Oorzaken van slaaptekort
Sommige mensen hebben heel veel stress of piekeren de hele nacht waardoor ze niet kunnen slapen. Anderen hebben een verstoord bioritme door bijvoorbeeld een jetlag of nachtdiensten. Wat ook voor kan komen, is dat mensen fysieke problemen hebben waardoor ze slecht slapen.
De extra uren die je creëert door 's nachts hooguit 3 à 4 uur te slapen zijn extra waardevol. Het is namelijk geen lastige opgave om deze tijd nuttig te besteden. Omdat je veel vroeger dan normaal bent opgestaan en haast als enige wakker bent, kun je volledig ongestoord je gang gaan.
Gevolgen van slechte slaap
Volwassenen die slecht slapen, hebben een verhoogd risico op obesitas, diabetes, kanker, coronaire hartziekte, beroerte, depressie en dementie. Er zijn aanwijzingen dat slechte slaap bij jongeren risico's geven op obesitas, slechter cognitief functioneren en gedragsproblemen.
's Nachts steeds rond hetzelfde tijdstip wakker worden, is niet iets om zomaar te negeren, volgens de traditionele Chinese geneeskunde. Er wordt namelijk gedacht dat elk verschillend orgaan actiever is tussen bepaalde uren. Zo zou elk orgaan zo'n 2 uur lang in de actiefste modus zijn, ook 's nachts.
Hoeveel keer zo'n slaapcyclus zich herhaalt, bepaalt of je een kort- of langslaper bent. Mensen die weinig slaap nodig hebben, bereiken 's nachts zo'n vier keer het stadium van een diepe slaap. Zij hebben doorgaans genoeg aan 4 tot 6 uur slaap per nacht.
In een universitaire studie ging hij na of het mogelijk is om slaaptekort in te halen (2). Hij kwam tot de conclusie dat je slaapschuld beter niet te lang laat aanslepen: een chronisch slaaptekort kun je immers niet meer volledig inhalen.
Volwassenen hebben voldoende aan 6 tot 8 uur slaap per nacht. Bij ouderen verdwijnt meestal de behoefte aan lange slaap: hun slaappatroon verandert. 's Nachts slapen ze korter, terwijl ze overdag indutten. Het lijkt alsof oudere mensen meer slapen dan volwassenen, maar aan de totale slaapduur verandert weinig.
Uit nieuw wetenschappelijk onderzoek onder 38.000 volwassenen blijkt dat volwassenen die dagelijks vijf uur of minder slapen een grotere kans lopen op een vroegtijdige dood dan mensen die iedere nacht minstens zes à zeven uur slapen. Wat er zo schadelijk is aan korte nachten, maakt het onderzoek niet duidelijk.
Adem gedurende 4 seconden heel rustig in door je neus. Houd je adem 7 seconden in. Adem heel rustig uit door je mond gedurende 8 seconden.
Slecht slapen wordt in verband gebracht met aandoeningen als een burn-out, depressie, dementie en overige hersenschade, overgewicht en hartklachten. Toch behoorlijk ernstige gezondheidsproblemen, die amper onderdoen voor de gevolgen van roken. “De impact van slaaptekort kan dus enorm zijn.
Lichamelijke gevolgen
De gevolgen van een nacht niet slapen op het lichamelijke niveau zijn erg afhankelijk van je bezigheden gedurende de nacht. Als je veel gestaan of gedanst hebt dan zul je vermoeidheid voelen in je benen en rug. Zitten kan spanningen veroorzaken in de rug, schouders en nek.
Volgens onderzoek van het Nederlands Slaapinstituut is dit niet waar, je rust niet uit als je wakker in bed ligt. Het is bekend dat het lichaam hersteld tijdens de slaap en elke slaapfase van de slaapcyclus heeft een eigen functie.
De slaapschuld is de optelsom van het aantal uren slaap dat je tekort komt over langere tijd. Je kunt op je vrije dagen proberen deze slaapschuld in te halen door bijvoorbeeld langer uit te slapen of 's middags een dutje te doen.
Slaaphygiëne. De perfecte nachtrust ziet er volgens wetenschappers als volgt uit: een duur van circa acht uur, een korte inslaaptijd, 20% diepe slaap, 20% REM-slaap en minder dan 5% wakker gedurende de nacht. Het is ook mogelijk om korter te slapen en evengoed die percentages van diepe- en REM-slaap te halen.
Gemiddeld wordt de hele slaapcyclus, die ongeveer anderhalf uur duurt, zo'n 3 tot 6 keer per nacht doorlopen. De eerste 4,5 uur van je slaapcyclus is het belangrijkst. Deze periode van diepe slaap heb je nodig om overdag te kunnen functioneren, uitgaande van een normaal dag-nachtritme.
Goed ventileren, een benauwde slaapkamer werkt averechts en een frisse slaapkamer bevordert een gezonde slaap. Zorg overdag voor voldoende daglicht en verduister een slaapkamer als die juist te licht is. Ontwaakt u 's nachts meerdere keren omdat u moet plassen, probeer dan 's avonds eens minder te drinken dan anders.
Beperk alcohol en cafeïne (of theïne) tot een minimum. Na 16 uur drinken we best geen koffie of zwarte thee meer. Alcohol zorgt ervoor dat we sneller inslapen, cafeïne daarentegen zorgt ervoor dat we minder snel in slaap vallen. Beide zorgen ervoor dat we over een ganse nacht bekeken minder diep slapen.
Als het cortisolniveau gedurende de avond en nacht echter onvoldoende gedaald is, slaap je minder diep, word je vaker wakker en is het lastiger om weer in slaap te vallen. In de nacht hoort het cortisolniveau te dalen, zodat de aanmaak van het slaaphormoon melatonine op gang kan komen en je goed en diep kan slapen.
Slecht slapen (slapeloosheid) is bijvoorbeeld slecht inslapen, lang wakker liggen, te vaak of te vroeg wakker worden. Daardoor bent u overdag moe, slaperig en/of prikkelbaar. gewoontes, zoals koffie drinken of op uw smartphone kijken voordat u naar bed gaat.
Na een paar dagen zonder slaap kunnen de hersenen allerlei gekke hallucinaties gaan vormen. Dit is een gevaarlijk effect van te lang wakker blijven. Onderzoek toont aan dat de eerste hallucinaties beginnen na 72 uur wakker blijven. Hallucinaties worden ervaren in verschillende vormen, hieronder volgen een paar.