Ook vlinders hebben vijanden. Dagvlinders worden vaak opgegeten door vogels en de grote vijanden van de nachtvlinders zijn vleermuizen en spinnen. Om uit het zicht van de vijand te blijven maken veel vlinders gebruik van camouflage.
Nachtvlinders zelf zijn verreweg het belangrijkste voedsel van de nachtzwaluw. Deze heeft het vooral op de grotere en algemenere nachtvlinders, want die kan hij makkelijk te pakken krijgen.
Bestuivers. Vlinders bestuiven bloemen als ze de bloemen bezoeken om nectar te zuigen. Verder eten heel wat andere dieren rupsen, poppen en vlinders, waardoor ze hun nut hebben als voedsel voor die dieren. Voor de mens zijn vlinders nuttig omdat ze iets zeggen over de plek waar ze voorkomen.
Vlinders hebben een scherpe insnoering tussen de kop en het borststuk en vier relatief grote vleugels. Vlinders bezitten een paar antennes om geuren waar te nemen en twee samengestelde ogen.
Het is koud en er is geen voedsel (nectar) van bloeiende planten. De meeste vlinders in Nederland overwinteren als ei, rups of pop. Ze houden zich stil en wachten op betere tijden. Sommige vlinders trekken naar Zuid-Europa.
Sommige vlinders houden een winterslaap. Zij kunnen goed tegen vorst, dankzij een soort 'antivries' in hun lijf. Doodstil hangen ze, totdat het voorjaar zich weer aandient. Met het lekkere weer van de afgelopen dagen worden ze wakker en kan je ze rond zien vliegen.
Een aantal soorten vlinders kan geluiden opvangen met de antennes en dienen dus als gehoor, niet alle vlinders kunnen geluiden horen, bij vlinders die dat wel kunnen zijn er viert typen gehoororganen waar dit er één van is.
Het lijkt er op dat ze gewoon met hun roltong zouten van de huid opnemen. Er zijn uit Zuid Amerika wel nachtvlinders bekend die bloed drinken, maar deze hebben een stevige korte roltong, waarmee ze ook wondjes kunnen maken.
De vleugels van een vlinder zijn namelijk bedekt met schubben. Deze zijn zó klein dat ze met het blote oog niet te zien zijn; als men de vleugel van een vlinder aanraakt, blijft er een soort poeder achter op de vinger. Als de schubben beschadigen, komen ze niet meer terug (niet aanraken dus!).
Behalve nectar uit bloemen eten sommige vlinders nog ander voedsel. Atalanta's en dagpauwogen bijvoorbeeld zijn dol op rottend fruit.
Maar om op je vraag te antwoorden: 's nachts (of bij slecht weer) hangen vlinders onder blaadjes in bomen of struiken, of ze kruipen in holletjes tussen stenen of andere voorwerpen om er een slaapje te doen.
Elke vlinder heeft z'n favoriete bloem of plant. Ze drinken van de nectar die in bloemen zit. Daarom kun je die vlinders goed lokken met suikerwater, dat is net zo zoet als nectar. Sommige soorten - zoals de atalanta - houden meer van rottend fruit.
Reumer schreef een fascinerende zin: 'Vlinders hebben weliswaar een simpel zenuwstelsel, maar zoiets als hersenen ontbreekt volledig en slim zijn ze dus niet. ' Toevallig weten wij precies wat deze diertjes bespaard is gebleven, maar je vraagt je wel af hoe zij, hersenloos, door hun dag heen komen.
Zoals: In februari - Dagpauwoog. In maart - Boomblauwtje; Gehakkelde orelia; Dagpauwoog; Kleine vos; Citroenvlinder. In april - Klein koolwitje; Boomblauwtje; Gehakkelde orelia; Bond zandoogje; Dagpauwoog; Kleine vos; Distelvlinder; Landkaartje; Koninginnepage; Citroenvlinder; Klein geaderd witje.
De roltong of proboscis van een vlinder of diverse andere geleedpotigen is een buisvormige, oprolbare tong waarmee nectar uit de bloem kan worden opgezogen, of ander vloeibaar voedsel, zoals sap van zacht rottend fruit, urine, mest, of vocht van dode dieren.
Op rouwkaarten zie je nog al eens een vlinder afgebeeld. Dat is niet zo gek omdat de vlinder dan een symbool is voor de menselijke ziel die zich heeft losgemaakt van het dode stoffelijke lichaam en haar weg vervolgt in het hiernamaals.
Alleen proeft hij niet met zijn tong, maar met de haartjes aan zijn voorpootjes. Als een vlinder de bloem aanraakt met zijn pootjes, proeft hij meteen of deze bloem lekker is. Nachtvlinders kunnen beter ruiken dan de dagvlinder en komen op de geur van een bloem af. Dagvlinders komen meer af op de kleur van de bloem.
Ruiken gaat bij vlinders niet via de neus want die hebben ze niet. Ze kunnen ruiken met hun voelsprieten, maar ook via ruwe haartjes die aan de poten zitten.
Grootste vlinder
Tussen alle kleurrijke bloemen en vlinders in de Vlindertempel, kan je ook de grote atlasvlinder tegenkomen. Deze vlinder kan een spanwijdte bereiken van 25-30 centimeter en behoort tot de grootste vlinders ter wereld.
De snelste vlinders kunnen wel 60 kilometer per uur vliegen, maar de meeste vlinders vliegen 8 tot 20 kilometer per uur. Een paar soorten kunnen op grote hoogte vliegen, tot wel 3 kilometer. Sommige soorten kunnen ook lange afstanden afleggen, zoals de monarchvlinder, die 3000 kilometer of meer kan migreren.
De kleinste vlinder is slechts 1,2 millimeter lang
Microvlinders bestaan al zo'n 200 miljoen jaar. De Stigmella maya uit Mexico behoort tot die groep en is met z'n 1,2 millimeter de kleinste vlinder ter wereld.
De meeste rupsen hebben twaalf ogen. Maar ze zien alleen licht en donker. Een paar soorten hebben helemaal geen ogen. Vlinders hebben geen oren zoals wij die hebben.
De Vlinderstichting heeft samen met televisieprogramma Vroege Vogels de mooiste vlinderverkiezing georganiseerd. De Papilio machaon of wel de koninginnenpage is verkozen tot de meest favoriete vlinder van ons land.
Hoe de vlinder het geluid kon maken, was lange tijd onduidelijk. De meeste insecten die geluid maken doen dat door vleugels of poten tegen elkaar te wrijven (zoals sprinkhanen). Wetenschappers hebben nu gevonden dat het gaat om een tweedelig, accordeonachtig systeem in de monddelen van de vlinder.