In tegenstelling tot metaal, gaat hout niet werken door de temperatuurverschillen maar door vocht. In de zomer zal hout krimpen en in de winter zal hout gaan uitzetten.
In tegenstelling tot kunststof en metaal zet hout niet uit onder invloed van warmte. Constructies die onder wisselende temperaturen maatvast moeten blijven worden dan ook vaak van hout gemaakt. Als hout droogt dan krimpt het. Maar het krimpt niet regelmatig.
Als het gezaagde hout droogt krimpt het spinthout meer dan het kernhout en gaat het hout kromtrekken. Het droogproces speelt daarin een heel belangrijke rol; als het snel gaat is de kans op kromtrekken groter. Het hout kan door zijn interne structuur bij langzaam drogen voorkomen dat het hout sterk kromtrekt.
De mate waarin hout uitzet en krimpt hangt grotendeels af van de houtsoort. Over het algemeen is er een tangens krimping van 8 tot 10 procent, een radiale krimping van 4 tot 5 procent en haast geen verandering in de lengte.
Ventileren van je huis
Het is belangrijk om je huis te ventileren om zo het krimpen of uitzetten van hout tegen te gaan. Ventileren is wat anders dan luchten. Zet nooit de mechanische ventilatie uit. Heb je geen mechanische ventilatie?
Zo is beukenhout een houtsoort dat relatief veel krimpt tijdens de droging. Dit is dus een houtsoort dat veel kan gaan werken. Daarentegen is taekhout een houtsoort dat het minste krimpt tijdens de droging. Taekhout wordt dan ook een “stabiele” houtsoort genoemd.
Is het erg als mijn haardhout nat regent? Voor het droogproces is het niet heel erg. Hout droogt van buiten naar binnen waarbij de sapstromen langzaam afsterven en drogen. Indien het hout nat regent, trekt het vocht enkel via de buitenkant iets in het hout.
Hoelang het hout precies moet drogen hangt af van het vochtgehalte bij het begin, het soort hout, het weer en de stukgrootte. Gekliefd hout in standaardmaat droogt tot ongeveer 28% in één jaar en tot onder de 20% bij twee jaar drogen.
Winter: hout krimpt
Als het langdurig vriest en niet regent, kan de luchtvochtigheid dalen. in combinatie met het stoken van de verwarming zorgt dit voor extreem droge lucht. Dit is niet alleen slecht voor je gezondheid en leefklimaat, maar ook voor je houten vloer. Deze kan gaan krimpen, scheuren of schotelen.
Eiken kan wel tot 10% krimpen. Maar omdat er in dikke balken scheurtjes ontstaan, zal de buitenmaat minder krimpen. Bij een plank is dat weer anders. Ook met kamertemperatuur moet je rekening houden met krimp en uitzetten.
Er is dan het risico op kromtrekken of scheuren van hout. Je kunt dit verminderen door te zorgen dat de luchtvochtigheid in huis omhoog gaat, bijvoorbeeld door de afzuigkap tijdens het koken uit te zetten, of de deur van de douche na gebruik open te zetten.
De fineerlagen van Multiplex Berken zijn namelijk erg dun, waardoor er in een plaat veel lagen worden gebruikt. Hierdoor is de plaat erg sterk en zal het niet buigen onder druk. Hierdoor wordt het veel gebruikt voor meubels en andere projecten binnenshuis die relatief zwaar belast kunnen worden.
Zet douglas hout uit? Je zult nu misschien denken, dat het bijna onmogelijk is voor douglas hout om uit te zetten, gezien de hardheid en de duurzaamheid. Er bestaat echter niet zoiets als ontastbaar hout. Welke soort hout je ook gebruikt, het is en blijft een natuurproduct.
Onvoldoende ruimte voor zwel en krimp.
Ten gevolge van verschillen in temperatuur en luchtvochtigheid kan hout 0,5 tot 1% in de breedte variëren.
Onder het 'werken' van hout verstaan we het krimpen en zwellen van luchtdroog hout als gevolg van normale veranderingen in de relatieve vochtigheid. Wanneer het hout vanaf het vezelverzadigingspunt nog meer vocht kwijtraakt moet dit dus uit de celwanden komen, waardoor deze gaan vervormen. Het hout gaat dan krimpen.
Droog het hout op een koele plek. Dus niet vlak bij een kachel, verwarming of in de volle zon. Een plekje buiten (uit de regen, uit de zon) is prima, of in een onverwarmde schuur. Dan droogt het hout langzamer en dat is het beste tegen scheurtjes.
Droog het hout altijd buiten. Ideaal is een open plek in je tuin zodat de wind langs alle kanten door het hout blaast. Plaats het hout liever niet tegen een muur tenzij het niet anders kan. Vermijd zeker de garage.
Begin door de vlek uit het hout te proberen te strijken. Als dat niet werkt, laat de vlek dan weken in mayonaise of schrob hem met tandpasta. Als deze methoden niet werken, dan moet je wellicht schurend materiaal als schuurpapier of staalwol gebruiken om de vlek weg te schrapen door een laag hout te verwijderen.
Openhaardhout wordt zogenaamd “droog” genoemd als het vochtigheidspercentage onder de 20% is. Vanaf dit moment is het haardhout droog genoeg om direct te kunnen stoken. Als het vochtigheidspercentage meer dat 20/25% is, dient u het openhaardhout nog langer te laten drogen.
Het brandhout mag een vochtigheidspercentage hebben tot maximaal 20 procent. Vers gekapt hout heeft een vochtigheidsgehalte van ongeveer 50 procent. Na een jaar drogen daalt dit tot ongeveer 28 procent en na 2 tot 3 jaar drogen heeft het hout het geschikte vochtigheidspercentage van 20 procent of minder.
Het stoken van nat hout zorgt voor onvolledige verbranding. Bovendien geeft nat hout veel minder warmte af en leidt het stoken van nat hout eerder tot roetaanslag en schoorsteenbranden.
De warmte uitzettings-coëfficiënt van hout is echter zeer gering, zodat dit uitzetten in de praktijk verwaarloosd kan worden. Bovendien verliest hout bij opwarming meestal water, zodat het beneden het vezelverzadigingspunt gaat krimpen. Deze krimpt overtreft in de praktijk bijna altijd het uitzetten door opwarming.
Indien u te vochtig openhaardhout gebruikt zal het hout gaan sissen en veel donkere rook geven. Dit zorgt voor een zeer laag rendement en een vuurtje wat maar moeilijk “op gang” is te houden.