Ook als je niet zo gezond leeft, weinig beweegt, rookt, hoge bloeddruk of diabetes hebt of je hersenen niet zo actief houdt, is de kans om dementie te krijgen groter. Maar niet iedereen die ongezond leeft, wordt dement. Door gezond te leven, je hersenen actief houdt en veel te bewegen, kun je dementie soms uitstellen.
Andere risicofactoren voor dementie
Er zijn aanwijzingen dat er meer risicofactoren zijn voor dementie, waar we (zelf) iets aan kunnen doen. Zoals luchtvervuiling, gehoorschade, oogproblemen, depressie en hersenletsel door een ongeluk.
Van een aantal factoren is bekend dat ze de kans op dementie verkleinen of uitstellen. Dit zijn langer onderwijs volgen, bewegen, sociaal actief zijn, verminderen of stoppen met roken en het voorkomen en de behandeling van gehoorverlies, depressie, diabetes, hoge bloeddruk en obesitas.
De meest voorkomende oorzaken van dementie zijn de ziekte van Alzheimer (ongeveer 65% van alle dementie), vasculaire dementie (ongeveer 22% van alle dementie), frontotemporale dementie (ongeveer 4% van alle dementie) en Lewy-body-dementie (ongeveer 2% van alle dementie) ( Francke et al., 2018.
Diabetes en hart- en vaatziekten zijn risicofactoren voor dementie. Daarnaast lijken vezels ook nog bij te dragen aan het verminderen van ontstekingen in het lichaam. Ook ontstekingen spelen vaak een rol bij dementie.
Dagelijks drinken van meer dan twee alcoholische eenheden bleek lineair geassocieerd met dementie. Hoe meer je drinkt, hoe groter het risico. Het advies luidt dus nog steeds: geniet, maar drink met mate.
vergeetachtigheid; taalproblemen, bijvoorbeeld niet op woorden kunnen komen of de betekenis van woorden vergeten; gedragsverandering, bijvoorbeeld ongeduldiger worden, of woedeaanvallen; problemen met dagelijkse handelingen, zoals boodschappen doen of het bedienen van een computer.
Voldoende beweging, gezond eten, matig alcohol gebruik en niet roken zijn daarom aan te raden. Ook zijn zogenaamde vasculaire risicofactoren zoals suikerziekte, hoge bloeddruk en overgewicht van invloed op het beloop bij dementie en dienen daarom goed onder controle te zijn.
Zo gebruiken ze vaak dezelfde woorden, beginnen ze grammaticale fouten te maken en begrijpen ze lange en complexe zinnen minder goed. Gaandeweg krijgen ze ook moeite met abstract denken. Ze kunnen moeilijk de waarde van geld inschatten en kunnen zich moeilijker oriënteren in tijd en ruimte.
Voor nootjes is dus ook geen hard bewijs dat het dementie kan voorkomen. Het bewijs dat nootjes in het algemeen gezond zijn is wat sterker. Het voedingscentrum beveelt dan ook een handje noten (25 gram) per dag aan. Ook pindakaas valt hieronder.
Verzadigde vetzuren en transvetten aanwezig in melk(producten), vlees(waren), gebak en fast food zijn schadelijk voor de hersenen. Bietsuiker moet je vermijden, omdat het het risico op diabetes, hartproblemen en obesitas verhoogt, wat schadelijk kan zijn voor de hersenen.
Over het algemeen leven er meer vrouwen dan mannen met dementie. Dit komt vooral doordat vrouwen over het algemeen langer leven dan mannen. Het risico om dementie te krijgen is ongeveer hetzelfde voor mannen en vrouwen. Vrouwen die momenteel ouder zijn dan 80, hebben echter een iets hoger risico om dementie te krijgen dan mannen van hun leeftijd .
Stress tijdens de vroege levensfase, bijvoorbeeld door mishandeling, misbruik of verwaarlozing, kan leiden tot een hoger risico op hersenaandoeningen in het latere leven. Het verhoogt mogelijk ook het risico op dementie.
30% van het aantal gevallen met dementie kan voorkomen worden door een gezonde leefstijl. Gezond eten, voldoende bewegen en stoppen met roken helpen bij de preventie.
In de vroege levensfase, het verbeteren van algemene educatie . In de midlife, het aanpakken van gehoorverlies, hoog LDL-cholesterol, depressie, traumatisch hersenletsel, fysieke inactiviteit, diabetes, roken, hypertensie, obesitas en overmatig alcoholgebruik. In de latere levensfase, het verminderen van sociale isolatie, luchtvervuiling en gezichtsverlies.
Oorzaak dementie
Soms is de oorzaak erfelijk. Dit risico is groter als u een familielid heeft die dementie heeft gekregen op jongere leeftijd, jonger dan 65 jaar. Daarnaast zijn er factoren waardoor iemand een hoger risico heeft om dementie te krijgen: hoge bloeddruk.
Frequent en lang slapen overdag komt veel voor bij de ziekte van Alzheimer. Dat komt doordat stoornissen in de hersenen het slaap-waakritme ontregelen. Amerikaanse onderzoekers gingen na of middagdutjes een aanwijzing kunnen zijn om later de ziekte van Alzheimer te ontwikkelen (1).
De MMSE is een eerste test die je kunt doen bij een vermoeden van dementie of geheugenproblemen. Maar de uitslag is of geeft geen diagnose. Daarvoor is de MMSE-test de test te algemeen. Vaak wordt deze test gebruikt in combinatie met andere kleine tests en een gesprek.
LATE lijkt qua uiterlijke symptomen heel erg op alzheimer, maar in de hersenen zie je een heel ander beeld en het gaat eigenlijk om een andere ziekte. LATE ontwikkelt zich in een ander gebied van de hersenen dan alzheimer en heeft ook een veel trager verloop.
Mensen met dementie kunnen hun ziekte vaak goed verbloemen. Dit heet 'façade gedrag' en dit is één van de kenmerkende symptomen van dementie.