Bij uitgezaaide kanker is genezing meestal niet meer mogelijk. Dit heeft effect op de overleving. Bij mensen met uitzaaiingen is de gemiddelde overleving na 5 jaar ongeveer 15%. Bij mensen met kanker zonder uitzaaiingen is de overleving na 5 jaar een stuk hoger: 75%.
Hoe lang deze palliatieve fase duurt, verschilt per persoon. Veel hangt af van hoe agressief de tumor is. Bij een tumor die snel groeit, is de levensverwachting meestal kort, vaak slechts enkele maanden. Maar bij minder agressieve tumoren, kun je met een palliatieve behandeling soms nog jaren leven.
Chemotherapie na de operatie kan het risico op uitzaaiingen met ongeveer een derde verminderen. Artsen schatten het risico op uitzaaiingen in op basis van: Het stadium van de borstkanker.
Voor patiënten met uitgezaaide kanker kan leven en dood dicht bij elkaar liggen. Er is soms een kans op genezing en soms een mogelijkheid om met (innovatieve) behandeling nog vele jaren te leven. Maar als een behandeling niet aanslaat kan het ook snel aflopen.
Een andere woord voor gezwel is tumor. Uitzaaiingen komen op een andere plaats terecht, doordat cellen van een kwaadaardige tumor losraken. Die kankercellen kunnen via het bloed en/of de lymfe ergens anders in het lichaam terechtkomen. Daar kunnen zij zich hechten en uitgroeien tot nieuwe tumoren.
Acute leukemie, long- en hersenkanker zijn de vormen waarbij patiënten de grootste kans hebben om te overlijden. Bij acute leukemie leeft 39 procent van de patiënten nog 1 jaar na de diagnose.
Alvleesklierkanker heeft de slechtste overlevingscijfers van alle soorten kanker in Nederland. Het is bovendien de enige kankersoort waarbij de overleving in afgelopen decennia niet of nauwelijks is verbeterd.
Uitzaaiingen zijn kwaadaardige tumoren die ontstaan uit een bestaande kanker. Een uitzaaiing is geen nieuwe soort kanker. Maar de tumoren ontstaan wel op een andere plek in het lichaam dan de eerste tumor. Borstkanker die uitzaait naar de lymfeklieren is dus geen lymfeklierkanker, maar uitgezaaide borstkanker.
Een patiënt kan genezen worden verklaard als er na vijf jaar geen nieuwe tumor wordt gevonden.Voor sommige tumoren geldt een langere termijn, vaak dan 10 jaar. Het is in ieder geval wel duidelijk dat des te langer er geen uitzaaiingen worden aangetroffen, des te beter de prognose is.
Overleving varieert sterk per soort kanker
Dit geldt onder andere voor kanker van de darm, blaas, nier, hoofd-hals en baarmoederhals. De groep met de laagste overleving (minder dan 30%) omvat onder andere longkanker, maag- en slokdarmkanker, alvleesklierkanker en acute myeloïde leukemie.
Bij één op de vijf patiënten zaait de borstkanker later alsnog uit, dit gebeurt vaak pas jaren na het ontdekken en behandelen van de oorspronkelijke tumor. De kans dat uitzaaiingen ontstaan, verschilt per persoon. Bepaalde factoren geven wel een groter risico op uitzaaiingen.
Via het bloedvaten- of het lymfestelsel kunnen kankercellen zich verspreiden. Op andere plekken ontstaan dan nieuwe tumoren. Die zijn vaak niet goed te behandelen, waardoor mensen vaak niet meer kunnen genezen. KWF financiert veel onderzoek naar uitgezaaide kanker.
Omdat er uitzaaiingen zijn of omdat de kanker groeit in andere organen of de bloedvaten. Dan kan de chirurg de tumor meestal niet makkelijk weghalen. Als de arts tijdens de operatie uitzaaiingen ontdekt, kan de tumor ook niet verwijderd worden.
Bij uitgezaaide kanker is genezing meestal niet meer mogelijk. Dit heeft effect op de overleving. Bij mensen met uitzaaiingen is de gemiddelde overleving na 5 jaar ongeveer 15%. Bij mensen met kanker zonder uitzaaiingen is de overleving na 5 jaar een stuk hoger: 75%.
Het stadium van de ziekte is bepalend voor de behandeling en prognose van deze patiënten. Een jaar na diagnose is nog maar 22% van de patiënten met stadium IV longkanker nog in leven en na vijf jaar is dat gedaald naar 3%.
Longkanker kan uitzaaien naar: lymfeklieren tussen de longen, in de hals en rondom het sleutelbeen of in de oksels. de andere long, de botten, de hersenen, de lever, bijnieren en andere organen.
Zo komen vermoeidheid, pijn, benauwdheid en verlies van eetlust veel voor. In de terminale fase komen ook symptomen als gewichtsverlies, sufheid en verwardheid vaak voor.
Wanneer de uitzaaiingen op grote afstand van de oorspronkelijke tumor ontstaan, heet dat uitzaaiingen op afstand. Bij uitzaaiingen in andere organen is genezing vaak niet meer mogelijk. De behandeling richt zich op het remmen van de ziekte en/of het verminderen van klachten.
Een recidief of terugval betekent dat de kankercellen weer opduiken na een periode van remissie. Dat kan na enkele maanden zijn, maar ook na enkele jaren.
Chronische kankerpijn wordt ook aanhoudende pijn genoemd en is altijd aanwezig. Naast aanhoudende pijn kunt u ook last hebben van doorbraakpijn bij kanker. Doorbraakpijn is pijn die vaak plotseling opkomt en snel weer verdwijnt of minder wordt. Het is pijn die boven op pijn komt die u al langer heeft (chronische pijn).
Uitzaaiingen of verspreiding
Via het bloedvaten- en lymfestelsel kan de ziekte zich snel naar andere plaatsen in het lichaam verspreiden. Dit heet niet uitzaaien, maar verspreiden.
Van alle volwassen mensen met botkanker is na 5 jaar nog 67% in leven.De 10-jaarsoverleving ligt tussen de 50 en 55%.
Meeste nieuwe gevallen van kanker op latere leeftijd
Kanker is een ziekte die vooral op latere leeftijd voorkomt. In 2022 was ruim de helft (53%) van alle nieuwe patiënten 70 jaar of ouder, iets minder dan de helft (45%) viel in de leeftijdsgroep 30 tot 70 jaar en 1% was jonger dan 30 jaar.
De kans om kanker te krijgen is bij vrouwen het meest gestegen tussen de 65 en 85 jaar.Bij mannen is dat boven de 75 jaar. Daarentegen is de kans om aan kanker te overlijden bij mannen onder de 75 jaar afgenomen, en boven de 75 jaar toegenomen. Bij vrouwen is de kans om te overlijden aan kanker afgenomen tot 65 jaar.