Kun je niet (helemaal) zelfstandig deelnemen aan de samenleving? Heb je bijvoorbeeld geen dak (meer) boven je hoofd, ben je werkeloos, heb je schulden, of een combinatie hiervan? Heb je daarnaast een psychiatrische stoornis en/of zorg je voor overlast in de buurt. Dan spreken we over sociaal maatschappelijke problemen.
Vrijwel ieder land ter wereld kent -in meer of mindere mate- maatschappelijke problemen. Het zijn problemen die bijvoorbeeld bestaan uit wrijvingen tussen de aanwezige culturen, religies en verschil in welvaart.
Werkloosheid, criminaliteit, de druk van vergrijzing op de zorg en uitgaansgeweld zijn voorbeelden van maatschappelijke problemen. Over deze en andere vraagstukken en de oplossing ervan, is in de samenleving altijd in meer of mindere mate discussie.
We spreken van sociale problemen wanneer iemand problemen heeft met andere mensen, instellingen of organisaties. Hierbij valt te denken aan moeilijkheden met iemand in de familie, op het werk of met een verzekeringsmaatschappij.
Criminaliteit (48 procent) en milieuvervuiling (45 procent) worden het vaakst gezien als een (heel) groot probleem1. Daarnaast zegt 28 procent dat de mentaliteit van de bevolking een (heel) groot probleem is, 25 procent vindt dat van de bevolkingsdichtheid en 20 procent van de multiculturele samenleving.
Kun je niet (helemaal) zelfstandig deelnemen aan de samenleving? Heb je bijvoorbeeld geen dak (meer) boven je hoofd, ben je werkeloos, heb je schulden, of een combinatie hiervan? Heb je daarnaast een psychiatrische stoornis en/of zorg je voor overlast in de buurt. Dan spreken we over sociaal maatschappelijke problemen.
Het gaat om: (1) Ongelijke kansen in het onderwijs; (2) Armoede en onzeker werk; (3) de Arbeidsmarktpositie van mensen met een migratieachtergrond; (4) Langer thuis wonen van ouderen met een zorgbehoefte; (5) Meedoen aan woningverduurzaming.
Nederlanders noemen het disfunctioneren van politiek en bestuur het belangrijkste maatschappelijke probleem. Daarna volgen op volgorde van belangrijkheid: inkomen en prijzen, immigratie en integratie, klimaat en stikstof, en – op gelijke hoogte met klimaat – wonen en leefomgeving.
De sociaal-maatschappelijke dimensie heeft te maken met het deel uitmaken van een gemeenschap. Om hiermee ook een actieve bijdrage aan te leveren. Het gaat hier om het functioneren in je eigen woon- en leefomgeving. Maar ook om de acceptatie van verschillende culturen.
Grofweg kun je zeggen dat een sociaal werker zich bezighoudt met het bevorderen van het welzijn en de sociale participatie van mensen, groepen mensen en gemeenschappen, terwijl een maatschappelijk werker zich richt op het bieden van hulp en ondersteuning aan individuen en mensen in moeilijke situaties.
Volgens deskundigen is de wooncrisis een van de grootste maatschappelijke problemen van deze tijd. Er is een tekort van rond de 300.000 woningen, wachttijden voor sociale huurwoningen zijn lang en op de koophuizen die er zijn, is overbieden met een ton geen uitzondering meer.
Een aantal voorbeelden van thema's: liefde, gelijkwaardigheid, religie, gezondheid, culturen, ouderdom, kinderwens, vrouwenrechten, familiesystemen, marketing, management, klimaatproblematiek, psychologie, specifieke werkvelden, pesten, mantelzorg, spiritualiteit, financiën, oorlog… et cetera.
De maatschappelijke activiteit is het totaal van alle activiteiten uitgeoefend door een natuurlijk persoon of een niet-natuurlijk persoon. Een maatschappelijke activiteit kan ook als onderneming voorkomen.
Het gaat om een situatie die veel mensen onwenselijk vinden. Er zijn verschillende meningen over de oplossing. De media besteden aandacht aan het probleem. Een oplossing komt door gezamenlijke actie of door optreden van de overheid.
Analyseer het probleem door de belangentegenstellingen tussen de verschillende groepen duidelijk te maken. Vertel welke (ten minste drie) politieke partijen hierbij betrokken zijn en hoe zij tegen dit probleem aan kijken. Geef de verschillende en mogelijke oplossingen van dit probleem (en wie dit moet oplossen).
Toch worden we nog steeds geconfronteerd met allerlei maatschappelijke problemen, zoals ongelijke onderwijskansen, werkloosheid, armoede, milieuvervuiling, (cyber)criminaliteit, segregatie, eenzaamheid en extremisme. Maatschappelijke problemen hebben echter zelden één oorzaak en er is zelden een simpele oplossing.
Normale problemen kennen we allemaal: je telefoon gaat kapot, het gaat niet goed op school of je hebt ruzie met vrienden. Hier gaat het om persoonlijke problemen waar jij zelf last van hebt. Bij een maatschappelijk vraagstuk gaat het om problemen waar een grote groep van de (Nederlandse) samenleving last van heeft.
Criminaliteit als maatschappelijk probleem
Criminaliteit is een sociaal probleem: veel mensen hebben er last van en het is in strijd met normen en waarden. Mensen vinden dat er actie moet worden ondernomen om het tegen te gaan. Er is in de samenleving veel schade door criminaliteit.
Samengevat is sociale competentie een samenhangend geheel van attituden, kennis en vaardigheden, dat betrekking heeft op de ontwikkeling van de eigen identiteit, in relatie met anderen en de omgeving. Sociale competentie wordt opgebouwd uit ervaringen, opgedaan in concrete activiteiten en in interactie met anderen.
De tien wereldproblemen die internationale wetenschappers in Lomborgs boek onder de loep namen zijn: luchtvervuiling, slechte gezondheidszorg, conflicten, klimaatverandering, onvoldoende onderwijs, biodiversiteit, sekseongelijkheid, ondervoeding, handelsbarrières en gebrek aan water en sanitaire voorzieningen.
Armoede is volgens een onderzoek van de Britse zender BBC het grootste probleem in de wereld. Het laat zaken als milieuvervuiling, klimaatverandering en terrorisme achter zich.