Arbeidsomstandigheden zijn alle tastbare en niet tastbare factoren die betrekking hebben op de arbeid in dienst van een werkgever. Het begrip heeft zowel betrekking op de fysieke werkomgeving als op de psycho- sociale relaties met leidinggevenden, collega's en derden.
Arbeidsomstandigheden zijn het fysieke, sociale en psychologische klimaat waarin wordt gewerkt. Deze kunnen worden onderscheiden van de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. Het woord "arbeidsomstandigheden" wordt vaak verkort tot Arbo, onder andere in wetgeving.
In de catalogus staan de volgende arbeidsrisico's beschreven: fysieke belasting (ergonomie, beeldschermwerk), psychosociale arbeidsbelasting (werkdruk, ongewenst gedrag), gevaarlijke stoffen en biologische agentia, zwangerschap en arbeid en algemeen arbobeleid (BHV).
Hoe een werknemer zich voelt op de werkvloer, heeft niet alleen invloed op zijn functioneren, maar ook op zijn gezondheid. Als werkomstandigheden, zoals de psychische druk en de omgang met anderen, niet goed zijn, kan er werkstress ontstaan. Ook wel psychosociale arbeidsbelasting (PSA) genoemd.
Er zijn genoeg redenen om als bedrijf te zorgen voor goede arbeidsomstandigheden: gemotiveerde medewerkers, minder ziekteverzuim, minder arbeidsongeschikten, minder verloop, een beter imago en efficiëntere productie.
Arbeidsomstandigheden zijn onder te verdelen in lichamelijke belasting, werkomgeving en psychosociaal belastende factoren. Lichamelijke belasting is bijvoorbeeld het verplaatsen van producten (tillen, dragen, duwen, trekken), veel beeldschermwerk of langdurig zitten.
Zonder voelbare luchtstroom mag het niet warmer zijn dan 25˚C. Voor zeer lichamelijk inspannend werk geldt een maximum van 25˚C. Mits er een voelbare luchtstroom is. Anders mag het niet warmer dan 23˚C zijn.
Het arbeidsomstandighedenspreekuur draagt bij aan de preventie van verzuim én beroepsziekten. Werknemers kunnen ernaartoe als ze vragen hebben over hun psychische en fysieke gezondheid in relatie tot hun werk en arbeidsomstandigheden. Bijvoorbeeld als iemand beginnende klachten heeft.
In deze wet staan de belangrijkste regels over veilig en gezond werken. Als werkgever moet je de Arbowet toepassen. Dat betekent dat je zorgt voor een veilige werkplek voor je personeel. Je bent verplicht een goed arbobeleid te voeren om je werknemers te beschermen.
Kaderwet: drie niveaus
De wetgeving omtrent arbeidsomstandigheden is ingedeeld in drie niveaus: de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling. Arbowet - De Arbowet vormt de basis van de arbowetgeving.
Een klacht over bijvoorbeeld arbeidsomstandigheden of arbeidsuitbuiting kunt u via de website van de Nederlandse Arbeidsinspectie indienen. Ook als u een klacht heeft over het optreden van de Inspectie, kunt u op de website een digitaal contactformulier invullen.
Naast het creëren van een gezonde en veilige werkplek (en het vermijden van schadeclaims) heeft een goed arbobeleid nog meer positieve effecten: Een werknemer presteert beter als hij zich veilig voelt en comfortabel kan werken. Goede arbeidsomstandigheden verhogen de motivatie van werknemers.
In algemene zin verwijst de term arbeidsverhoudingen naar de betrekking tussen werkgever en werknemer. Arbeidsverhoudingen op macroniveau omvatten de betrekkingen tussen werkgevers en werknemers en de overheid.
Volgens de wet is het de werkgever niet toegestaan te vragen naar medische klachten, symptomen of naar de aard of oorzaak van de ziekte. Griep, migraine, nekklachten, een blaasontsteking, een burn-out of iets anders ergs. Mensen worden helaas ziek.
Verantwoordelijkheden werknemers
Hoewel de werkgever primair verantwoordelijk is voor de arbeidsomstandigheden in het bedrijf, hebben ook de werknemers verplichtingen. Als zij zich daar niet aan houden, kunnen ook zij een boete krijgen van de NLA.
Is het werk fysiek echt te zwaar voor werknemer, is de motivatie afgenomen of ligt er iets anders aan ten grondslag? In het geval van deze laatste situatie kan een gesprek met een coach of bedrijfspsycholoog wellicht een uitkomst bieden en is het vooral belangrijk om in gesprek te blijven met werknemer.
Fysieke belasting is: lichamelijke inspanning. Bijvoorbeeld tillen, dragen, duwen, trekken. De spieren en gewrichten in rug, schouders en armen worden dan zo regelmatig gebruikt dat fysieke overbelasting kan ontstaan.
Bijvoorbeeld door tillen, duwen of repeterende bewegingen. Maar ook langdurig zitten en activiteiten die veel energie kosten en invloed hebben op bijvoorbeeld de spieren, bloedsomloop, ademhaling of stofwisseling kunnen fysieke overbelasting veroorzaken.
Om gezond en veilig te kunnen werken is voldoende (dag)licht nodig en gelden criteria voor temperatuur, ventilatie en geluid. Ook zijn er richtlijnen voor het aantal beschikbare vierkante meters per persoon, het daglicht, het meubilair en de werkapparatuur.
Werken in de horeca kan zwaar zijn, zowel qua werkdruk als wat betreft fysieke belasting. Bovendien is het werk niet vrij van risico's. Uit onderzoek blijkt dat vooral uitzendkrachten in de horeca de kans lopen betrokken te raken bij een bedrijfsongeval.
Na een werkdag mag u minimaal 11 aaneengesloten uren niet werken. De rustperiode van 11 uur mag eens in de 7 dagen ingekort worden tot minimaal 8 uur. Maar dit mag alleen als het nodig is voor het werk. Standaard is er een wekelijkse rust van 36 uur aaneengesloten in elke periode van 7 maal 24 uur.