dat smaakt naar meer (=meer van dat, graag!) die perzik smaakt naar meer (=dat is gunstig - nog van dat!)
`Naar mijn smaak is het beter dat...` (gewaardeerd worden) `Mijn nieuwe jurk viel in de smaak bij mijn partner. `
'Laat de boeren maar dorsen'. Dit spreekwoord kennen we allemaal wel en het betekent dat je je nergens iets van aantrekt. Hoe passend in de situatie waar we, ook vandaag weer, inzitten.
d.w.z. weggooien, wegsmijten om het te laten opgrabbelen, te groffelinge smiten (Leopold, I, 10); figuurlijk op kwistige wijze met iets leven.
Oorzaken van smaak- en reukverandering
Sommige aandoeningen kunnen verandering of verlies van smaak en reuk geven, bijvoorbeeld bij infectie in neus of neusbijholten, een tumor in het hoofd, de ziekte van Parkinson of een corona-infectie. Ook kan verandering van smaak en reuk gevolg zijn van ouderdom.
Mogelijke oorzaken van smaakstoornissen zijn: verminderde gevoeligheid van de smaakpapillen met het ouder worden, aantasting van de slijmvliezen van tong en mond bijv. door uitdroging, ontsteking, infecties (schimmel, virus of bacterie), slechte mondhygiëne, roken, bestraling, ..
Minder proeven
Minder goed proeven komt vaak doordat u minder goed ruikt. Mensen proeven namelijk vooral door te ruiken. Geuren van wat we eten en drinken gaan door onze neus. Daar ruiken we ze en zo kunnen we veel verschillende smaken proeven.
De nervus vagus ontvangt de smaaksensaties van de rug van de mondholte. De informatie van de schedelzenuwen wordt verwerkt door het smaakcentrum in de hersenen (nucleus solitarius).
Atrofische rinitis is een chronische aandoening van de neusholten. Het slijmvlies van de neus wordt dunner en droogt uit. Soms is ook het onderliggende kraakbeen en bot aangetast. In de neus treden bloedingen op en er vormen zich korsten, die een onaangename geur kunnen verspreiden.
Smaakproblemen bij kanker
Door kanker of de behandeling van kanker kun je problemen krijgen met je smaak: Je smaak verandert. Een metaalsmaak of een bittere smaak komen hierbij het meeste voor. Je proeft minder.
Hun zoutsmaak komt tot stand doordat speeksel het zout uit voedsel oplost en dit vervolgens aanbiedt aan de smaakpapillen in de tong. In deze smaakpapillen bevindt zich een zoutkanaal dat het aangeboden zout 'vertaalt' richting de hersenen als zoutsmaak.
Continu een vieze smaaksensatie kan het gevolg zijn van infecties in de mondholte, zoals ontstekingen in het tandvlees, gebit of speekselklier.
Parageusie (ook wel bekend als dysgeusie) is de medische term voor een verstoring van je smaak of reuk. Het kan ervoor zorgen dat de smaak in je mond metaalachtig, bitter, zout of vies is – en het kan plotseling optreden, of geleidelijk ontstaan over een langere periode.
Fantosmie – dingen ruiken die er niet zijn
Dan kan er sprake zijn van fantosmie. Hierbij hebben mensen geurhallucinaties. Ze ruiken dingen die er niet zijn. Sommige mensen ruiken de hele dag een vieze geur, zoals bleek of rook.
“Als volwassene proef je minder, en net daardoor kun je veel meer verschillende smaken appreciëren. Smaken die voor een kind vaak nog veel te uitgesproken zijn. Baby's en jonge kinderen hebben meer dan 1.000 smaakpapillen, waardoor ze bepaalde smaken veel beter proeven.
Oorzaken van smaakstoornissen
Veel medicijnen, zoals antibiotica, bloeddrukverlagers, antidepressiva en antischimmelmiddelen, kunnen voor vermindering van de smaak zorgen.
Een droge mond ontstaat door te weinig speeksel. Het kan zijn dat je te weinig speeksel maakt, bijvoorbeeld door uitdroging, een ontstoken speekselklier of door bepaalde medicijnen. Het kan ook zijn dat het speeksel te snel uit je mond verdwijnt.
In de hersenen is er een zeer intense verspreiding van elektrische signalen van cel tot cel. Dat kan doordat het hersenvocht, waarin de hersencellen liggen, alleen water bevat met wat natrium en bicarbonaat.
Smaaksturing betekent, dat we onderzoeken wat je nog wél kunt proeven, wat nog wél lekker smaakt. Dan laten we die smaken sterker naar voren komen in het eten. Denk bijvoorbeeld aan wat honing (zoet) of vers fruit (friszuur) door de kwark, afhankelijk van jouw smaakvoorkeuren.
Bij chemotherapie gaan de cytostatica via het bloed naar je cellen. De medicijnen worden omgezet in afvalstoffen. De afvalstoffen van de medicijnen verlaten uiteindelijk je lichaam via je ontlasting, urine en via zweet en braaksel. Meestal duurt het maximaal 7 dagen voordat alle chemotherapie uit je lichaam is.
Patiënten met Phantosmie ruiken geuren die er in werkelijkheid niet zijn. Dit kunnen allerlei geuren zijn, van een bedwelmend parfum tot sigarettenrook of een indringende zweetlucht. In veel gevallen zijn het onprettige geuren, die anderen niet ruiken.
Vooral sterke troposmie geeft meestal veel klachten. Bijvoorbeeld doordat eten plots smaakt naar rottend vlees, schimmel, poep of zelfs braaksel. Sommige mensen worden door parosmie somber of zelfs depressief. Dit komt doordat het erg zwaar kan zijn om geuren steeds verkeerd te ruiken.