Controledrang ontstaat vaak door een angst om dingen los te laten. Je wilt zo graag controle houden en niets aan het toeval over laten. Dit klinkt misschien tegenstrijdig, omdat angst vaak verdwijnt als je loslaat. Vaak zit er veel onzekerheid achter controledrang.
Waarom willen we alles onder controle houden? Mensen willen graag de controle hebben zodat ze in enige mate zekerheid ervaren. De wereld zit vol onzekerheden en er kunnen continu dingen gebeuren waar we geen invloed op hebben. Door zelf goed voor bereid te zijn, hebben we in ieder geval de controle over onszelf.
Controledwang of een andere dwangstoornis ontstaat meestal zonder dat je het in de gaten hebt. Vaak ontstaat het nadat je ontdekt dat bepaalde gedachten of handelingen helpen tegen de angst en onrust bij vervelende of angstige situaties. Daarna gebruik je in vergelijkbare situaties dezelfde gedachten of handelingen.
Oorzaken van controlerend gedrag
Er zijn verschillende dingen die controlerend gedrag kunnen veroorzaken. De meest voorkomende zijn angststoornissen en persoonlijkheidsstoornissen . Mensen met angststoornissen voelen de behoefte om alles om hen heen te controleren om zich vredig te voelen. Ze vertrouwen er misschien niet op dat iemand anders de dingen op de manier aanpakt die zij willen.
Controle is een basisbehoefte van de maatschappij. Het zorgt voor een gevoel van voorspelbaarheid, stabiliteit en orde. Bij sommige mensen wordt deze behoefte aan controle ongezond. Onzekerheid en angst kunnen leiden tot controlerend gedrag.
Levenservaringen kunnen vaak de oorzaak zijn van de wens om de controle te hebben. Voorbeelden hiervan zijn: Intense emoties: Overmatige angst of vrees dat een ongewenste uitkomst werkelijkheid kan worden, kan ons motiveren om de controle te nemen en de ongewenste situatie of uitkomst te vermijden.
Dwangmatige persoonlijkheidsstoornis. Mensen met een dwangmatige-persoonlijkheidsstoornis, ook wel een obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis genoemd (OCPS), ervaren een sterke drang om alles onder controle te hebben.
Vermijden – Leer situaties te vermijden die uw aandrang kunnen triggeren . Afleiden – Neem de controle over uw aandrang door bezig te zijn. Leid uzelf af met iets wat u leuk vindt, zoals lezen, wandelen, sporten of naar een film gaan. Vervangen – Wanneer u de neiging heeft om iets ongezonds te doen, doe dan in plaats daarvan iets gezonds.
Door gesprekken, informatie en een online cursus kunt u de angst verminderen. Dagelijks genoeg bewegen, genoeg slapen en regelmatig leven zijn belangrijk. Als de klachten niet minder worden, kunt u kiezen voor cognitieve gedragstherapie. Bij deze therapie leert u anders te denken, waardoor de angst vermindert.
Dit komt door ons survival-systeem. We denken dat we de controle moeten hebben over situaties, want op deze manier zouden we dan alles kunnen vermijden uit ons verleden wat niet goed, fijn of juist naar was. Het lijkt dus of we controle willen, maar eigenlijk zijn we bang om controle te verliezen.
Zoals het woord al aangeeft: men is voortdurend bezig met het controleren van 'alles' waarvan men denkt dat er iets mis is, fout kan gaan, niet juist is, niet op z'n plaats ligt/staat enz...
In tijden waarin veel mensen het zwaar hebben, zoals wanneer economische ongelijkheid sterk toeneemt, kan het gevoel van persoonlijke controle van mensen onder druk komen te staan. Persoonlijke controle is zoiets als het gevoel dat er een duidelijke relatie is tussen je gedrag en wat er gebeurt in je dagelijks leven.
Controle is een begrip met meerdere betekenissen, afhankelijk van de context. Het is bijvoorbeeld de toezicht op de juiste werking van een toestel, op het naleven van de voorschriften, op het al of niet aanwezig zijn van een fout. Controle is ook de mate van beheersing.
Overmatige controle heeft vaak te maken met angst. Je bent bang dat je fouten maakt of je bent bang dat het mis gaat. Je bent bang om iets te verliezen of je bent bang voor de gevolgen van een foute inschatting. Je krijgt pas vertrouwen wanneer je merkt dat het zo loopt als jij had bedacht.
Over controlerende mensen hebben behoefte aan positieve erkenning voor hun harde, productieve werk en hun kostbare tijd. Wanneer zij deze erkenning niet positief krijgen, proberen ze deze op een negatieve manier alsnog te realiseren, en wel door kritiek te leveren op het werk en de tijdsstructuur van anderen.
Om je emoties onder controle te krijgen in een bepaalde situatie, kan je met vier elementen aan de slag: de situatie zelf, de aandacht die je eraan schenkt, hoe je de situatie beoordeelt, en uiteindelijk hoe je erop reageert.