Tot het privaatrecht behoren onder meer het burgerlijk recht en het handelsrecht (of commercieel recht). Het grondwettelijk recht of staatsrecht, het fiscaal recht of belastingrecht, het administratief recht of bestuursrecht en het strafrecht behoren tot het publiek recht.
In artikel 2 Wet op de rechterlijke organisatie (Wet RO) wijst de wetgever de gerechten aan die tot de rechterlijke macht behoren: de rechtbanken, de gerechtshoven en de Hoge Raad.
Het eerste niveau is het kantongerecht. Boven een aantal kantongerechten staat een arrondissementsrechtbank. Boven een aantal van deze rechtbanken komt een gerechtshof. Boven de vijf gerechtshoven staat de Hoge Raad.
Het civiel recht wordt ook burgerlijk recht of privaatrecht genoemd. Onder het civiel recht vallen onder meer familie- en jeugdrecht, erfrecht, arbeidsrecht, sociaal-zekerheidsrecht, huurrecht, vermogensrecht, handelsrecht en aansprakelijkheidsrecht.
Burgerrechten en politieke rechten
Integriteitsrechten (bescherming van de persoon en van zijn of haar privacy, huis en familieleven, martelverbod); Vrijheidsrechten (vrijheid van meningsuiting, van godsdienst en levensovertuiging, van vereniging).
Het tegenovergestelde daarvan zijn negatieve rechten, wat inhoudt dat men het recht heeft onbelemmerd zijn gang te gaan, bijvoorbeeld, de vrijheid van meningsuiting, religie, drukpers, en dergelijke.
Eist de officier een hogere jeugddetentie of de maatregel plaatsing in een inrichting voor jeugdigen, dan moet hij de zaak voorleggen aan de meervoudige kamer. Dan kijken drie rechters naar de zaak, waarbij minimaal één van hen een kinderrechter is. Deze zittingen vinden plaats achter gesloten deuren.
In totaal staan er 30 rechten beschreven in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, een document dat in 1948 door de Verenigde Naties werd ondertekend.
Studieprogramma Rechtsgeleerdheid
Je leert verschillende rechtsgebieden kennen; strafrecht, jeugdrecht, staatsrecht, bestuursrecht, sociaal recht, verbintenisrecht en internationaal recht. Ook krijg je een inleiding in het Nederlandse rechtssysteem evenals een kennismaking met wetboeken en juridische begrippen.
In het Nederlandse recht zijn rechtsbron: 1 de wet; 2 de jurisprudentie (de rechtspraak); 3 de gewoonte; 4 verdragen en sommige besluiten van volkenrechtelijke organisaties. Niet al het geldende recht staat dus in de wet. Ook de rechter vormt rechts- regels.
Ieder kind heeft recht op vrije tijd om te luieren, sporten of spelen. Ook moet het voor alle kinderen mogelijk zijn om aan culturele activiteiten mee te doen. Als je iets doet wat volgens de wet verboden is, kun je met de politie in aanraking komen. En als het ernstig is, kun je zelfs een straf krijgen van de rechter.
De mens bezit het recht op leven, vrijheid en veiligheid, het recht op eigendom en vrije meningsuiting: ieder individu heeft universele rechten. Deze onvervreemdbare rechten mogen alleen worden ingeperkt als de nationale of openbare orde in gevaar is (zoals in geval van oorlog of burgeroorlog).
Artikel 28 geeft burgers het recht op rechtssystemen en organisaties, nationaal en internationaal, waardoor mensenrechten ook daadwerkelijk worden beschermd. Binnen staten zelf, maar ook door samenwerking tussen staten wereldwijd.
De Grondwet is het belangrijkste staatsdocument en hoogste nationale wet van Nederland. Zij bevat de regels voor onze staatsinstellingen en de grondrechten van de burgers. Daarnaast bevat de Grondwet regels over bestuur, wetgeving en rechtspraak.
De rijksoverheid mag burgers verplichten belasting te betalen. Welke belastingen burgers moeten betalen, staat in de wet. Werknemers betalen bijvoorbeeld loonbelasting over het loon dat zij verdienen.
Artikel 11
Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op onaantastbaarheid van zijn lichaam.
Formele positie van een persoon waarbij wordt verwezen naar het huwelijk en het geregistreerd partnerschap.
In het bestuursrecht staan de regels waar de overheid zich aan moet houden bij het nemen van besluiten. Bijvoorbeeld over subsidies of vergunningen. Bestuursrecht heet ook wel administratief recht.