Acutre stressstoornis wordt ook wel een acute stressreactie, (psychische) shock of acute crisisreactie genoemd. Een acute stressstoornis is tijdelijk en duurt maximaal vier weken. Risicoverhogende factoren voor het ontwikkelen van deze stoornis zijn een hoge leeftijd en vermoeidheid.
“Mensen die emotioneel uitgeput zijn, durven al eens extreme uitspraken te doen. Ze flappen dingen eruit zonder daar op het moment zelf over na te denken. Maar achteraf gaan de hersenen in overdrive en piekeren ze zich suf over wat ze gezegd hebben.
De symptomen van een acute stressstoornis treden meteen of korte tijd na de traumatische gebeurtenis op (enkele weken). De klachten zijn van korte(re) duur; van enkele uren tot een paar dagen, maximaal 4 weken. Bij een posttraumatische stressstoornis kunnen PTSS symptomen ook meteen ontstaan.
Bij een acute stressstoornis is het belangrijk om te voorkomen dat PTSS ontstaat. Ondersteunende gesprekken met een psycholoog kunnen helpen om de traumatische gebeurtenis beter te verwerken. Bij een ernstige vorm van een acute stressstoornis zijn EMDR en cognitieve gedragstherapie bewezen effectief.
In principe is een acute stressstoornis tijdelijk en moet de traumatische gebeurtenis een plek krijgen. Dit kan door erover te praten met de eigen omgeving. Voor de omgeving is het dan belangrijk om begrip te tonen, een luisterend oor te bieden en vragen te stellen. Er kan ook professionele hulp ingeschakeld worden.
De kleinste taken zijn al te veel gevraagd en dat kan zorgen voor gevoelens van falen. Als je een burn-out hebt, dan heb je vaak ook veel klachten die voorkomen bij een depressie. Zo voel je je vaak somber, lusteloos en heb je last van schuldgevoelens. De ziektebeelden zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Fysieke reacties op emoties
Had je klachten als hoofdpijn, nek- en schouderpijn, maag- en darmproblemen, hartkloppingen, trillen, transpiratie, verstoringen van de bloeddruk etc.? Het zijn allemaal merkbare veranderingen, die zijn ontstaan door hoe jij je voelde.
Niet lekker in je vel zitten, hooggevoeligheid, zwaarmoedige gevoelens, opspelende emoties en moeilijk om kunnen gaan met emoties als boosheid en verdriet; zijn klachten waar je meestal voor naar de huisarts, coach of psycholoog gaat.
Een herinnering aan traumatische gebeurtenissen laat zich nooit uitwissen. Je kunt er geruime tijd geen last van hebben en er nauwelijks aan (terug)denken. Maar er kan iets gebeuren, waardoor gedachten sterk teruggaan naar de gebeurtenissen van destijds.
Gevolgen van PTSS
PTSS kan leiden tot verschillende lichamelijke en mentale klachten. In het dagelijks leven kunnen deze klachten je erg in de weg zitten. Dat kan op verschillende gebieden. Iets begrijpen: het kan moeilijk zijn om je aandacht ergens bij te houden.
Stress kan leiden tot psychische klachten zoals slaapproblemen en moeheid, somberheid en psychose. Ook kan je last krijgen van lichamelijke klachten, zoals hartkloppingen, een gejaagd gevoel, een hoge bloeddruk en veel zweten. Dit zijn signalen dat de stress te veel wordt of te lang duurt.
Depressie (fase 11)
Je voelt je onverschillig, hopeloos en vermoeid. Het is anders dat je je even down voelt. Dat soort gevoelens duren vaak maar enkele uren of dagen. Wanneer je in een depressie zit kan je daar weken of maanden last van hebben.
Mentale vermoeidheid
Vaak voel je je lusteloos, sloom en alsof je hoofd vol zit. Als je mentaal vermoeid bent, kan het voor jou ook moeilijker zijn om prikkels te verwerken. Je bent snel gestrest, hebt in weinig dingen zin en bent soms ook negatief. Vaak voel je je ook moe en futloos.
Maar onder emotioneel geblokkeerd wordt ook wel verstaan dat je in een spannende situatie niet uit je woorden kunt komen of niet 'bij je emoties kunt', wat ook de oorzaak daarvan zou zijn. Mensen voelen zich wel emotioneel geblokkeerd als ze het idee hebben dat ze geremd zijn in het uiten van gevoelens.
Yoga, mindfulness en sensomotorische therapie (waarbij de zintuigen door allerlei spelletjes en beweging worden geactiveerd, DE) zijn andere manieren om in een veilige omgeving te voelen wat er gebeurt in hun lijf. Ook tekenen helpt kinderen om het verlammende effect van traumatische ervaringen tegen te gaan.
Bewegen, schudden, trillen en ademen
Bewegen en trillen helpen bij het ontladen van opgebouwde stress en verdriet. Bij opkroppen van emoties zal je lichaam altijd een weg vinden om het eruit te gooien als jij dat zelf niet doet. Doe je dat niet, dan zet het zich vast, wat je voelt als spanning.
Hoofdpijn, borstpijn, duizeligheid en obstipatie bleken allemaal meer voor te komen onder de rouwenden. Datzelfde gold voor angst en depressie, die volgens de onderzoekers ook aardig voorspelden of iemand last had van lichamelijke klachten.
Te lang te veel stress, of spanning, zorgt ervoor dat je hersenen minder goed functioneren. Hierdoor kun je bijvoorbeeld vaker dingen gaan vergeten, snel afgeleid zijn en gevoeliger zijn voor negatieve emoties. Dit is te voorkomen door je hersenen voldoende rustmomenten te geven.
Spanningshoofdpijn voelt aan als een lichte tot matige hoofdpijn die vaak begint aan de zijkanten van het hoofd en is eerder zeurend en dof. Sommige mensen ervaren ook een druk op het voorhoofd door stress. Spanningshoofdpijn veroorzaakt inderdaad eerder een drukkende pijn, die aanvoelt als een soort band om het hoofd.
Ze raken snel overspoeld, emoties nemen dus de overhand, en ze zijn moeilijk te kalmeren. Sommige mensen proberen emoties weer de baas te worden door zich risicovol te gedragen of zichzelf te beschadigen. Alleen een psycholoog of psychiater kan op basis van onderzoek een diagnose stellen.
Een PTSS kenmerkt zich door vier groepen verschijnselen die ontstaan als u een psychotrauma heeft doorgemaakt. Dit soort gevoelens uiten zich via woede-uitbarstingen, agressie of prikkelbaarheid, slecht slapen, concentratieproblemen, heel wakker en alert zijn en heftig schrikken van onverwachte dingen.
Op termijn kan PTSS binnen een familie tot relatie-, opvoed- en geldproblemen leiden. Daarom vinden we het bij PsyQ belangrijk om de partner bij de behandeling te betrekken. Het kan erger voorkomen.”