De irritatie begint bij de luchtpijp en bronchiën en verspreidt zich vervolgens naar de longen. Men voelt aanvankelijk een lichte prikkeling in de keel, gevolgd door hoestbuien. De hoestbuien worden steeds intenser, men krijgt last van koorts en kortademigheid, en de bloedtoevoer naar de neus neemt toe.
'Een saturatie van 95 tot 100 procent is goed', zegt longarts Annelies Slats. 'Een uitslag van 99 is niet beter dan van 96. Een saturatie van 91, 92 of 93 procent is lager dan normaal, maar nog geen directe reden tot zorg. Onder de 90 procent krijgen de weefsels en organen minder zuurstof.
Zuurstof (symbool O2) is een geneesmiddel en wordt altijd door een arts voorgeschreven. Hoewel zuurstof niet verslavend is, kan te weinig of te veel zuurstof wel ernstige gevolgen hebben zoals kortademigheid, sufheid en bewusteloosheid.
Zuivere zuurstof wordt pas onder een veel hogere druk dan die op zeeniveau giftig, en is zelfs dan alleen nog maar dat: giftig, niet dodelijk.
Artsen dienen veelvuldig zuurstof toe bij patiënten, maar weten vaak niet dat dit een negatief effect kan hebben op de bloedsomloop. Dit kan vaatvernauwing veroorzaken en ook het hart gaat minder krachtig pompen. Dat blijkt uit onderzoek van Bob Smit.
Complicaties: verhoogd CO2 gehalte in het bloed, ineffectieve zuurstoftoediening, te lage/te hoge dosering, schade aan slijmvliezen en huid.
Zuurstof heeft geen ernstige bijwerkingen. Wel kunt u last krijgen van: Een droge neus, vooral als u meer dan vier liter per minuut gebruikt.
Wanneer de concentratie zuurstof minder dan 10 vol% is raakt men zonder waarschuwing bewusteloos, er treedt vervolgens hersenletsel op en men kan binnen een paar minuten dood zijn, tenzij er direct reanimatie plaatsvindt.
Bij een standaard temperatuur en druk verbinden twee atomen O zich tot de molecuul O2, zuurstofgas. De normale zuurstofconcentratie in lucht is ca. 21%. In zuivere zuurstof is het aantal zuurstofmoleculen vijfmaal zo groot.
Klachten door zuurstoftekort Klachten die mogelijk op zuurstoftekort wijzen zijn: onrust, kortademigheid, hoofdpijn, prikkelbaarheid, hartkloppingen, sufheid en slecht in slaap komen.
Pas op met olie, vet en alcohol Door contact met zuivere zuurstof kunnen olie en vet spontaan ontbranden. Daarom is het belangrijk dat er geen boter, olie, vet of alcohol (ook de alcohol in crèmes), in aanraking komt met de apparatuur.
De meeste mensen met COPD hebben overdag in rust en 's nachts voldoende aan één tot twee liter per minuut en gebruiken tijdens inspanning vaak wat meer, tot wel 6 liter per minuut. Per etmaal moet u minstens 16 uur zuurstof gebruiken. Pas dan is een onderhoudsdosering zinvol. Hoe meer uren u gebruikt, hoe beter!
De hoeveelheid extra zuurstof per minuut die u nodig heeft, hangt af van het zuurstoftekort in het bloed. meer zuurstof nodig. Uw longarts zal aangeven, hoeveel zuurstof u moet gebruiken. U mag nooit zelf het aantal liters zuurstof verhogen.
Ingeademde lucht bestaat voor bijna tachtig procent uit stikstof en bijna twintig procent aan zuurstof. In uitgeademde lucht zit dus nog zestien procent zuurstof. Wel is er vier procent koolstofdioxide aan toegevoegd.
Bij een inademing in rust wordt er 400-500 ml lucht ingeademd met een frequentie van 12 tot 15 keer per minuut. Bij een volwassene wordt hierbij in rust gemiddeld 300 ml zuivere zuurstof per minuut door de longen opgenomen. Tijdens de ademhaling wordt de lucht door neusharen vrijgemaakt van stofdeeltjes.
PRODUCTIE VAN ZUURSTOFGAS
Zuurstofgas kan worden geproduceerd door ofwel gasvormige lucht te scheiden met behulp van adsorptie (PSA) of gefractioneerde destillatie van vloeibare lucht met behulp van cryogene methoden. PSA kan zuurstof produceren met verschillende zuiverheidsbereiken.
Vloeibaar en vast zuurstof heeft een lichtblauwe kleur.
Je lichaam heeft zuurstof nodig om goed te kunnen werken. Als je COPD hebt, gaat er minder zuurstof via de longen naar je bloed. Daardoor word je benauwd en moe. Het tekort aan zuurstof kan ervoor zorgen dat de bloeddruk in je longen hoger wordt.
Als de zuurstofsaturatie onder de 80% zakt, kan er gezondheidsschade aan organen optreden.
Gebruik van te veel zuurstof kan wel tot klachten leiden. Een remming van de ademhaling en een ophoping van koolzuur in het bloed kunnen uiteindelijk zorgen voor hoofdpijn, prikkelbaarheid, slaperigheid en bewustzijnsstoornissen.
Als u teveel zuurstof binnen krijgt (bijvoorbeeld als u extra zuurstof inneemt voor uw COPD) kan het de opstapeling van CO2 versterken. Als u last heeft van hypercapnie neem dan zo snel mogelijk contact op met uw arts of het ziekenhuis.
Zuurstof geven met een neusbril:
De slang mag niet drukken achter de oren. Wanneer hier toch irritatie ontstaat, kun je oren en huid beschermen door kleine verbandjes (bijvoorbeeld Comfeel®, Tegaderm®) of door kompressen of beschermstukjes rond de slang te bevestigen.
Bij een gevoelige huid kan het zuurstofslangetje irritatie geven. U mag geen vette zalven smeren als u zuurstof gebruikt in verband met het brandgevaar, vetvrije crèmes mogen wel. Er zijn speciale pleisters en rubbertjes om uw huid te ontlasten. Gebruik nooit teveel zuurstof.
COPD en zuurstof thuis
De zuurstof stroomt via de zuurstofslang en neusbril de luchtwegen in. De meeste stationaire concentrators geven tot 5 liter zuurstof per minuut, sommige ('high flow') concentrators tot 10 liter per minuut.
In vergelijking met andere organen is het brein enorm gevoelig voor zuurstoftekort. Onderzoekers van het Maastricht UMC+ ontdekten waarom: het enzym NOX4, dat vrijkomt in organen die verstokt zijn van zuurstof, richt alleen in de hersenen grote schade aan.