Perfectionisme komt vooral voort uit angst en het kan je hele leven beheersen. In je onderbewuste ben je bang dat als iets niet goed genoeg is, jij niet goed genoeg bent. Het is de angst voor falen die je onzeker maakt. Als perfectionist wil je graag de controle houden.
Een van de kenmerken van perfectionisme is het alles-of-niets-denken. Perfectionisten kunnen vaak moeilijk relativeren. Die vinden iets of helemaal perfect of helemaal niks. Er worden daardoor onrealistische standaarden gezet voor de doelen die ze nastreven.
Wat is perfectionisme? (de betekenis)
Perfectionisme betekent dat je streeft naar perfectie, maar eigenlijk haal je dat nooit: perfectie is namelijk een illusie. Je kunt het merken in school of werk, huishouden, relatie, uiterlijk. Meestal geen of/of maar en/en: je wilt álles perfect.
veeleisend en de lat te hoog leggen: te hoge eisen stellen aan jezelf en een ander. onrealistische verwachtingen hebben van jezelf en een ander. fouten zien als een persoonlijk falen c.q. geen fouten durven maken. het liefst alleen werken: je alleen weet hoe het moet en dan maak je geen fouten.
Het positief tegenovergestelde van perfectionisme is overgave. Dit te ver doorgevoerd is achteloosheid, halfslachtigheid. Hieruit volgt de kernkwaliteit precisie, secuurheid, alertheid, doelmatigheid, ordelijkheid.
Maar als je nooit tevreden bent met het resultaat, kan dat problemen geven: Als je de lat heel hoog legt voor jezelf, voel je je altijd onder druk staan. Dan kun je last krijgen van onzekerheid en stress. Je kunt zelfs helemaal blokkeren (een 'black-out' krijgen).
Aantal mensen met perfectionistische neigingen neemt toe
Maar dit betekent niet dat jongere generaties steeds beter presteren. Misschien wel het tegenovergestelde: ze zijn vaker ziek, verdrietiger en ondermijnen hun eigen potentieel.
De betekenis van faalangst en perfectionisme zijn niet hetzelfde maar gaan wel hand in hand: Bij faalangst heb je angst om te presteren en bij perfectionisme heb je de drang om te presteren. Bij faalangst en perfectionisme kan je niet goed tegen tegenslagen.
Negatieve gevolgen van perfectionisme
Perfectionisme kan negatieve gevolgen hebben, met name voor de gezondheid. Door jezelf altijd maar te willen bewijzen, ervaar je stress. Perfectionisme maakt dat je te veel stress of chronische stress ervaart.
Mensen die perfectionistisch zijn, maken zich vaak druk om wat anderen van ze vinden. Maar je kunt niet in het hoofd van een ander kijken. De enige manier om te achterhalen hoe anderen over jou denken, is het vragen. Vraag daarom eens feedback aan je baas, collega's en andere mensen om je heen.
Perfectionisme en autisme kenmerken
Mensen met autisme hebben relatief vaak sterk dwangmatige en controlerende gedachten en gedrag. Juist het dwangmatig handelen in veel situaties, maakt het dat hun gedrag kan doorschieten naar (ongezond) perfectionisme.
Schrijf op wat je los wilt laten en bepaal het door jou gewenste resultaat (dus wat mogelijk gaat worden als je de controle hebt losgelaten). Schrijf het resultaat bevestigend op (wat je wilt, niet wat niet wilt) en gebruik de tegenwoordige tijd. Laat je niet beperken door twijfels en (on)mogelijkheden.
Wanneer is perfectionisme wel een kwaliteit? Er zitten niet alleen negatieve kanten aan perfectionisme, maar ook veel mooie en positieve kanten. Als perfectionist haal je vaak goede resultaten en hoge cijfers. Dit komt doordat je altijd alles dubbel checkt en het beste uit jezelf naar boven wil halen.
Als je bijvoorbeeld erg beschermd bent opgevoed, kan het zijn dat het zelfvertrouwen zich niet genoeg ontwikkelt. Ook als je veel kritiek gekregen hebt op je gedrag of prestaties, of als je gepest bent, kan je zelfvertrouwen afnemen of zich niet genoeg ontwikkelen.
Psycholoog en journalist Chantal van der Leest deelt in 'Waarom perfectionisten zelden gelukkig zijn' wetenschappelijke inzichten en tips om beter met je perfectionisme om te gaan. Want heb jij ook wel eens het gevoel dat de buitenwereld onrealistisch hoge eisen aan je stelt?
Het leven van een perfectionist
Wanneer je een perfectionist bent, dan herken je je mogelijk in de volgende: Het is nooit goed genoeg en je bent niet snel tevreden. Bovendien wil je graag alles perfect doen en je werkt daar ook heel hard voor, zelfs tot je uitgeput raakt.
De valkuil is dat je te gericht bent op orde, structuur. In een lichte vorm noem ik dat star of rigide. In zwaardere vorm wordt het krampachtig, dwangmatig of zelfs obsessief. Dat betekent dat het precies moet verlopen zoals jij het had bedacht.
Valkuil: Onderdanig
Door je trouwe opstelling naar andere toe kun je jezelf gemakkelijk wegcijferen ten gunste van die ander. Waarbij je over je eigen grenzen heen gaat. Anderen kunnen hierdoor gemakkelijk misbruik maken van jouw loyaliteit en trouw.
Wat is een perfectionist? Perfectionisten zijn mensen die alles perfect willen doen en streven naar hoge kwaliteit. Een valkuil is dat ze voor zichzelf daarmee meestal ook onrealistische hoge doelen stellen.
Perfectionisten zien hun perfectionisme vooral als een goede eigenschap. Het is een kwaliteit waar ze trots op zijn en status aan ontleden. Vaak koppelen ze hun eigenwaarde aan de prestaties die ze neerzetten. En ze weten dat die prestaties te danken zijn aan de hoge eisen die ze aan zichzelf stellen.