Van een broodje gado gado (pindakaas, komkommer & sambal, JUM) tot gegrilde groentespread of een vega clubsandwich. In plaats van een boterham kun je natuurlijk ook gaan voor zelfgemaakt haverbroodjes, wraps, crackers of roggebrood.
Vegetarisch broodbeleg heeft over het algemeen een gezondere samenstelling dan echt vlees omdat het minder verzadigd vet bevat. Net als bij gewone vleeswaren zit er wél vaak te veel zout in de vegetarische producten.
Verzadigd vet uit kokosolie
Die bevatten wél veel verzadigd vet, waardoor ze niet of nauwelijks gezonder zijn dan de vleesvariant. In de smeerpatés van Zonnatura, Unox en De Vegetarische slager zit zelfs meer verzadigd vet dan in smeerpaté van vlees. Kokosolie is hier de boosdoener.
Vegetarische vleeswaren
Allemaal producten die op vleeswaren lijken maar geen echte vleeswaren zijn. Ze worden gemaakt van bijvoorbeeld peulvruchten, sojabonen of granen. Maar ook ingrediënten als insecten, schimmels, algen en seitan (gluten) kunnen de basis zijn. Meestal gaat het om een combinatie van ingrediënten.
Maar ook: vegetarisch. Kaas wordt namelijk niet alleen gemaakt van het dierlijke product melk, maar ook met een stukje van het dier zelf. Dat maakt de meeste kaas niet-vegetarisch. Kaas wordt gemaakt van melk - meestal koemelk, geitenmelk of schapenmelk.
Je kunt alleen dure etenswaren in een natuurwinkel kopen als je geen vlees eet Onzin. Je koopt weliswaar geen vlees of vis, maar verder alles wat je normaal ook zou kopen: brood, pasta, rijst, kaas, melk, yoghurt, boter, eieren, groenten, fruit, koekjes, dranken.
Eieren bevatten veel goede voedingsstoffen die belangrijk zijn voor vegetariërs, zoals vitamine B12, mineralen en eiwitten. Het Voedingscentrum beschouwt eieren daarom als een goede vegetarische keuze.
Het Voedingscentrum adviseert je boterham vooral met groente, fruit en vis te beleggen: met paprikaspread, plakjes banaan, plakjes aardbei, makreelspread met rucola, doperwtjesspread, geraspte wortel met rozijnen, sla met plakken avocado of gegrilde groente bijvoorbeeld. Of een gekookt ei met tomaat.
Zelf broodbeleg maken is zo gebeurd. Denk bijvoorbeeld aan tofu-'eier'salade, kip'-kerriesalade, linzen-kerriespread, vegan kaas, cottage cheese of roomkaas. Hummus kun je ook heel lekker zelf maken, in allerlei varianten zoals 'umami hummus', maar meestal ben ik daar te lui voor.
De meeste vleesvervangers zijn een goed alternatief voor vleesproducten. Vooral de soorten die op basis van soja gemaakt zijn. Vleesvervangers bevatten vaak veel eiwitten. Ook zijn de belangrijkste vitaminen en mineralen, die je normaal gesproken via vlees binnenkrijgt, in veel gevallen toegevoegd.
Als je een gezond vegetarisch gerecht wilt maken, kun je vlees of vis vervangen door bijvoorbeeld eieren, peulvruchten, tofu of tempé. Je kunt ook kiezen voor een kant-en-klare vleesvervanger zoals een vegetarische burger, groenteburger, vegetarisch gehakt, vegetarische balletjes, falafel of vleesstukjes.
Jam (pectine), kokosbrood zonder gelatine, chocoladevlokken, honing, Calvé pindakaas… allemaal gewoon lekker door blijven eten. Al het broodbeleg dat geen dierlijke vetten, gelatine, wei, weipoeder en lactose, dierlijke E-nummers zoals schellak E904 en karmijn(zuur) E120 bevat is vegetarisch broodbeleg.
De definitie van 'vegetariër' verschilt van persoon tot persoon. Algemeen kun je stellen dat een vegetariër iemand is met een voedingspatroon waarin hij of zij de consumptie vermijdt van producten waarvoor direct dieren gedood zijn. De meeste vegetariërs eten dus geen vlees, vis of schaaldieren.
Pinda's, amandelen, pistachenoten en cashewnoten zijn het meest geschikt als vleesvervanger, omdat ze de meeste eiwitten bevatten.
Idealiter eet een volwassen vrouw zo'n 4 à 5 boterhammen per dag, voor mannen is dat 6 à 8 sneetjes. Jouw kinderen kunnen dagelijks best zo'n 2 à 3 boterhammen eten.
Gewicht verliezen kan prima met brood. Brood bevat voedingsvezels en andere voedingsstoffen, terwijl het tevens de koolhydraten levert die je iedere dag nodig hebt als brandstof. Kies bij voorkeur de broodsoorten met veel vezels, deze geven je een prettig, verzadigd gevoel en zijn goed voor je stoelgang.
Magere vleeswaren (18-23 kcal)
De top 10 magere vleeswaren luidt als volgt (kcal per plakje): kalkoenfilet (15 kcal), runderrookvlees (15 kcal), fricandeau (18 kcal), kipfilet (19 kcal), beenham (19 kcal), runderlever (20 kcal), casselerrib (20 kcal), schouderham (20 kcal), achterham (20 kcal), rosbief (23 kcal).
Volkorenbrood is de meest gezonde keuze omdat het de meeste vezels en andere gunstige voedingsstoffen bevat. Brood wordt gemaakt van graan, meestal tarwe. Bij het maken van witbrood wordt alleen de kern van de graankorrel gebruikt. Voor volkorenmeel wordt de hele graankorrel vermalen.
“Grana Padano bevat twee stoffen genaamd isoleucine-proline-proline (IPP) en valine-proline-proline (VPP). Deze kunnen voor ontspannen bloedvaten en een lagere bloeddruk zorgen”, aldus hoofdonderzoeker Giuseppe Crippa. “Ze hebben ongeveer dezelfde werking als verschillende soorten bloeddrukverlagende medicijnen.
10+, 20+ of 30+ kaas met niet te veel zout (minder dan 2 gram zout per 100 gram kaas) staat samen met andere melkproducten in de Schijf van Vijf vanwege de positieve effecten op de gezondheid. Ook hüttenkäse en mozzarella en verse geitenkaas met niet te veel verzadigd vet staan in de Schijf van Vijf.
Het verschil tussen vega en vegan is best duidelijk. Bij vegetarisch eten gebruik je geen dierlijke producten zoals vlees, vis en gelatine in je voedingspatroon. Dus producten waarvoor dieren zijn gestorven om het maar even plat te zeggen. Bij veganistische voeding gebruik je helemaal geen dierlijke producten.
Officieel eet een vegetariër geen producten van gedode dieren. Dat wil zeggen geen vlees, geen vis, maar ook geen producten zoals gelatine (dit komt van de huid of beenderen van varkens) en kaas (want daar zit kalfsstremsel in).
'Gewoon' brood bevat in de meeste gevallen geen dierlijke producten. Bruin- en volkorenbrood past daarom goed in een veganistisch dieet. Het Voedingscentrum raadt zelfs aan om volkorenbrood te eten om voldoende ijzer en eiwit binnen te krijgen. Daarnaast is brood de belangrijkste bron van jodium.