1. Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling. 2. Bij verandering in de wetgeving na het tijdstip waarop het feit begaan is, worden de voor de verdachte gunstigste bepalingen toegepast.
Op basis van het 'lex certa–beginsel' dienen wettelijke bepalingen voldoende duidelijk te zijn. Het beginsel kan worden gezien als een verbod voor het hanteren van vage bepalingen. In omgekeerde zin wordt ook wel gesproken van het 'bepaaldheidsgebod'.
In welke 4 concrete deelnormen vindt het legaliteitsbeginsel voor het Nederlandse recht uitdrukking? Lex scripta-gebod: Strafrechtelijke aansprakelijkheid mag uitsluitend gevestigd worden op grond van een wettelijke strafbepaling.
Artikel 49 - Legaliteitsbeginsel en evenredigheidsbeginsel inzake delicten en straffen. 1. Niemand mag worden veroordeeld wegens een handelen of nalaten dat geen strafbaar feit naar nationaal of internationaal recht uitmaakte ten tijde van het handelen of nalaten.
Het begin van het legaliteitsbeginsel voert terug naar het in 1764 gepubliceerde werk Dei delitti e delle pene van Cesare Beccaria. In dat boek hanteerde Beccaria als uitgangspunt dat alleen de wet de straffen mag bepalen die op een misdrijf worden gesteld.
Vier voorwaarden voor strafbaarheid
menselijke gedraging; 2.delictsomschrijving; 3.wederrechtelijkheid; 4.schuld.
Dit beginsel is met name in het strafrecht terug te vinden. In een rechtsstaat mag namelijk niemand worden veroordeeld voor een handeling die nog niet verboden was op het ogenblik waarop die plaatsvond.
Die houdt in dat we een samenvoeging maken van 'Ik ben de Heer uw God – gij zult geen andere goden hebben – gij zult geen afgodsbeelden maken'. Dit is ons eerste gebod.
Het laatste beginsel dat voortvloeit uit het legaliteitsbeginsel is het analogieverbod. De rechter moet de wet altijd interpreteren. Zo interpreteert de rechter dat elektriciteit een goed is, maar computergegevens doorgaans niet.
Strafvorderlijke legaliteit volgt de materieelrechtelijke legaliteit.Het ziet op het gebruik van strafvorderlijke bevoegdheden en het inzetten van dwangmiddelen. Hiervoor dient er eerst sprake te zijn van verdenking van enig gepleegd – bij wet – strafbaar gesteld feit. (27 Sv).
Wat is ne bis in idem? Latijnse term in het strafrecht voor het beginsel dat iemand niet twee keer voor hetzelfde feit kan terechtstaan en mag worden gestraft.
Lex specialis: speciaal voor algemeen
De lex specialis is een afkorting van de Latijnse tekst 'Lex specialis derogat legi generali'. Dit betekent kort gezegd dat speciale wetten voorgaan op algemene wetten.
Democratische rechtstaat
Nederland is een democratische rechtsstaat. Democratisch, omdat de burgers kiezen wie het land regeert. Een rechtsstaat, omdat iedereen zich aan het Nederlandse recht moet houden. Dat geldt voor burgers en overheid.
Nederland wordt gezien als een sociale rechtsstaat: er zijn wetten en voorzieningen geregeld door de overheid om de welvaart en het welzijn van burgers te beschermen en te bevorderen.
Verwerving van inzicht in (het functioneren en belang van) de beginselen die aan het constitutioneel systeem ten grondslag liggen: democratie, gelijkwaardigheid van burgers, rechtsstaat, begrenzing van staatsmacht, spreiding van overheidsbevoegdheden, verantwoordingsplicht en controle op overheidsoptreden.
Op het verzoek van de minister voor Rechtsbescherming zocht het WODC uit wat daarover bekend is uit wetenschappelijk onderzoek. Er werd hierbij gekeken naar drie strafdoelen: speciale preventie, generale preventie en vergelding.
De klassieke rechtvaardigingsgronden zijn overmacht, noodweer, handelen ter uitvoering van een wettelijk voorschrift en handelen ter uitvoering van een bevoegd gegeven ambtelijk bevel.