Zonnebloemolie kan gevaarlijke transvetten bevatten. Plantaardige oliën, waaronder zonnebloemolie, zijn hoog in essentiële omega-6 vetzuren waardoor de broodnodige balans tussen omega-6 en omega-3 vetzuren in het lichaam wordt verstoord.
Dat komt door de oorlog in Oekraïne, waar Nederlandse bedrijven tweederde van hun zonnebloemolie vandaan halen. Als gevolg van de schaarste raakt het zonnebloemolieschap in de supermarkt leeg. Om tekorten tegen te gaan, wordt de verkoop van zonnebloemolie in supermarkten soms beperkt.
Er dreigt een tekort aan zonnebloemolie vanwege de oorlog in Oekraïne. Daarvoor waarschuwt de Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie (FNLI). Er wordt naarstig naar alternatieven gezocht. Volgens het FNLI zijn de voorraden zonnebloemolie in ons land nog goed voor zo'n vier tot zes weken en daarna is het op.
Alternatieven voor bakken
Een veelgenoemde vervanger voor zonnebloemolie is arachideolie. Deze olie wordt uit pinda's gewonnen en smaakt daar ook een beetje naar. Verder zijn raapzaadolie, koolzaadolie, olijfolie (absoluut geen extra vierge) en maisolie goede alternatieven.
Zo is twee derde van alle zonnebloemolie die Nederland invoert, afkomstig uit Oekraïne. Er komt nu nog wel wat ons land binnen, maar veel minder dan voorheen, zegt Frans Claassen, directeur bij MVO, de ketenorganisatie voor oliën en vetten.
"Er zijn nog wel voorraden in Nederland, maar het is niet veel meer. We verwachten dat je over een aantal weken geen zonnebloemolie meer kan kopen." Dat is volgens hem geen reden tot paniek: "Er zijn voldoende alternatieven. Zoals koolzaadolie, slaolie en olijfolie.
De Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie voorspelt dat de zonnebloemolie door de oorlog in Oekraïne binnen vier tot zes weken op. Voedselbedrijven zijn naarstig opzoek naar alternatieven. Sommigen komen daarbij uit bij de omstreden palmolie.
"We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond", legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Zonnebloemolie bevat duidelijk meer vitamine E dan olijfolie, wat de cellen, celwand, bloedbaan en weefsels beschermt. Ook bevat zonnebloemolie meer vitamine K, wat nodig is voor een goede bloedstolling. Olijfolie bevat dan weer meer omega 3-vetzuren, die beschermen tegen hart- en vaatziekten.
Oekraïne en Rusland zijn belangrijke exporteurs van zonnebloemolie. Zo is twee derde van alle zonnebloemolie die Nederland invoert, afkomstig uit Oekraïne. Nu al ziet het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) dat supermarkten minder flessen zonnebloemolie op de schappen hebben staan.
Nederland haalt ruim driekwart van zijn zonnebloemolie uit Oekraïne – en die import ligt nu stil. Door de oorlog in Oekraïne ontbreken inmiddels flessen zonnebloemolie en aanverwante producten in de supermarktschappen. Producenten van levensmiddelen zoals chips en babyvoeding kampen ook met tekorten.
De tekorten worden veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne. Dat land is een grote producent van plantaardige olie. "Twee derde van de zonnebloemolie die hier in de winkels ligt, komt daar vandaan", zegt een woordvoerder van het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL).
Productie. In 2014 was de wereldwijde productie van zonnebloemolie 15,8 miljoen ton. De grootste producent was Oekraïne met 4,4 miljoen ton, gevolgd door Rusland (4,1 miljoen ton), Argentinië (0,9), Bulgarije (0,8) en Turkije (0,7).
Samengevat is dit de conclusie. Als je een olie of vet niet verhit, dan zijn olijf-, koolzaad-, soja-, arachide-, zonnebloem-, maïsolie en andere plantaardige oliën de betere keuzes. Dat is omdat ze vooral onverzadigde vetten bevatten en zo helpen de verzadigd vet consumptie te beperken.
Olie met een neutrale smaak
Maar nu het schaars is, gebruiken we arachideolie. Dat is wat duurder, maar wel neutraal: geur- en smaakloos." Voor het frituren gebruikt Ignacio frituurvet, een blend van oliën die bij supermarkten te koop is in grote flessen van 3, 4 of 5 liter.
Bak, braad, wok of frituur bij voorkeur in gewone (goedkope) olijfolie, arachideolie, zonnebloemolie of maïsolie. Lijnzaadolie en extra vierge olijfolie kun je beter niet verhitten.
Het maakt de olie nog langer houdbaar en extra bestand tegen verhitting. Een groot nadeel van dit gedeeltelijke hardingsproces is dat het transvetten produceert. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat deze soort vetten erg ongezond zijn en het risico op hartaandoeningen kunnen verhogen (1).
Zonnebloemolie kan gevaarlijke transvetten bevatten. Plantaardige oliën, waaronder zonnebloemolie, zijn hoog in essentiële omega-6 vetzuren waardoor de broodnodige balans tussen omega-6 en omega-3 vetzuren in het lichaam wordt verstoord.
Frituur op maximaal 175 °C en tot de friet een goudgele kleur heeft. Gebruik vloeibaar, plantaardig frituurvet. Geschikt om te frituren zijn: vloeibaar frituurvet, zonnebloemolie en olijfolie (geen extra vierge). Doe kleine hoeveelheden in de frituurpan, houd maximaal 150 gram per keer aan.
En op basis van dit criterium zijn arachideolie en olijfolie de grote winnaars. De eerste barst van de omega 9, een vetzuur dat erom bekend staat een grote rol te spelen bij het voorkomen van hart- en vaatziekten. Dankzij zijn neutrale smaak is dit de perfecte kandidaat-frituurolie.
Bovendien zijn tot 4% van de vetzuren giftige transvetten. Arachideolie is dus relatief ook gezonder om mee te frituren dan zonnebloemolie.
Olijfolie kun je goed als vervanger van zonnebloemolie gebruiken. Voor het bakken en braden van bijvoorbeeld vlees of groenten raden we de gewone of Mild Olijfolie aan. Ook bij het bakken van een taart of cake kan olijfolie worden gebruikt, maar dit blijft niet onopgemerkt door de sterkere smaak van olijfolie.
Zonnebloemolie is bij ons niet te betalen", zegt Guro Kirimoo. "Voorheen reden we ervoor naar Belgie en Duitsland, maar daar betaal je 1,05 euro per fles. In Nederland is de prijs (0,79 euro) veel beter." Volgens Kirimoo is het een lucratieve business om de flessen olie in Oost-Europa vervolgens te verkopen.
"Er is nog steeds sprake van schaarste", aldus directeur Frans Claassen van MVO. "Ook is een deel van de zonnebloemolie die nu toch uit Oekraïne komt, niet bewerkt. Dat moet dan alsnog gebeuren, wat leidt tot hogere kosten. En er zijn handelaren in het gat gesprongen.
Lidl biedt naast de Zonnebloemolie een ruime collectie producten aan. Houd de wekelijkse Lidl folder in de gaten om de beste aanbiedingen en acties te vinden. Naast Zonnebloemolie, kunt u ook de volgende aanbiedingen vinden: Ansjovisfilets in zonnebloemolie, Jumbo sardines in zonnebloemolie & aanbieding 3.