterie die werd overgedragen door vlooien. Alleen de longpest - die nog dodelijker was - werd van mens tot mens overgedragen. Maar deze kennis hadden de middeleeuwers niet.
In het Europa van de zeventiende eeuw droegen 'pestmeesters', die de zieken verzorgden, een kostuum dat uitstraalde dat er niet te licht gedacht moest worden over de pest. Ze kleedden zich van top tot teen in een lang gewaad en droegen een masker met een lange, vogelachtige snavel.
De Zwarte Dood (1347-1352)
In de middeleeuwen werden Azië en Europa geteisterd door de builenpest. De pandemie wordt meestal toegeschreven aan de bacterie Yersinia pestis, die gevonden werd in de botten uit de massagraven van de Zwarte Dood. Tijdens deze epidemie kwam een derde van de Europese bevolking om het leven.
De edelen op het platteland verloren een deel van hun macht.Handelsactiviteiten in Europa leden eronder, omdat veel mensen stierven.Kooplieden, boeren en ambachtslieden werden welvarender.
De pest is meerdere malen ontstaan in de loop van de geschiedenis en dit kan opnieuw gebeuren, zo waarschuwen wetenschappers. Het Romeinse rijk keeg in de zesde eeuw na Christus te maken met een vorm van de builenpest die genetisch gezien niet kan worden beschouwd als een voorloper van de moderne pest.
Mutatie van de pest overleefde generaties lang
Dit kwam vooral doordat deze mensen sterke genen van hun ouders hadden geërfd. Personen die de pest overleefden gaven de gunstige mutaties in hun DNA door aan hun kinderen, waardoor de mutatie bleef overleven. Zelfs vandaag de dag komt de mutatie nog veelvuldig voor.
De moderne wetenschap heeft ons meer geleerd over de Zwarte Dood. Tegenwoordig kunnen we, in tegenstelling tot de 14e eeuw, snel nieuwe virussen detecteren, hun genoom in kaart brengen en nauwkeurige diagnostische tests voor ziektes ontwikkelen .
De verbetering in levensduur is te danken aan medische en technologische vooruitgang, betere hygiëne, voeding, gezondheidszorg en onderwijs. Hoewel de levensverwachting bij geboorte rond de 30 jaar lag, komt dit vooral doordat veel kinderen vroegtijdig overleden aan ziektes of complicaties bij de geboorte.
Al in de middeleeuwen waren er regels voor het ophalen en storten van huisvuil. In de middeleeuwen had je 5 verschillende geneeskundigen: De gewone arts: na een studie van 15 jaar was je een arts. Artsen hielden zich vooral bezig met inwendige organen en gebruikten ook medicijnen.
In de middeleeuwen was er geen toiletpapier. Mensen gebruikten stro, mos of kledingstukken, waardoor er darmbacteriën op hun handen kwamen.En handen werden meestal met koud water gewassen.
Vroege symptomen zijn heel algemeen en omvatten: Plotselinge hoge koorts en koude rillingen. Extreme zwakte. Maagpijn, diarree en braken .