Chocola, bananen, appels en schoonmaakmiddelen werden maar een beetje duurder. Dat concludeert marktonderzoeker GfK dat de prijzen bijhield van 55 producten in negen verschillende supermarktketens in de periode september 2021-juli 2022.
De grootste prijsstijgingen vind je in het pasta-, brood- en zuivelschap. Chocolade, bananen en schoonmaakartikelen worden nauwelijks tot niet duurder. Dat we nu meer betalen voor onze boodschappen, komt volgens de onderzoeker mede door de oorlog in Oekraïne. Ook graan- en arbeidstekorten spelen een rol.
Agro-grondstoffen, energie en transport waren fors in prijs gestegen. Die kosteninflatie kregen ze op dat moment slechts beperkt doorgerekend aan afnemers zoals supermarkten. En dan begint de oorlog en zie je dat heel veel grondstoffen zoals graan, maïs, maar ook kunstmest en zonnebloemolie nog duurder worden.
In de categorie 'groot brood' gaat het om een stijging van 10,1 procent. Waar je vorig jaar april nog gemiddeld 1,99 euro betaalde voor een kilo brood, is dat nu 2,19 euro. Dat blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau GfK. De prijsstijging was iets groter dan gemiddeld in Nederlandse supermarkten: die was 8,1 procent.
Prijsstijging verwacht
In 2022 zal de gemiddelde jaarlijkse kippenvleesprijs naar verwachting met 2 procent op jaarbasis stijgen tot 2,02 euro per kg. Een verwachte afname van de veestapel, vooral in de EU en de VS, zal de vraag naar rundvleesvervangers, waaronder pluimvee, doen toenemen.
Wat betreft de dagelijkse voedingsproducten zijn onder meer vlees en groente duurder geworden, volgens het CBS. Dat komt omdat kassen vaak worden verwarmd met gas, en omdat boeren te maken hebben met hoge kosten voor kunstmest of grondstoffen voor veevoer. Beide zijn een gevolg van de oorlog in Oekraïne.
Naast olie en aardgas importeren Nederlandse bedrijven ijzer, staal, steenkool, koper, kurk en houtwaren uit Rusland. De Nederlandse export bestaat vooral uit medicijnen, bloemen, kunststoffen, vervoermiddelen, computerapparatuur en medische instrumenten en apparaten.
Rusland is de grootste exporteur van graan, rogge en gerst. Vooral landen in het Midden-Oosten en Afrika zijn hier sterk afhankelijk van: het graan dat bijvoorbeeld Turkije en Egypte importeren komt voor ruim 70 procent uit Rusland. Ook Oekraïne is een grote exporteur van graan, maïs en zonnebloemolie.
Ruwe zonnebloemolie en maïs zijn voor Nederland de belangrijkste producten uit Oekraïne. De invoerwaarde van deze twee producten was in 2021 ongeveer even groot en bij elkaar opgeteld 52,5 procent van de totale invoer uit Oekraïne. Kool- en raapzaad zijn goed voor 17 procent van de invoerwaarde.
Maar welke producten zijn het meest gestegen in prijs? Vooral mosterd, spaghetti, wc- en keukenpapier, zo blijkt. Test Aankoop vergeleek vorige maand de prijzen van zo'n 3.000 producten uit de supermarkten van Albert Heijn, Aldi, Carrefour, Colruyt, Cora, Delhaize en Lidl met de prijzen van augustus vorig jaar.
Volgens de consumentenbond is de Jumbo inderdaad de goedkoopste supermarkt van Nederland. De consumentenbond kijkt in haar onderzoek naar de prijs van de 110 meest gekochte A-merken.
Vooral luxe producten in de bonus
Albert Heijn is met de (sinds begin dit jaar helaas in de ban gedane) Hamsterweken een soort pionier geweest met grote kortingen. Helaas zijn het vaak wel luxe producten waarop deze grote kortingen worden gegeven. Veel mensen zullen ook zeggen onnodige en ongezonde producten.
Prijzen gaan op alle fronten omhoog: grondstoffen, verpakkingen, transport, energie en arbeid zijn duurder geworden. Dat heeft een domino-effect op de voedselprijzen." Prijsstijgingen komen onder andere doordat de kosten fors zijn gestegen. Ook boodschappenbezorger Picnic zegt dat de prijzen enorm fluctueren.
Alles heeft te maken met de wet van vraag en aanbod. “Er wordt minder melk geproduceerd. Niet alleen bij ons, maar ook in de rest van Europa en andere delen van de wereld”, zegt Debergh. “Voor boeren is het heel duur om extra veevoeder te kopen.
Consumenten zijn fors duurder uit in de supermarkt. In september 2021 kostte een boodschappenkar gevuld met 55 basisproducten nog 100 euro. Half mei 2022 is dat bedrag gestegen naar 115,60 euro. Dat blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau GfK waar De Telegraaf over bericht.
Er zijn op dit moment geen aanwijzingen voor specifieke dreigingen voor Nederland, maar de ontwikkelingen in het conflict volgen elkaar snel op. Dat maakt dat het dreigingsbeeld snel kan veranderen.
Niet alleen olie, gas en graan worden veel duurder door de oorlog in Oekraïne. De prijzen van batterijen, chips en bouwmaterialen kunnen ook gaan stijgen.
Op 11 juni 2013 werd in sneltreinvaart de wet tegen 'homopropaganda' door het Russische parlement geloodst. De wet verbiedt de propaganda van niet-traditionele seksuele relaties – lees homoseksualiteit – gericht op minderjarigen. Individuen riskeren bij overtreding van de wet een boete van zo'n 120 euro.
Er geldt een importverbod voor (producten van) ijzer en staal uit Rusland. Ook daaraan gerelateerde diensten zijn verboden. Meer informatie: EU-verordening 833/2014, bijlage XVII. Er is een importverbod voor cement, hout en kunstmest.
In 2021 importeerde Nederland voor ruim 2 miljard euro aan goederen uit Oekraïne. Het merendeel van de import bestond uit granen en graanproducten, zoals maïs, en plantaardige oliën en vetten, zoals zonnebloemolie.
De Consumentenbond noteerde in april 2022 de prijzen van 175 A-merk producten bij 12 landelijke supermarktketens. Dirk is het goedkoopst voor A-merken. Die zijn daar 7% goedkoper dan gemiddeld. Spar is de duurste supermarkt.
Boodschappen gemiddeld een vijfde duurder: deze producten kennen de hardste prijsstijging. Consumenten zijn nu gemiddeld bijna een vijfde meer kwijt om hun boodschappenkarretje te vullen dan elf maanden geleden. Pasta, brood en zuivel stegen nog meer in prijs dan dat gemiddelde, stelt marktonderzoeker GfK na onderzoek.
De hogere prijzen voor vlees komen vooral doordat veevoer heel veel duurder is geworden, zegt Thijs Geijer, sectoreconoom Food bij ING. Grondstoffen die in veevoer zitten, zoals graan, mais en soja, bepalen tussen de 60 en 80 procent van kosten voor varkens- of pluimveehouders, aldus Geijer.