Goede bacteriën
Het fermenteren van groente en fruit houdt in dat gezonde bacteriën helpen om een stofje genaamd cellulose af te breken. Ons lichaam vindt dat best lastig, dus alle hulp is welkom. De goede probiotische bacteriën zorgen er voor dat wij gezond blijven en voorkomt dat het voedsel bederft.
Het inmaken van voedsel, ook wel wecken genoemd, is een traditionele manier om levensmiddelen te conserveren in steriele glazen potten. Wecken is een gezonde, zelfgemaakte variant op geconserveerde etenswaren uit de supermarkt.
Om te wecken zonder weckketel heb je een grote pan nodig om de weckpotten in onder te dompelen in heet water. Giet het fruit, groenten, compotes of wat je wilt in de weckpot. Plaats de rubberen weckring tussen de pot en de deksel en sluit de deksel goed.
Het wecken van fruit is wel veilig omdat fruit veel voedingszuren bevat. De botulisme bacterie kan niet groeien in een zure omgeving. Sporen van de bacterie kunnen daardoor geen schade aanrichten in potten geweckt fruit of zelfgemaakte jam.
Nadelen van wecken
Omdat de gifstof niet kan overleven bij wecktemperaturen boven de 120 graden is dat in de industrie de norm. Het nadeel van deze hoge temperatuur is weer dat de groente vaak veel te zacht wordt. Bij steriliseren in gewoon kokend water van 100 graden is daarom de sterilisatietijd van belang.
Bokaaltjes met een klemsluiting kun je niet ondersteboven zetten, maar bij bokalen met een schroefdeksel is dit wel aan te raden. Waarom? Wanneer je de bokaal ondersteboven zet, loopt de confituur naar het deksel, en komt er bij de bodem van de pot, die nu bovenaan zit, ruimte vrij.
Je maakt producten in door ze in zuur, suiker, zout of zelfs alcohol te doen in een glazen pot. Vervolgens worden de potten verhit (steriliseren) om zo bacteriën te doden. Een andere techniek/systeem is wecken wat vaak verward wordt met inmaken. Dit komt door de Duitse fabrikant van materialen voor het inmaken, Weck.
Glazen potten met schroefdeksel (of jampotten) kunnen voor het inmaken ook gebruikt worden. Vooral als u jam of chutney's inmaakt is een jampot een goede oplossing. Het gebruik van een jampot is mogelijk als u jam inmaakt met geleisuiker. Geleisuiker heeft een bewarende werking en voorkomt dat de jam bederft.
Indien u niet beschikt over een weckketel, kunt u ook wecken in een pan. In principe blijft het op dezelfde wijze gaan. Hou ten alle tijden de potten vrij van de bodem, dit kunt u doen door een weckroostertje onder in de pan te plaatsen maar een opgefrommelde theedoek onderin is ook een mogelijkheid.
Kook de inmaakringen en deksels gedurende 5 minuten in een grote pan met water. Heb je gebruikte ringen en zijn ze erg vies, voeg dan een 1 eetlepel soda toe. (door de soda worden uw inmaakringen en deksels ontvet). Bewaar de inmaakringen in een bakje met zuiver water tot gebruik.
Bijna alle soorten fruit kun je wel wecken zoals: appels, peren, aardbeien, bramen, bessen, frambozen, druiven en perziken. Fruit kun je eenvoudig wecken. Het voedingszuur in deze producten zorgt ervoor dat bacteriën geen kans krijgen om te groeien.
Inmaak bewaren. En tot slot; hoe lang kun je inmaak bewaren? In principe jaren, want als je goed hebt ingemaakt zijn er geen bacteriën en is de pot vacuüm en kan er dus nooit meer een bacterie in komen.
Een te laag zoutgehalte in de pot is één van de factoren die ervoor zorgen dat de bacterie gifstoffen gaat produceren. Voeg daarom bij elke pot een theelepeltje zout toe op een pot van 1 liter. Bij verhitting boven 121,1 graden Celsius (250 graden F) gaan de sporen van de Clostridium botulinum kapot.
Bij wecken wordt vlees in een glazen weckpot langdurig verhit en van de buitenlucht afgesloten. Een groot deel van de bacteriën en schimmels die bederf veroorzaken, wordt gedood. Maar sommige bacteriën zijn in staat om te overleven omdat de temperatuur vaak niet boven de 100 graden Celsius komt.
U kunt heel gemakkelijk zelf soep wecken. Het enige wat u anders moet doen, dan u gewend bent, is de soep 10 tot 15 minuten korter koken. Daarna gaan we de soep wecken in een inmaakketel gedurende 60 minuten op 100 graden bij een groentesoep. Bij een soep met vlees of kip is de wecktijd: 90 minuten op 100 graden.
Inmaken of wecken zonder suiker is zeker mogelijk. Waar u rekening mee moet houden is dat u het product dat u inmaakt, weckt in een inmaakketel. Waarom? Geleisuiker en suiker hebben een bewarende werking waardoor u de jampot gewoon “op zijn kop” kunt zetten en op die manier kunt inmaken.
Is je confituur te lopend? Doe 'm dan uit de bokaaltjes, breng 'm opnieuw aan de kook en voeg er wat extra pectinepoeder en een scheutje citroensap aan toe. Let goed op de kooktijd die aangeduid staat op de verpakking van het pectinepoeder: als de pectine te lang of te kort meekookt, werkt hij niet.
Zet op een rooster of doek en laat ze helemaal afkoelen. Haal de klemmen pas van de deksels als de potten helemaal zijn afgekoeld. Plak op de potten etiketten met daarop de inhoud en de inmaakdatum. Ingemaakte groenten en fruit zijn ongeveer een jaar houdbaar op een koele donkere plek.
Bij allebei de manieren van inmaken is het, het doel om bacteriën, schimmels en andere ongewenste diertjes te doden. Bij fermenteren zorgen micro-organismes juist voor het hele proces. In het geval van fermentatie wordt een omgeving gecreëerd waar de 'goede' micro-organismes in kunnen floreren.
Pers daarvoor het fruit uit, mix het fijn tot sap of gebruik een ontsapper om sap uit het fruit te halen. Weck de vruchten dan gedurende 30 minuten op 85 of 90 graden. Kijk voor de exacte tijd in de inmaaktijdentabel. Na het wecken laat u de weckpotten snel afkoelen tot ongeveer 30 graden.
Als trekken aan het lipje niet helpt, kun je het proberen met een speld. Steek een speld voorzichtig tussen de ring en het glas, tot het puntje in de pot terechtkomt. Met een beetje geluk hoor je nu pssssst en de pot gaat open.