Iedere gemeente heeft langdurig leegstaande gebouwen. Zoals winkelpanden, woningen, bedrijfsgebouwen, kantoren en voormalige agrarische bebouwing. Er zijn allerlei oorzaken: er is geen markt voor een pand, de bestemming is verouderd, de vraagprijs is te hoog, de plek is onaantrekkelijk, of de eigenaar wil niks.
Een vastgelegde definitie van leegstand
Een gebouw wordt als leegstaand beschouwd als meer dan de helft van de totale vloeroppervlakte niet overeenkomstig de functie van het gebouw wordt aangewend gedurende een termijn van ten minste twaalf opeenvolgende maanden.
U mag uw woning 6 maanden leeg laten staan. Na deze 6 maanden moet u (eigenaar of beheerder van de woning) de lege woning bij de gemeente melden. Dat geldt voor alle typen (zelfstandige) woningen, dus ook voor woningen in een Vereniging van Eigenaren (VvE).
Werd je woning ongeschikt verklaard, dan wordt vanaf aanslagjaar 2021 een te indexeren basisbedrag van 1.100 euro vermenigvuldigd met het aantal jaren dat de woning op de lijst voorkomt. P staat voor het aantal periodes van 12 maanden dat de woning zonder onderbreking is opgenomen in de inventaris.
Simpel gezegd is de waarde van je winkelpand gekoppeld aan de hoogte van de huur. Het pand is onderpand voor de lening van de bank. Verlaag je dus de huur, dan is je onderpand minder waard en is aflossen mogelijk noodzakelijk. Ook de zogenaamde 'huurprijsstelling' speelt hierbij een belangrijke rol.
Als de eigenaar en de politie de huisvrede respecteren – en dus niet tot een spoedontruiming overgaan –, dan krijgt een kraker een brief van het OM waarin staat dat er plannen zijn om het pand te ontruimen.
Er zijn allerlei oorzaken: er is geen markt voor een pand, de bestemming is verouderd, de vraagprijs is te hoog, de plek is onaantrekkelijk, of de eigenaar wil niks. Langdurige leegstand kan leiden tot verloedering en verval, onveiligheid en vandalisme, of aantasting van het straatbeeld.
Leegstand vermijden
De woning of het gebouw zelf terug gebruiken: je kan hiervoor rekenen op advies, bemiddeling en eventueel subsidies om de woning terug bewoonbaar te maken. Verhuren: je kan verhuren, privé of verhuren zonder zorgen via het Sociaal Verhuurkantoor. Verkopen: let op!
Wanneer een bedrijfsgebouw minstens 3 jaar in de inventaris staat, moet de eigenaar een leegstandsheffing betalen. De opbrengsten van de heffing komen terecht in het Vernieuwingsfonds, dat financiële steun geeft aan projecten die leegstaande sites nieuw leven inblazen.
Verkrotting doelt op verwaarloosde, ongeschikte en onbewoonbare woningen. We spreken over een een verwaarloosde woning of gebouw als het gaat om van buitenaf ernstig zichtbare en storende gebreken of tekenen van verval. Een verwaarloosde woning of gebouw gaat dus over de uitwendige toestand van die woning of gebouw.
Een woning die langer dan 12 aaneensluitende maanden niet bewoond is, wordt beschouwd als een leegstaande woning. Een gebouw wordt als leegstaand bestempeld wanneer de oppervlakte voor minstens 50% niet wordt gebruikt volgens zijn functie en dit gedurende één jaar.
In januari 2021 stonden er inderdaad 187.000 huizen leeg, meldt het CBS. Dat klinkt als een mooi aantal om veel mensen aan een huis te helpen of op te vangen, maar zo simpel is het niet.
De woningnood in Amsterdam is groot, maar toch staan woningen soms langdurig leeg. In Amsterdam gaat het volgens het CBS om vier tot zes procent van de woningen.
Kantoormedewerkers blijven deels thuiswerken nu de coronamaatregelen zijn afgeschaft, en daardoor is er veel verborgen leegstand in kantoren. Dat is kantoorruimte die wel is verhuurd, maar niet wordt gebruikt.
Bestaand aanbod, langer dan drie jaar niet in gebruik bij huurders.
Bouw leegstaande kantoren om tot woonruimte voor studenten. Denk na over het huisvesten van vrijwilligersorganisaties in leegstaande winkels. Gebruik lege etalages voor billboardreclame van het wijkteam. Haal de bioscoop terug na het centrum en organiseer thematische filmavonden in een leeg winkelpand voor minima.
In Vlaanderen staan een recordaantal woningen leeg: 23.037 panden, waarvan 16.370 woningen. Opvallend, want duizenden Vlamingen zijn op zoek naar een betaalbare woonst. Een woning wordt als “leegstaand” gecatalogeerd wanneer ze twaalf opeenvolgende maanden niet effectief gebruikt of bewoond wordt.
Te gebruiken voor de toestand in stedelijke gebieden die wordt gekenmerkt door een algemene verslechtering van de kwaliteit van bestaande gebouwen en infrastructuren, vaak het resultaat van nadelige economische- omgevings- of zoneringsinvloeden.
Op 1 januari 2021 stonden 187.000 woningen leeg, dat is 2,4% van alle woningen en bijna evenveel als het jaar daarvoor. Dit blijkt uit de Landelijke Monitor Leegstand van het CBS. Langdurige leegstand komt vooral voor bij kantoren. Daarvan stond 74% een jaar eerder ook al leeg.
Aantal winkels in Nederland daalt
Landelijk gezien is het aantal fysieke winkels gedaald. Op 1 januari dit jaar telde ons land ongeveer 85.540 zaken, terwijl dat een jaar eerder 86.435 winkels waren. Het aantal fysieke winkels daalt al jaren: in 2021 zijn er in heel Nederland 14 procent minder zaken dan in 2010.
Vaak zullen de krakers zich beroepen op het huisrecht, zoals opgenomen in artikel 12 Grondwet en artikel 8 EVRM. Dit huisrecht biedt krakers echter slechts een mogelijkheid om dreigende ontruiming door de rechter te laten toetsen en staat het recht van een eigenaar om zijn pand op te eisen niet in de weg.
Hoewel kraken niet strafbaar is, blijft het wel illegaal. Een huis kraken is namelijk in strijd met het eigendomsrecht van de eigenaar. Het gaat om een 'bezetting zonder recht': er is geen enkele juridische basis waarop krakers zich kunnen beroepen om een gekraakt huis te bewonen.
Maximale straf voor kraken
Op het kraken van een pand staat een maximale gevangenisstraf van 1 jaar. Deze straf kan 1 jaar hoger uitvallen als sprake is van geweld. Deze straffen kunnen hiernaast met een derde worden verhoogd als 2 of meer personen het misdrijf plegen.
De belangrijkste conclusie: tot 2025 zal de omvang van de woningnood in ons land toenemen. Momenteel komt het tekort uit op zo'n 279.000 woningen (3,5% van de totale huizenvoorraad), maar over drie jaar zal het gaan om ongeveer 316.000 woningen (3,9% van de totale huizenvoorraad).
Van alle kantoorruimte die bedrijven in Nederland huren, staat 6% ongemerkt leeg. Het gaat om 3,3 miljoen vierkante meter aan onbenutte oppervlakte. Deze verborgen leegstand komt niet terug in de officiële leegstandscijfers, terwijl deze ruimte gebruikt zou kunnen worden voor andere functies zoals wonen.