Verschillende hersenzenuwkernen en hersenzenuwen zijn betrokken bij het slikken. In de orale fase zijn dat de nervus V, VII en IX en in de faryngeale en oesofageale fase zijn dat de NIX en NX. Een slikstoornis wordt een dysfagie genoemd.
De twaalfde zenuw is de nervus hypoglossus (N XII), een motorische zenuw die bewegingen van de tong tijdens het spreken en slikken aanstuurt.
De nervus vagus is de hoofdzenuw van het parasympathische zenuwstelsel, dat deel uitmaakt van het autonome zenuwstelsel (ANS). Het ANS regelt de onwillekeurige functies van het lichaam, zoals hartslag, bloeddruk, ademhaling en spijsvertering. Het ANS omvat de sympathische, parasympathische en enterische systemen.
De nervus trigeminus, of drielingzenuw, is de vijfde van de twaalf hersenzenuwen. Deze zenuw is verantwoordelijk voor zintuigelijke waarneming in het gezicht. Hierin werkt de zenuw samen met de nervus facialis, die verantwoordelijk is voor de aansturing van de spieren in het gezicht.
Het is een hele lange zenuw en heeft daardoor invloed op meerdere processen, zoals ademhalen, spreken, verteren, slikken, jouw hartslag en jouw bloeddruk. Als jouw nervus vagus goed werkt, creëert de zenuw ontspanning in deze processen. Je hebt dan bijvoorbeeld een gezonde bloeddruk en lage hartslag.
De nervus glossopharyngeus registreert sensore gewaarwordingen in de keel en in de pharynx. Ook vervoert deze zenuw de smaak van het achterste 1/3e deel van de tong. Deze zenuw voert de informatie van de baroreceptoren en chemoreceptoren gelegen tussen de splitsing van de carotiden naar de hersenstam.
De nervus trigeminus is de vijfde hersenzenuw die zorgt dat het gezicht gevoel heeft.
De nervus vagus is een zenuw die uit de hersenen komt en naar organen in de borstkas en buik gaat. De mens heeft een linker en een rechter nervus vagus, onder elk sleutelbeen. Ze geven allebei vooral informatie door in de richting van het lichaam naar de hersenen.
De grote zenuw van het parasympatische zenuwstelsel wat de hartslag vertraagt (flauwvallen of vagale reactie) of de spijsvertering vertraagt. Sensorische zenuwen van hart, longen en buikorganen. Letsel van de zwervende zenuw leidt tot problemen met slikken, met de stem en de spraak.
De oorzaak van aangezichtspijn is vaak niet duidelijk.Artsen denken dat de pijn misschien ontstaat door een bloedvat dat op de zenuw drukt. De zenuw zou daardoor extra gevoelig worden voor bijvoorbeeld kou of aanraken. Dit voelt u als pijnaanvallen.
De nervus trigeminus ("drielingzenuw") is de 5e hersenzenuw (nervus V) en verzorgt de gevoeligheid van het gelaat, de ogen, tanden en controleert de kauwfunctie.
Nabij de nervus trigeminus lopen de 7e hersenzenuw, de zenuw die de motoriek van het gelaat regelt (nervus facialis), en de 8e hersenzenuw, de zenuw die het gehoor en het evenwicht aanstuurt.
Mensen met overprikkeling hebben vaak last van hoofdpijn, vermoeidheid, stress, verminderde concentratie, slaapproblemen, onrust, en het overlopen van emoties. Bij sommige mensen leidt dit tot tijdelijke uitvalsverschijnselen, koorts, overgeven of een epileptische aanval.
Mensen bij wie de nervus vagus niet voldoende actief is, ervaren vaak lichamelijke pijntjes die onverklaarbaar zijn of kunnen zich moeilijk rustig houden in stressvolle situaties. Ook heeft deze zenuw een hele grote functie bij ontstekingen in het lichaam.
Probeer eens hardop te lachen als je gespannen bent. Zelfs als het geforceerd voelt kan dit een effectieve manier zijn om je zenuwstelsel tot rust te brengen. Zingen, chanten en neuriën werkt ook heel ontspannend. Het reguleert de ademhaling en stimuleert de nervus vagus, waardoor je zenuwstelsel in rustmodus komt.
Draai het hoofd lichtjes naar rechts en de kin naar de schouder tijdens een uitademing, terug naar het midden tijdens een inademing en daarna naar links tijdens een uitademing. Herhaal dit een paar keer. Deze beweging helpt het sympathische zenuwstelsel via de nervus vagus te ontspannen.
De zenuw kan beschadigd raken door iets scherps (zoals een glasverwonding), beknelling of overrekking. Overrekking kan bijvoorbeeld plaats vinden bij een verkeersongeval of tijdens de bevalling.
Gedurende het herstel van de zenuw kan de uitgroeiende zenuw zeer gevoelig zijn. Vaak is het gevoel dat terugkomt redelijk tot goed. De uitkomst bij aansturing van spieren wisselt, maar is over het algemeen minder goed dan het herstel van gevoel.
Slikproblemen komen vooral voor bij spierziekten, na een beroerte, bij de ziekte van Parkinson, bij afwijkingen van de slokdarm en na behandeling van kanker in de mond of keel. Slikproblemen kunnen vanzelf weer over gaan. Behandeling is lang niet altijd nodig.
De normale slikbeweging
Om goed te kunnen slikken moeten de spieren van de lippen, de tong, de kaak, de wangen, de keel en het strottenhoofd goed functioneren.
Bij pijn bij slikken is er sprake van een irritatie van de slijmvliezen in de keel. Dit geeft vaak een pijnlijk gevoel in de keel. Vaak gaat het slikken en spreken wat lastiger. Bij heftigere keelpijn kan er sprake zijn van een keelontsteking, waarbij meer klachten en ook koorts of opgezette klieren kunnen ontstaan.
Het hartritme wordt onder andere aangestuurd door de hersenen. Zenuwen zorgen ervoor dat de hersenen communiceren met organen zoals het hart. De zogeheten 'nervus vagus' is een van de zenuwen met veel zenuwbanen richting het hart. Aftakkingen van deze zenuw lopen door het oor en zijn daar mogelijkerwijs te beïnvloeden.