De belangrijkste drie stresshormonen zijn cortisol, adrenaline en noradrenaline. Deze hormonen worden alle drie afgegeven door de bijnier. Stresshormonen zijn heel nuttig tijdens een acute stresssituatie. Tegenwoordig ervaren we steeds vaker en langer stress waardoor ons lichaam denkt dat we in een noodsituatie zitten.
Onze darmen, maag, hart en longen zijn verbonden met de nervus vagus en daarnaast zorgt deze zenuw ervoor dat je spijsvertering op orde blijft en we emoties kunnen reguleren.
Stress kan leiden tot psychische klachten zoals slaapproblemen en moeheid, somberheid en psychose. Ook kan je last krijgen van lichamelijke klachten, zoals hartkloppingen, een gejaagd gevoel, een hoge bloeddruk en veel zweten. Dit zijn signalen dat de stress te veel wordt of te lang duurt.
In spannende situaties ervaren we stress en komen de hormonen adrenaline en cortisol vrij (1). Dit is een natuurlijke reactie van het lichaam, waarbij we tijdelijk extra alert en meer gefocust worden.
In de eerste plaats geeft chronische stress een verhoogd risico op hart- en vaatproblemen. Eerst raakt namelijk de vethuishouding verstoord en de bloeddruk verhoogd, wat kan leiden tot aderverkalking en trombose, en dus een verhoogde kans op een hart- of herseninfarct.
Verschillende hersengebieden kunnen door chronische stress beschadigd raken. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot geheugenproblemen, het ontwikkelen van een depressie of angststoornis, of een stroom van negatieve emoties en/of gedachten. Ook blijft bij een slecht functionerende hippocampus jouw lichaam cortisol aanmaken.
Te veel cortisol kan leiden tot verhoogde bloeddruk, overgewicht, verhoogde bloedsuiker, dunnere huid, regelmatig blauwe plekken, verlies van spierkracht en spiervolume en osteoporose. Een bol gelaat en een vetbult tussen de schouderbladen en striae behoren tot de klassieke uiterlijke kenmerken.
Wanneer tijdens je menstruatiecyclus het oestrogeen hormoon minder wordt en het progesteron hormoon opkomt, kun je te maken krijgen met het premenstrueel syndroom (PMS). Hierdoor kun je last krijgt van angsten, stemmingswisselingen, kramp en pijn.
Verder werkt cortisol ontstekingsremmend en immunosuppressief. Cortisol heeft een aldosteronachtige werking. Deze werking wordt normaliter in de nieren, darmen en enkele andere weefsels tenietgedaan, door cortisol, via een oxidatiereactie, om te zetten in het inactieve cortison.
Kalmeringsmiddelen zijn medicijnen die uw emoties minder sterk maken. Ze helpen vooral tegen angst, zenuwen en stress. Bekende kalmeringsmiddelen zijn benzodiazepinen. Voorbeelden van kalmeringsmiddelen zijn alprazolam, bromazepam, diazepam en lorazepam.
Door stress spant uw lichaam de spieren aan; het bindweefsel gaat strakker om de spieren heen zitten en beperkt daarmee uw bewegingsvrijheid. De verhoogde spierspanning en de bewegingsbeperking kunnen er voor zorgen dat u spierpijn ervaart. Spierpijn door stress komt vaak voor in onze rug, schouders en nek.
De meest bekende en voorgeschreven kalmeringsmiddelen vallen in de categorie benzodiazepinen, zoals bijvoorbeeld valium (diazepam), alprazolam (xanax), lorazepam en oxazepam. Deze medicatie wordt ook regelmatig gebruikt om angst, paniekaanvallen en slaapproblemen aan te pakken.
Als belangrijkste parasympatische zenuw van het zenuwstelsel is de nervus vagus vooral gebaat bij ontspanning. Goede manieren om de nervus vagus te stimuleren zijn dan ook yoga, meditatie, rustig dansen, ademhalingsoefeningen, zwemmen, een massage of wandelen in de natuur.
De spanning slaat dan letterlijk op de maag.Deze verkramping bij de buik kan er daarnaast voor zorgen dat je misselijk wordt. Je hebt dan geen trek meer om te eten en eventueel moet je zelfs overgeven. Sommige mensen krijgen vervolgens stress van dit gevoel.
Bij huilen komen er 'endorfinen' vrij. Dat zijn hormonen die ervoor zorgen dat de pijn in je hoofd iets verzacht. Huilen is dus een soort psychische pijnstiller.
Er zijn vier cruciale gelukshormonen die alle positieve gevoelens in je lichaam reguleren: endorfine, dopamine, serotonine en oxytocine. Endorfine wordt ook wel het energiehormoon genoemd, omdat je van dit gelukshormoon onder andere meer energie en minder pijn krijgt.
Serotonine staat bekend als hét gelukshormoon. Dit komt omdat er een sterk verband is tussen de hoeveelheid serotonine in je lichaam en je gemoedstoestand. Bij mensen die redelijk veel serotonine aanmaken hebben van nature veel zelfvertrouwen en tevredenheid over zichzelf.
Het is aangetoond dat consumptie van voldoende omega 3 (EPA/DHA) vetzuren zorgt voor een verlaging van de hoeveelheid cortisol in je lichaam. Bij een hoog cortisol is gezonde voeding dus en dat je voeding voldoende omega 3 vetzuren bevat. Je kunt een visolie supplement nemen om hiervan voldoende binnen te krijgen.
Je krijgt een buikje. Cortisol zorgt voor vetreserves die gebruikt worden om extra energie te leveren in gevaarlijke situaties. Chronische stress zorgt voor extra aanmaak van cortisol en dat zorgt voor het vasthouden van buikvet. Je hebt meer behoefte aan suikers.
Soms is er te veel of te weinig cortisol in het bloed. Dit kan doordat er te veel of te weinig van het hormoon ACTH in de hersenen wordt gemaakt. Uw arts kan dan een CRH-test voorschrijven. U krijgt dan via een infuus CRH toegediend.
Wat osteopathie kan betekenen bij stress(klachten)
Jouw osteopaat gaat op zoek naar dit bewegingsverlies en herstelt de beweeglijkheid. Zo wordt een overprikkeld orthosympathisch zenuwstelsel gedempt of het parasympathische zenuwstelsel actiever. Hierdoor komt het lichaam opnieuw in balans.
Perioden van langdurige psychologische stress kunnen leiden tot cerebrovasculaire accidenten (CVA).