Een woord dat op dezelfde wijze geschreven wordt als een ander woord, maar anders wordt uitgesproken en ook een andere betekenis heeft, bijv 'negéren' (ontkennen) en 'négeren' (treiteren) of 'voorkómen' (verhinderen) en 'vóórkomen' (voor het gerecht verschijnen).
Een woord kan meerdere betekenisschakeringen hebben, waarbij het toch om een en hetzelfde woord gaat (polysemie). Als echter de betekenissen van dit woord zover uiteen gaan lopen ("divergeren") dat de taalgebruiker ze niet meer als betekenissen van hetzelfde woord ervaart, spreken we toch van homonymie.
Een tautologie is een combinatie van woorden die hetzelfde uitdrukken. Het zijn twee woorden van dezelfde woordsoort, bijvoorbeeld twee bijvoeglijk naamwoorden, twee zelfstandignaamwoorden of twee bijwoorden. Tussen de woorden in staat meestal een voegwoord, zoals en of of. Je kunt hierbij denken aan verheugd en blij.
Van Dale levert een aantal mogelijkheden van het woord met de meeste betekenissen. Het voorzetsel 'van' heeft met 61 betekenissen verreweg de meeste. Gevolgd door 'slag' met 50 betekenissen. Vond je dit leuk?
Twee woorden zijn elkaars antoniem als ze een tegengestelde betekenis hebben. Het woord is afgeleid uit het Grieks: anti ("tegen"), -numon ("naam, benoeming"). Ieder woord heeft zowel een vorm (de klanken) als een betekenis.
Een woord is polyseem als het meer dan één betekenis heeft, maar de verschillende betekenissen wel met elkaar verband houden. Bij polysemie worden de verschillende betekenissen onder één woord in de woordenboeken opgenomen.
(-en), rijwiel. als trefwoord met bijbehorende synoniemen: fiets (zn) : brik, kar, karretje, rijwiel, stalen ros, tweewieler, velo, zwijntje.
Bij een tautologie wordt hetzelfde begrip tweemaal genoemd. Vaak gaat het daarbij om twee bijvoeglijke naamwoorden, twee zelfstandige naamwoorden of twee bijwoorden: gratis en voor niets; daarnaast en ook in één zin. Voorbeelden van tautologieën die vaak als fouten worden gezien: Niettemin ben ik toch tevreden.
Bij het oxymoron (de klemtoon ligt op mo) gaat het om twee begrippen die op het eerste gezicht niet samen lijken te gaan, al worden ze wel zo gepresenteerd. Een bekend voorbeeld is 'Er viel een oorverdovende stilte. ' Dat is eigenlijk gek: oorverdovend hoort juist bij lawaai.
Mits en tenzij zijn allebei voegwoorden, maar ze hebben een tegengestelde betekenis. Mits betekent 'als, op voorwaarde dat'; tenzij betekent 'maar niet als, behalve als'.
iets dat op twee manieren kan worden begrepen ... Ambigu = Betekent dubbelzinnig. Iets dat op meerdere wijzen begrepen kan worden of voor meerdere uitleg vatbaar is. Slaat vaak op vragen in een enquête.
Een bommelwoord is een Nederlands woord dat je op meerdere manieren kunt lezen of uitspreken. Afgeleid van de klassieker 'bommelding'.
Een woord dat dezelfde klanken heeft als een ander woord, maar dat ervan verschilt door schrijfwijze en dan ook een andere betekenis heeft, bijv 'paard' en 'paart' of 'eis' en 'ijs'. In de poëzie worden homofonen soms gebruikt in het gelijk rijm.
Polysemie is vaak het resultaat van metaforische of metonymische betekenisuitbreidingen. Het zonet gegeven voorbeeld van 'bloem' of een geval als 'vos' (dier/sluw persoon) berust op metafoor; de polysemie van een woord als 'glas' (doorschijnend materiaal/drinkbeker) berust op metonymie.
In veel gevallen (maar niet uitsluitend) bestaat een pleonasme uit een combinatie van een bijvoeglijk naamwoord en een zelfstandig naamwoord. Een voorbeeld van een pleonasme is witte sneeuw: de bepaling witte is veelal overbodig, omdat 'wit' in principe een inherente eigenschap van 'sneeuw' is.
Een oxymoron wordt vaak aangewend voor retorische, poëtische of andere esthetische doeleinden. Dat is een verschil met de contradictio in terminis waarbij de spreker zichzelf aantoonbaar tegenspreekt en dus een ondeugdelijk argument hanteert.
Een bekend voorbeeld van tautologie, twee keer hetzelfde zeggen, is 'gratis en voor niets'. Al zijn werkzaamheden waren voor niets.
Zo is de spy microfoon bruikbaar als afluisterapparaat of kan het worden ingezet voor een andere surveillance doeleinden. Door de minimale omvang van het apparaatje is het een zeer effectief middel om in te zetten.
B: Lemmet. Het is het belangrijkste onderdeel van het mes, het lemmet wordt meestal van een legering van ijzer met een aantal andere materialen gemaakt. Het lemmet loopt van de "punt" van het mes tot aan de "hiel".
Een hyponiem – het tegenovergestelde van een hyperoniem – is een woord waarvan een deel van de betekenis valt onder een algemener woord: een stoel is een hyponiem van meubels, een tulp is een hyponiem van bloem.
Rudolf Diesel was de uitvinder van de brandstof. Het Nederlands heeft nogal wat woorden die naar iets of iemand genoemd zijn. Zo'n woord heet eponiem. Je weet misschien dat saxofoon genoemd is naar de uitvinder van het instrument: de Belg Adolphe Sax.
Twee polysemen zijn verschillende betekenissen van één woord. Twee synoniemen zijn daarentegen juist twee verschillende woorden met dezelfde betekenis. (Het begrip "homonymie" komt in deze semantische tegenstelling in het geheel niet voor:, daarbij gaat het immers om geheel verschillende woorden.)