Het hoeft niet te verbazen dat de EU-landen die verantwoordelijk zijn voor de grootste CO2-uitstoot, ook diegenen zijn met de meeste industrie. Duitsland staat dan ook met stip op de eerste plaats, gevolgd door Groot-Brittannië en Italië.
Binnen de EU staat Duitsland op de eerste plaats. In 2017 produceerde de grootste economie van Europa bijna 667 miljoen ton CO2, zo blijkt uit cijfers van Eurostat. Op de tweede plaats staat het Verenigd Koninkrijk met minder dan de helft aan uitstoot. De top 8 wordt verder bevolkt door de grotere Europese landen.
In 2019 was het aandeel van de vijf landen met de grootste uitstoot van broeikasgassen en van de Europese Unie (EU-28) in de totale mondiale uitstoot samen 62%: China (27%), de Verenigde Staten (13%), de Europese Unie (8%), India (7%), de Russische Federatie (5%) en Japan (3%).
De emissies zijn in 2018 met 2,3% gedaald t.o.v. 2017, ondanks een toename van het BBP van de Europese Unie met 2% in diezelfde periode. De broeikasgasemissies zijn in 2018 met 98,7 Mton CO2-equivalent afgenomen t.o.v. 2017.
CO2-uitstoot is het vrijkomen van CO2 in de atmosfeer. Dit vindt plaats door de verbranding van fossiele brandstoffen, zoals olie, kolen en aardgas, maar ook dieren en mensen stoten CO2 uit. Een deel van de CO2-uitstoot wordt opgenomen door bomen, planten en plankton in de zee.
Sinds 2005 is China de grootste uitstoter van broeikasgassen, direct na de Verenigde Staten. In 2019 waren ze verantwoordelijk voor respectievelijk 26,7% en 12,6% van de totale broeikasgasuitstoot. Ook India, Rusland, Indonesië, Brazilië en Japan stootten toen meer dan 2% van de wereldwijde uitstoot uit.
Nederland behoort tot de 10 landen met de laagste CO2-uitstoot per hoofd van de bevolking, zo blijkt uit data van het internationale energie-agentschap (IEA). De onbetwiste nummer 1 is Denemarken met een uitstoot van 0,06 ton per capita, gevolgd door Finland en Nigeria.
Ondanks schoonste landbouw stoot Nederland meeste stikstof uit in Europa. Nederland produceert per hectare gemiddeld 4 keer zo veel stikstof dan de rest van Europa. Nederland is ook een netto exporteur van stikstof: in het buitenland komt 3 keer meer Nederlandse stikstof terecht, dan er vanuit andere landen binnenkomt.
Nederland staat op nummer 35 en is daarmee verantwoordelijk voor 0,47% van de wereldwijde CO₂ uitstoot. De inwoners van de rijke oliestaten hebben de grootste CO₂ uitstoot per hoofd van de bevolking.
Wij zijn de grootste vervuiler van kleine EU-landen
Uit het rapport blijkt dat de 28 EU-lidstaten gezamenlijk 3705 MTCO2 (ongeveer 3,7 miljoen kilo) uitstoten. Nederland is het meest vervuilende land onder de kleine EU-landen. Ter vergelijking: wij zijn verantwoordelijk zo'n 6,2 procent van alle CO2-uitstoot in de EU.
Een gemiddelde Belg stoot ongeveer 10 ton aan CO2 uit elk jaar. In de ideale wereld is dat heel wat minder (op middellange termijn zou dat best 2 ton worden), maar wat moeten we daarvoor doen?
1: Chinese staatsbedrijven (steenkool)
De productie is in handen van meerdere industriële staatsbedrijven. China is ook de grootste uitstoter van broeikasgassen, en volgens een rapport van het Amerikaanse Health Effects Institute kent het land door luchtvervuiling 1,6 miljoen vroegtijdige sterfgevallen per jaar.
Daarentegen is in 2020 de gezamenlijke uitstoot van de andere broeikasgassen (methaan, lachgas en F-gassen) 55 procent lager dan in 1990. Ook in 2010 was deze uitstoot gehalveerd. Het aandeel CO2 in de totale uitstoot van broeikasgassen is dan ook gestegen, van 74 procent in 1990 naar 84 procent in 2020.
In 2020 stootte de Nederlandse transportsector 22 miljard kilogram CO2-equivalenten aan broeikasgassen uit. De luchtvaart draagt daar 35 procent aan bij, het wegvervoer 28 procent. Dat meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.
De EU is 's werelds derde grootste broeikasgas uitstoter na China en de Verenigde Staten en gevolgd door India, Rusland en Japan (2015). In 2019 waren in de EU de top vijf broeikasgas uitstoters Duitsland, Frankrijk, Italië, Polen en Spanje. De energiesector was verantwoordelijk voor 77,01% van deze uitstoot.
Tata Steel en Schiphol grootste uitstoters van stikstofoxiden in Nederland. Staalconcern Tata Steel is de grootste uitstoter van stikstofoxiden in Nederland, gevolgd door luchthaven Schiphol.
De plek waar stikstof neerslaat maakt uit
Vooral in de Peel en in de Gelderse vallei heeft de natuur veel last van stikstof, zie het kaartje 'Stikstofdepositie'. Daar stoot de intensieve veehouderij veel ammoniak uit, wat relatief dicht bij de bron weer neerslaat.
In 2020 werd van de totale hoeveelheid broeikasgassen 32 procent door de industrie uitgestoten, 20 procent door de sector elektriciteit, 19 procent door de sector mobiliteit (binnenlands verkeer en vervoer), 16 procent door de landbouw en 13 procent door de gebouwde omgeving (vanwege het stoken van aardgas voor ...
Personenauto's zijn het meest vervuilend. Ook bij het goederenvervoer is het railverkeer de schoonste vervoerswijze.
“De stikstofemissie is vooral in bepaalde gebieden erg hoog, vooral in noordwest-Duitsland, waar relatief veel veehouderij is”, legt Ehlers uit. Maar omdat Duitsland een veel groter landoppervlakte heeft dan Nederland, is de uitstoot relatief minder.
Ook in België boze boeren
Ook België heeft een grote landbouwsector in relatief klein grondgebied. "Waar wij nog een heel klein beetje ruimte hebben, is de grenswaarde in Vlaanderen echt 0,0", zegt De Vries. "Die mogen dus helemaal geen extra stikstof uitstoten rondom natuurgebieden."
Stikstofoxiden en ammoniak komen in onze lucht terecht door uitstoot van onze landbouw, verkeer en industrie. Eenmaal in de lucht verspreidt het zich over ons land en Europa. Er gaat 2 keer zoveel stikstof vanuit Nederland naar het buitenland dan er vanuit het buitenland bij ons naar binnen waait.
Tata is het meest vervuilend
Staalfabrikant Tata Steel was vorig jaar de grootste CO2-uitstoter: 5,9 miljoen ton. Als ook de emissies van twee energiecentrales van Vattenfall worden meegerekend die draaien op restgassen van Tata, dan komt de uitstoot van het staalbedrijf uit op 11,6 miljoen ton.
De CO2 emissies in 2021 zijn met 74,1 miljoen ton (Mton) nog wel lager dan de 83,7 Mton in 2019, voordat de coronacrisis begon. De 343 bedrijven die onder het ETS vallen, zijn samen verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de totale CO2-uitstoot in Nederland.
In 2020 was die uitstoot in Nederland 164,5 megaton CO2-equivalenten. Dat is 16,2 megaton (9 procent) minder dan in 2019. De afname van broeikasgassen is in 2020 duidelijk groter dan vorige jaren. Dat komt met name door minder gebruik van steenkool voor de elektriciteitsproductie.