De betekenis van kritisch is 'oordelend, nauwlettend onderzoekend' of 'betrekking hebbend op de kritiek'.
Je bent geneigd om zaken en situaties te beoordelen of te keuren. Je bent scherpzinnig en je ziet snel een oneffenheid, fout of misstand.
Kritiek (Oudgrieks κριτικός, kritikós, via Latijn criticus: beoordelaar, kunstrechter) is het beoordelen van daden, werken, uitspraken, maatschappelijke toestanden, theorieën. In een engere betekenis ("kritiek geven") bedoelt men er een afkeuring mee.
Overkritisch: altijd kritiek en commentaar hebben.
Bij kritisch denken gaat het om het vermogen om zelfstandig te komen tot weloverwogen en beargumenteerde afwegingen, oordelen en beslissingen. Hiervoor zijn denkvaardigheden noodzakelijk, maar ook houdingsaspecten, reflectie en zelfregulerend vermogen.
De kritische denker gebruikt een analytische houding wanneer relevant en slaat niet door in alles relativeren. De volgende vaardigheden zijn belangrijk om kritisch te kunnen denken: analyseren, evalueren, concluderen, verklaren en zelfreguleren.
Kritiek is dus heel wat anders dan feedback. Feedback is er niet op gericht om iemand of iets te veranderen. Vaak wordt gesproken over het brengen van positieve kritiek. De praktijk leert echter dat kritiek uiten vaak op een negatieve manier gaat zelfs al zijn de bedoelingen erachter positief.
Wat is een assertieve reactie op kritiek? Voorop staat dat je zo reageert dat je gevoel van eigenwaarde er niet door afneemt en er geen conflict ontstaat. Wat je daarom beter niet kunt doen: Heel defensief (verdedigend of afwerend) worden of zelfs agressief.
In de engere betekenis (zoals in “kritiek geven”) bedoelt men er een afkeuring mee, hoewel kritiek in het algemeen zeker niet negatief hoeft te zijn. Wie aan kritiek doet, is een criticus/critica (hij of zij die die beargumenteerd beoordeelt, analyseert, interpreteert of observeert).
Wie iets streng beoordeelt, is kritisch. In de betekenis 'beslissend als het gaat om leven of dood' is kritiek juist: 'Ze lag in kritieke toestand in het ziekenhuis.
de criticus
(m.) Verbuigingen: critici (meerv.) 1) iemand die de kwaliteit van iets beoordeelt of bekritiseert, vaak op ongunstige of negatieve wijze 2) iemand die zich, voor zijn beroep of uit liefhebberij, bezighoud...
Feedback versus kritiek
Feedback is een terugkoppeling die je geeft aan een vriend of collega gebaseerd op zijn gedrag of prestatie. Met als doel om een ander inzicht te geven in zijn gedrag en dit mogelijk te veranderen. Met kritiek (of commentaar) geef je aan dat je iets niet goed vindt, je keurt iets af.
Kortom, kritisch lezen houdt in dat je een extra (mentale) stap zet na het begrijpen van de tekst, zodat je in staat bent de tekst te evalueren, conclusies te trekken en gevolgtrekkingen te maken.
Kritische vragen kunnen aan ieder inhoudelijk onderwerp gekoppeld worden, we geven hier enkele voorbeelden. Hoe komt het dat ik de dingen doe zoals ik ze doe? Wat is 'mijn waarheid' over deze situatie? Hoe komt het dat wij in onze groep/team de dingen doen zoals we ze doen?
Er zijn bepaalde factoren die bepalen of kritiek ons in meer of mindere mate raakt. De kritiek die je krijgt versterkt en bevestigt je eigen twijfel of het negatieve beeld wat je over jezelf of je eigen kunnen hebt. Je hebt je best gedaan, je intentie is goed en dan krijg je negatieve feedback.
Pessimisten zijn over het algemeen zeer negatief. Er is geen vuiltje aan de lucht en toch merken zij de mogelijke negatieve punten op. Eigenlijk zien zij nooit ergens de positieve kant van in! Ze denken dat alles namelijk fout kan gaan.
Omdat een HSP-er wel graag verbinding wil en ook gericht is op het hebben van harmonieuze relaties, geeft het horen van kritiek veel stress. Het zenuwstelsel van een HSP-er is gevoeliger voor de omgeving, daarom kan de intensiteit van kritiek ook zo overweldigend aanvoelen.
Wat is negatieve feedback? Negatieve feedback wordt vaak in een opwelling (emotie) gegeven en is in het algemeen vaag. Je gaat dit dan op je eigen manier interpreteren en daar wordt je dan boos of verdrietig over of klap je dicht.