De vraag "Hoe veilig is vliegen?" kan daarom als volgt worden beantwoord: Reizen per bus en trein is het veiligst, op de voet gevolgd door reizen per vliegtuig. Het is een feit: statistisch gezien is de kans op een ongeval in een vliegtuig ongeveer 1 op 188.364 (2019) en is dus veel kleiner dan in een auto.
Vliegtuigen verbranden kerosine en stoten daardoor CO2 uit, waarmee ze bijdragen aan het broeikaseffect. Daarnaast komen er nog andere stoffen vrij, zoals stikstofoxiden, roet en andere broeikasgassen. Doordat ze hoog in de lucht worden uitgestoten, hebben ze een extra broeikaseffect.
Zo is het risico om te sterven in een auto-ongeval 1 als teller op 6.700 auto's als noemer (1/6.700), in een vliegtuig 1/100.000 vlieguren, en bij basejumping 1/60 sprongen. Dit noemt men absolute risico's.
Volgens studies is ongeveer 16% van de vliegtuigongelukken terug te voeren op fouten tijdens het opstijgen, terwijl maar liefst 45% wordt veroorzaakt door problemen tijdens het landen. Uit deze gegevens zou men kunnen concluderen dat landen inderdaad gevaarlijker is dan opstijgen.
De veiligste plek om te zitten
Uit die analyse blijkt dat mensen die achterin het vliegtuig zitten de kleinste kans hebben dodelijk gewond te raken bij een crash. Daarna komt het gedeelte voorin en als laatste het middelste gedeelte van het vliegtuig. Hier zit je ook het dichtst bij de motoren.
Kijkend naar het ergste wat kan gebeuren – namelijk dat een vliegtuig neerstort – dan is de kans zo'n 1 op 11 miljoen dat dit je overkomt. Ter vergelijking: de kans dat je omkomt door een fataal auto-ongeluk is 1 op 6.000.
Turbulentie is vervelend voor passagiers, maar het vliegtuig zal niet neerstorten. Maar door het zo te omschrijven wakker je angst aan, zegt hij. “Het grootste gevaar is dat je een flinke smak maakt in het vliegtuig.
Lukla Airport, Nepal
Maar dat is niet de enige reden. Aan weerszijden van de korte landingsbaan (527 meter) loert het gevaar: een ravijn aan de ene kant, een steile bergwand aan de andere. Het vliegveld op een hoogte van 2845 meter wordt daarom ook wel het gevaarlijkste vliegveld ter wereld genoemd.
'Stijgen duurt gemiddeld ongeveer 15 minuten', vertelt luchtvaartdeskundige Joris Melkert van de TU Delft. 'Met dalen zijn piloten vaak wel 20 minuten bezig. Dat laatste kan in principe veel sneller. Als de piloot de knuppel naar voren duwt, ben je binnen een paar minuten van 10 kilometer hoogte aan de grond.
Wees niet bang voor turbulentie
Evenzo zullen de vleugels niet afbreken - sommige kunnen zelfs tot 90 graden buigen - en het vliegtuig zal niet plotseling op zijn rug draaien.
Hoewel vliegtuigongevallen door de fysieke omstandigheden helaas meestal dodelijk zijn, ligt het aantal doden aanzienlijk lager dan bij auto's en treinen. Voetgangers, bijvoorbeeld, lopen tot tien keer meer risico in het verkeer.
Nadelen van vliegen
Helaas heeft het vliegen ook nadelen. Grote nadelen zelfs. Het draagt bij aan klimaatverandering, de uitstoot van fijnstof is slecht voor onze gezondheid en er ontstaat geluidsoverlast in de omgeving van luchthavens wat ook weer nadelen kan hebben voor de gezondheid van omwonenden.
De luchtvaart stootte 36 miljoen kilo stikstofoxiden uit in 2021. De bijdrage van de luchtvaart aan de totale stikstofoxide-uitstoot door de Nederlandse economie was in 2021 rond de 10 procent.
Omgerekend stoot je per persoon tijdens een retourvlucht 4,8 ton CO2 uit. Volgens de Climate Neutral Group moet je 240 bomen planten om dit te compenseren. Per persoon! Als je nagaat dat er gemiddeld 500 passagiers in een vliegtuig zitten, betekent dit 120.000 bomen per retourvlucht.
Bestaat er een kans dat vliegtuigen botsen in de lucht? “Moderne vliegtuigen zijn uitgerust met geavanceerde radarsystemen die met andere vliegtuigen communiceren en indien nodig instructies geven aan de piloten om de afstand tussen elkaar te vergroten en zo de kans op botsingen weg te nemen.”
Aéroport de Courchevel (Frankrijk)
Dit is waarschijnlijk de gevaarlijkste luchthaven van Europa. Met een korte baan én omgeven door ravijnen!
De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft een wereldwijd probleem gevonden bij het automatisch landen van vliegtuigen. Het gaat om een gevaarlijke reactie van de automatische piloot op het landingssysteem van een vliegveld.
Een spannend moment voor de piloot van een vrachtvliegtuig van DHL. Tijdens een noodlanding op een vliegveld in Costa Rica glijdt het vliegtuig van de startbaan en breekt door de val dwars door midden. Zowel de piloot als de copiloot zijn veilig uit het vliegtuig gehaald.
Deze soort turbulentie is vrij makkelijk te voorspellen. Piloten bestuderen voorafgaand aan een vlucht de weersvoorspellingen en weten dus vaak wel waar en wanneer ze turbulentie kunnen verwachten. Tijdens de vlucht hebben ze ook nog eens contact met de luchtverkeersleiding en collega's in andere vliegtuigen.
Opstijgen of landen tijdens slecht weer kan erg lastig zijn voor piloten. Want zij moeten hun vliegtuig veilig in de lucht brengen of op de grond zetten. Slecht zicht, windvlagen of een gladde landingsbaan werken dan niet echt mee.
Omdat lucht die zich sneller verplaatst een lagere druk heeft, is de luchtdruk onder de vleugel groter dan erboven. Deze druk duwt de vleugel omhoog en veroorzaakt 'opwaartse kracht' of de 'lift' waardoor een vliegtuig in de lucht blijft.
Als je zo min mogelijk turbulentie wil voelen, moet je in het midden van het midden gaan zitten. Aan de 'raamkant' voel je meer turbulentie dan in het midden van het gangpad. Waar je niet moet zitten, is aan de achterkant van het vliegtuig - daar voel je turbulentie sterker dan in het midden of aan de voorkant.