Voor hommels en diverse wilde bijensoorten is het belangrijk dat er nestel- en schuilgelegenheid is in je tuin waar deze insecten kunnen overwinteren. Zo overwintert de jonge koningin van de hommels op een beschutte plek in jouw tuin. Dat kan in een composthoop zijn, onder een hoop bladeren of onder een vaste plant.
De meeste wilde bijen maken een eigen nest in de grond, in holle stengels, in dood hout of in oude muren. Vrouwtjes maken gretig gebruik van deze beschutte plek om te schuilen voor ongunstige weersomstandigheden.
De oude koningin, mannetjes en de werksters sterven in de nazomer. Alleen de jonge koningin blijft leven. Zij zoekt een schuilplek om te overwinteren. Dat kan een oude muizennest zijn, onder een hoop bladeren of in een composthoop.
Het probleem is dat de koninginnen voedsel nodig hebben maar dat er nog weinig voedsel te vinden is. Sneeuwklokjes, krokus, blauw druifje zijn belangrijke voedselplanten die vroeg bloeien, plant ze daarom in je tuin.
Als de hommel lekker zit te eten, kan je misschien wel even zijn bontjasje aaien.
Bij de hommels hebben, net als bij honingbijen en wespen, alleen de koninginnen en werksters een angel. De mannetjes kunnen niet steken. De angel is bedoeld als verdedigingswapen. Tijdens een steek wordt een geringe hoeveelheid gif via de angel in het lichaam gepompt.
Een hommel leeft ongeveer één jaar. In het vroege voorjaar komt de koningin uit de grond waar zij overwinterde. Als eerste heeft ze nectar en stuifmeel nodig om te kunnen vliegen en voor de ontwikkeling van haar eierstokken. In onderstaande video legt boswachter Pauline Arends uit hoe een hommel stuifmeel verzameld.
In tegenstelling tot een bijenangel, bevat die van hommels geen weerhaken. Hommels kunnen hun angel dus terugtrekken zonder dat deze loskomt van hun achterlijf. Hierdoor kunnen ze ook meermaals steken. Bij de meeste mensen veroorzaakt een hommelsteek enkel een plaatselijke reactie.
Ik had bezoek gehad van een koningin. Alle hommels die je nu ziet, zijn koninginnen. Dit zijn bevruchte vrouwtjes en de enigen onder de hommels die overwinteren. Meestal verlaat de koningin in maart haar overwinteringsplek, maar bij warm weer kan dat ook in februari of zelfs in januari.
Ja, hommels schuilen voor een aanstaande regenbui. Omdat sommige insecten gevoelig zijn voor luchtdruk (in dit geval lage luchtdruk) weten ze dat er regen op komst is. Buisvormige bloemen zoals het vingerhoedskruid worden druk bezocht door hommels die er in schuilen als het regent voor ze verder hun nectar gaan zoeken.
Dit doen ze op uiteenlopende plekken. Bijen en wespen vinden dikwijls onderdak in hun nestgangen. Sommige slapen in of op bloemen, wat soms tot slaapgezelschappen leidt. Andere slapen graag met de kaken vastgeklemd aan een plant.
Op een nat blad willen bestrijdingsmiddelen niet hechten. Een klein beetje regen zorgt er dan al voor dat al het middel afregent. Dit is dus een zinloze behandeling.
Ze slapen waar ze eten
Ze vallen in slaap op de planten waar ze overdag op vliegen: lavendel, marjoraan, de vlinderstruik, de kaardebol, verschillende distels en wat minder bij peen.
De spieren moeten tenminste 30 graden zijn om goed te kunnen vliegen. Hoe kouder de temperatuur buiten, hoe meer moeite het de koningin kost. Het gevolg is dat de hommel niet verder kan vliegen waardoor je haar uitgeput aantreft op de grond.
Hommelnest in onze spouwmuur
Bedoeld om vocht dat in de muur zit de kans te geven om naar buiten te gaan. Al enige tijd is het hier een af- en aanvliegen van hommels. Aan zijn grote witte achterste te zien, onmiskenbaar de algemeen voorkomende aardhommel (Bombus terrestris).
Hommels hebben een olie-achtig laagje op hun lijf dat hen beschermt tegen water. Wanneer ze op een bloem landen, laten ze hun (geurende) voetsporen achter. Andere hommels ruiken dit, weten dan dat de bloem al geoogst is en vliegen door naar de volgende. Maar de geur dient ook als een manier om het nest terug te vinden.
Steken van bijen, hommels en wespen op het lichaam kunnen pijnlijk zijn, maar zijn in de regel niet gevaarlijk voor de hond. Als de angel er nog in zit, moet deze met een pincet verwijderd worden. IJsblokjes die in een doek gewikkeld zijn, verminderen de zwelling en verlichten de pijn.
Ondanks dat hommels zelden steken, kan het toch voorkomen dat je een hommelsteek oploopt. Dit zorgt in de meeste gevallen slechts voor een flinke pijnscheut, maar in sommige gevallen kan dit ook leiden tot een allergische reactie.
Natuurlijke vijanden
Koekoekshommel (bijt de koningin dood). Insectenetende vogels (grauwe klauwier). Vlinders (de larven eten het nest leeg). Dassen, veldmuizen en spitsmuizen.
Net als bijen voeden hommels zich met nectar; ze gebruiken hun lange, uitrolbare tongen om de nectar uit de bloem op te zuigen. De nectar wordt verzameld en opgeslagen in het nest.
Hommels zijn bijzonder nuttige beestjes, vooral omdat ze veel voor planten in uw tuin kunnen betekenen. Vaak worden hommels namelijk ingezet door professionele fruittelers om tot een maximale fruitoogst te komen. Hommels zijn namelijk de beste in het bestuiven van verschillende soorten planten.
De bosbodem huisvest het insect met de pijnlijkste steek ter wereld, de kogelmier. Zijn gif bevat de stof poneratoxine. De gifstof beïnvloedt de elektrische signalen in de hersenen en blokkeert ionenkanalen in de synapsen. Justin Schmidt beschrijft de steek van de kogelmier als 'Pure, intense, uitstralende pijn.
Nadat je bent gestoken door een hommel kunnen er diverse klachten optreden. Hierbij valt te denken aan zwellingen, jeuk en een rode huid. Indien je allergisch bent voor de hommelsteek kunnen er echter ernstige klachten voorkomen.
Maar, hommels bouwen geen honingraten en hebben geen honingvoorraad: bijen wel! Hommels slaan alleen een beetje nectar op om voor zichzelf een voorraadje te hebben op slechtere dagen. Bijen zijn wat kleiner dan hommels en ze hebben minder haar op hun lichaam. Bijen maken honing, hommels niet.