Tijdens de fase van storming zijn de leerlingen vertrouwd met elkaar en weten ze wat ze van elkaar kunnen verwachten. Leerlingen komen wat meer uit hun schulp en zoeken naar hun eigen positie in de groep. In deze fase worden vaak de leiders bepaald en worden er subgroepjes gevormd.
In de stormingsfase, die maximaal twee weken duurt, voelt het een beetje aan als een storm in de klas. In deze roerige fase wordt de pikorde in de groep bepaald. De leerlingen zijn in deze fase kritisch op elkaars gedrag en ontwikkelen een voorkeur voor een leider en een type leiderschap.
Net als mensen doorlopen ook groepen een ontwikkeling. Bruce Tuckman heeft deze groepsontwikkeling gevat in vier stadia: forming, storming, norming en performing. Een zeer inzichtelijk model om de ontwikkeling van de groep tastbaar te maken.
Tijdens de norming zijn de verhoudingen duidelijk en leren de kinderen elkaar steeds beter kennen. Ze gedragen volgens de regels die gezamenlijk zijn afgesproken. Bijleveld: “Als leerkracht is het belangrijk dat je daarbij ook het goede voorbeeld geeft.
Fase 5: Adjourning (Afscheidsfase) – Het team wordt opgeheven. Varianten: het team valt uiteen, teamleden vertrekken en/of er komen nieuwe leden bij; het leiderschap wisselt in het team, de teamopdracht verandert waardoor er andere kwaliteiten en competenties worden gevraagd.
In de normfase begint het team meer als een geheel te functioneren. Men zal kritiek niet meer ervaren als een persoonlijke aanval, maar als een constructieve, taakgerichte discussie. De groep ontwikkelt in deze fase gezamenlijk geaccepteerde omgangsvormen zoals: waarden, normen en methodes.
Forming (Ieder voor zich) is de eerste fase. Hierin leert het team elkaar kennen. Er is nog geen hechting en het groepsgevoel ontbreekt. De individuen in de groep proberen conflicten te vermijden en zijn vaak routinematig bezig.
“In september liggen de 'gouden weken': 3 weken waarin je als leraar samen met je leerlingen de klassfeer boetseert.
Belangrijk voor het opbouwen van een nieuwe groepsdynamiek is een positieve relatie tussen jou en je leerlingen. Zorg dat je op de hoogte bent van de thuissituatie. Welke impact heeft de coronacrisis gehad op leerlingen en hun omgeving? Geef ook complimenten, liefst klassikaal om de eenheid te bevorderen.
Het is belangrijk dat een groep zelf de normen benoemt, het heeft geen zin als de leerkracht allerlei normen over de kinderen uitstort. Als je invloed wil hebben op de normen, moet je de normingfase naar voren halen. Geef al tijdens de forming en de storming kinderen de ruimte om positieve normen te benoemen.
Het model van Tuckman veronderstelt dat groepen achtereenvolgens vijf fasen doorlopen: forming (vormgeving), storming (conflictfase), norming (groepsnormen ontwikkelen), performing (presteren) en adjourning (afscheid nemen).
De Zilveren Weken. Na elke vakantie doorloopt een groep bepaalde fasen in het proces van groepsvorming. De periode na de kerstvakantie is de Zilveren Weken. Met name de fase van storming kan in deze periode weer zorgen voor onrust in de groep.
Forming – kennismaking en oriëntatie
In deze fase (1 tot 2 weken) kennen de leerlingen elkaar vaak nog niet. Als leerlingen elkaar al wel kennen, kan het zijn dat de verhoudingen in de groep anders liggen na een vakantie. Het is in deze fase belangrijk om elkaar te leren kennen en samen ervaringen op te doen.
In de literatuur is er veel overeenstemming te vinden over welke fasen een groep doorloopt. De bekendste fasen zijn die van het basismodel van Tuckman. Hij onderscheidt vijf fasen: forming, storming, norming, performing en adjourning.
Groepsdynamiek betekent dat de individuele groepsleden op een bepaalde manier op elkaar én de leider van de groep reageren. De groepsleden ontwikkelen interactiepatronen die al dan niet productief zijn en er ontstaan ongeschreven regels waaraan de groepsleden zich moeten conformeren.
Kenmerkend voor een groep is dat de deelnemers een gezamenlijk doel hebben. Kenmerkend voor het groepsproces is dat de deelnemers in hun samenzijn een bepaalde ontwikkeling doormaken die zich uit in hun omgang met elkaar en met de buitenwereld. Groepsontwikkeling beïnvloedt de kwaliteit van de communicatie.
In de prestatiefase, de een na laatste fase binnen de vijf fasen van groepsontwikkeling, functioneert het team als eenheid en de groepsenergie komt geheel ten goede van de taak. Alle teamleden weten precies wat er van hen verwacht wordt en ze werken gezamenlijk naar doelen toe.
Gedrag van de M2-groepsleden
Beconcurreren elkaar onderling. Luisteren beter naar elkaar. Proberen afstemming te vinden over de taak. Beginnen conflicten te krijgen.
De Piramide van Lencioni is een model voor betere samenwerking binnen teams, met als onderdelen: vertrouwen, conflict, betrokkenheid, verantwoordelijkheid en resultaat. Een hecht team vormen gaat niet over het beheersen van deze theorie.
Ontwikkeling van je team is veranderen op basis van inzicht in drijfveren, kwaliteiten, voorkeuren en competenties van een groep mensen die samenwerken. Het geeft een helder beeld van je drijfveren en hoe deze zich verhouden ten opzichte van je collega's.