Slikken doen we zeer vaak; zo'n 3000 keer per dag. Naast het doorslikken van eten en drinken, slikken we ons speeksel weg. Overdag doen we dit zo'n twee keer per minuut, 's nachts een keer per minuut. Slikken is voor een groot deel een reflexmatig proces.
Slikken (Lat.: deglutitio) is het proces bij mensen en dieren waarbij er voedsel of drank van de mond via de keelholte naar de slokdarm gebracht wordt. Hierbij sluiten het strotklepje en de huig respectievelijk de luchtpijp en de neusholte af. Het slikken wordt bij de mens bepaald door de slikreflex.
Verslikken kan komen doordat de luchtweg niet goed afgesloten kan worden, maar het kan ook gebeuren als u de tong niet (goed) kan bewegen of doordat u niet goed kunt voelen waar het voedsel zich in de mond bevindt. Het is belangrijk uw arts te laten weten dat u zich (regelmatig) verslikt.
Slikken en verslikken
Slikken doen we zeer vaak; zo'n 3000 keer per dag. Naast het doorslikken van eten en drinken, slikken we ons speeksel weg. Overdag doen we dit zo'n twee keer per minuut, 's nachts een keer per minuut.
Slikken doen we zeer vaak: speeksel wordt overdag twee maal per minuut weggeslikt en tijdens slaap ongeveer eenmaal per minuut.
Bij de juiste positie van de tong in rust ligt de tongpunt nét achter de boven- ste snijtanden tegen het gehemelte aan. Bij de verkeerde positie ligt de tong vaak zichtbaar (mond geopend) laag in de mond tegen de ondertanden of onderlip aan. Bij verkeerd slikken wordt de tong tegen of tussen de tanden geduwd.
Bij pijn bij slikken is er sprake van een irritatie van de slijmvliezen in de keel. Dit geeft vaak een pijnlijk gevoel in de keel. Vaak gaat het slikken en spreken wat lastiger. Bij heftigere keelpijn kan er sprake zijn van een keelontsteking, waarbij meer klachten en ook koorts of opgezette klieren kunnen ontstaan.
Ook spanningen kunnen slikproblemen veroorzaken of verergeren. De slikproblemen kunnen uiteindelijk medische en/of sociale problemen tot gevolg hebben (bijvoorbeeld gewichtsverlies of niet meer kunnen eten/drinken in gezelschap).
Bij slikproblemen kunt u eten en/of drinken niet goed doorslikken. U kunt dikkere dranken kiezen of een medisch verdikkingsmiddel gebruiken. U kunt zacht, smeuïg of gemalen eten nemen. Zorg ervoor dat u genoeg vocht en voedingsstoffen binnenkrijgt.
Gebruik zachte fruitsoorten, zoals banaan, peer en perzik. Maak hier eventueel een smoothie van. Kook aardappelen en groenten goed gaar.
Verkeerde mondgewoonten.
Bij verkeerd slikken wordt de tong krachtig tegen de tanden geduwd. Het gevolg is dat de tanden weggedrukt worden, naar voor en opzij. Zo kan een open- en/of overbeet ontstaan; we slikken 2000x per 24 uur! – Duim -en vinger -en speenzuigen.
Probeer het slikken met de goede tonghouding met vast voedsel (fruit, brood, vlees, enzovoort). Doe dit eerst met je lippen breed open (zodat je kunt zien wat je doet) en als dat goed gaat met je lippen dicht. Blijf wel goed voelen of je tongpunt tegen het klak-plekje blijft staan.
De zitpositie is de beste houding om goed te kunnen slikken. Hoofd, nek, mond, tong, keel, kaken, strottenhoofd en slokdarm werken in deze houding het beste met elkaar samen. Het slikken verloopt op deze manier snel. Men slikt ongeveer 600 keer gedurende een dag en een nacht.
Je tong is nodig om te slikken en helpt met kauwen, want hij duwt je gekauwde eten naar achter, de keelholte in. Zonder je tong kan je ook geen letters uitspreken. Mensen die een korte tong hebben kunnen bijvoorbeeld moeilijk de letter R en L uitspreken.
Een normale en gezonde tong is roze of licht rood van kleur. Als uw tong een andere kleur heeft, heeft u last van een 'anders gekleurde tong'. Als u een anders gekleurde tong heeft, kan deze wit, zwart, vel rood, donker rood, donker paars, bruin, blauw of geel zijn.
De tong groeit door tot het achtste levensjaar en heeft door zijn groei een belangrijke invloed op de directe omgeving en het functioneren van de patiënt. Zo speelt de tong een belangrijke rol in de ontwikkeling van maxilla, mandibula, en de stand van de gebitselementen.
De vieze smaak in je mond kan ontstaan door de zogenaamde "zuurbranden". Studies hebben aangetoond dat 25% van de mensen die slecht kunnen slapen tijdens het slapen zuurbranden krijgen(1). Zuurbranden zorgen ervoor dat je eventjes wakker wordt tijdens het slapen, zelf zonder dat er symptomen bij komen kijken.
Men spreekt van Obstructief Slaap Apneu wanneer zo'n ademstilstand minimaal 5 keer per uur optreedt. Het is belangrijk op te merken dat door zo'n ademstilstand géén gevaar bestaat voor verstikking!
Bedsteden waren zo kort dat je er niet languit in kon liggen. Dat was niet alleen vanwege het feit dat de mensen vroeger kleiner waren. Ook gaven mensen er de voorkeur aan om (half) zittend te slapen. Men dacht toen dat die slaaphouding gezonder was.
U kunt zich verslikken in uw eigen speeksel. Het is dan ook erg belangrijk dat uw mond zo schoon mogelijk is en blijft. Volgt u bij het tandenpoetsen de adviezen van de verpleegkundige goed op. U kunt zich bijvoorbeeld ook verslikken in tandpasta.
Bij luchtwegmalacie is de wand van de luchtpijp niet stevig genoeg. De luchtpijp blijft dan niet goed open staan tijdens de uitademing en soms ook niet tijdens de inademing. Ook kan de luchtpijp volledig dichtklappen.
Er zijn meerdere oorzaken voor slikstoornissen:
ziekten in het hoofd/halsgebied (bv. kanker in de keel en/of mond) na een beroerte heeft iemand vaak (tijdelijk) een slikstoornis. verder kunnen alcoholverslaving, een afwijking in de bouw van de slokdarm of een tumor in de slokdarm slikstoornissen veroorzaken.