Eenzaamheid is een persoonlijke ervaring. De één heeft meer betekenisvolle relaties of een groter sociaal netwerk nodig dan de ander. Anderen kunnen moeilijk van buitenaf zien of je je eenzaam voelt. Zij zien lang niet altijd dat je ontevreden bent over je contact met je partner, vrienden, familie of andere mensen.
Zij vertelde dat er drie soorten eenzaamheid zijn: existentiële, emotionele en sociale eenzaamheid.
Eenzaamheid kan daarnaast zorgen voor mentale en lichamelijke klachten. Je hebt bijvoorbeeld weinig zelfvertrouwen, denkt negatief over jezelf, gaat met tegenzin naar school of werk of slaapt slecht. Eenzaamheid kun je ook herkennen omdat het ontstaat na een heftige gebeurtenis.
Hoewel eenzaamheid een normale menselijke emotie is, kan het langdurige gevolgen hebben op je (mentale) gezondheid. Je kan last krijgen van een laag zelfbeeld en depressieve gevoelens. Het is daarom belangrijk om te weten wat eenzaamheid inhoudt.
Definitie van eenzaamheid
Eenzaamheid wordt gedefinieerd als 'het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties. Het kan zijn dat het aantal contacten dat men heeft met andere mensen geringer is dan men wenst.
Eenzaamheid is een emotionele staat die ontstaat doordat je niet de gewenste, voldoende, betekenisvolle connecties hebt met anderen – de mensen op wie je kunt vertrouwen in tijden van nood. Eenzaamheid heeft niets te maken met hoeveel vrienden of relaties je hebt, of je alleen bent of onder mensen.
Ouderen van 85 jaar en ouder voelen zich eenzamer dan ouderen van 75 tot en met 84 jaar. Van de 85-plussers voelt 63% zich eenzaam, bij 74-84 jarigen is dit 52%. Uit deze gegevens blijkt dat onder 85-plussers ongeveer even veel vrouwen als mannen zich eenzaam voelen (respectievelijk 63% en 62%, niet in figuur).
Mensen beschrijven gedachten en gevoelens van eenzaamheid met woorden als angst, vrees, schaamte en hulpeloosheid . Deze krachtige emoties kunnen van invloed zijn op hoe we handelen. Ze kunnen een neerwaartse spiraal creëren waarbij eenzaamheid ervoor zorgt dat iemand zich verder terugtrekt van familie en vrienden en dus eenzamer wordt.
Een chronisch gevoel van eenzaamheid is even ongezond als het roken van een pakje sigaretten per dag. Eenzaamheid kan ook leiden tot depressie en een verhoogd risico op hartziekten en de ziekte van Alzheimer.
Eenzaamheid blijkt écht slecht voor je gezondheid, volgens onderzoekers. Voel je je weleens eenzaam? Dat kan meer gevolgen hebben dan alleen een sombere bui. Uit nieuw onderzoek blijkt dat eenzaamheid en sociale isolatie niet alleen slecht zijn voor je mentale gezondheid, maar ook je lichaam flink kunnen raken.
Langdurige gevoelens van eenzaamheid en sociale isolatie kunnen ook cognitieve vaardigheden verminderen, zoals het vermogen om je te concentreren, beslissingen te nemen, problemen op te lossen en zelfs negatieve zelfovertuigingen te veranderen . En het kan uiteindelijk leiden tot depressie.
Mensen die niet of nauwelijks met andere volwassenen praten kunnen in een isolement terecht komen waar vooral ruimte is voor piekeren en negatieve gedachten. Zie je de toekomst somber in en zie je geen uitweg meer, neem dan contact op met 113 om te praten met een van onze hulpverleners.
Als je je eenzaam voelt, ben je geneigd om je terug te trekken. Je ontwikkelt steeds meer negatieve gedachten zoals “Ik ben tot last voor anderen” of “Zie je wel, niemand wilt met me omgaan”. Deze negatieve gedachten versterken gevoelens van somberheid. Omgekeerd kan een depressie het gevoel van eenzaamheid versterken.
Jongvolwassenen tussen de 18 en 22 jaar zijn de eenzaamste leeftijdsgroep. Het aantal mensen dat alleen woont, is de afgelopen decennia met meer dan 30% toegenomen. Sociale isolatie is net zo schadelijk voor de gezondheid als het roken van 15 sigaretten per dag. Eenzaamheid kan het risico op vroegtijdig overlijden met wel 50% verhogen.
Chronische eenzaamheid is gevaarlijk. Het maakt dat mensen niet meer goed in staat zijn met anderen om te gaan. Mensen trekken zich terug uit de sociale omgeving. Daarmee is de oplossing (meer verbindingen hebben) steeds minder bereikbaar.
Eenzaamheid wordt in verband gebracht met een toename van hallucinaties en paranoïde gedachten , en de relatie kan beide kanten opgaan (eenzaamheid leidt tot psychotische symptomen, en psychotische symptomen leiden tot eenzaamheid)[viii].
Op het moment dat iemand voelt er niet bij te horen, buitengesloten te zijn, geen verbinding te hebben met de anderen, is dat te zien. Daarom is het een lichamelijk fenomeen: je kunt het meten in de hersenen. Opvallend is dat eenzaamheid in precies hetzelfde deel van de hersenen te ziens is als lichamelijke pijn.
We weten uit eerder onderzoek dat mensen die zich eenzaam voelen meer kans hebben om hersenziekten als dementie te ontwikkelen. Er zijn daarnaast steeds meer aanwijzingen dat eenzaamheid samenhangt met het volume en de structuur van de hersenen.
Eenzaamheid is een onaangename emotionele reactie op waargenomen isolatie . Eenzaamheid wordt ook beschreven als sociale pijn – een psychologisch mechanisme dat individuen motiveert om sociale connecties te zoeken. Het wordt vaak geassocieerd met een waargenomen gebrek aan connectie en intimiteit.
Fysieke ervaring
Maar wat gebeurt er in je lichaam als je eenzaamheid ervaart? Uit neuropsychologisch onderzoek blijkt dat eenzaamheid in precies hetzelfde deel van de hersenen waar te nemen is als lichamelijke pijn. Dit betekent dat op het moment dat je je eenzaam voelt, dit letterlijk pijn doet in je lichaam.
Het probleem van eenzaamheid ontstaat als je niet in staat bent het op te lossen. Dan wordt eenzaamheid een chronisch gezondheidsprobleem dat leidt tot een ongelukkig en ongezond en kort leven. Daar moet je wat aan doen en daar heb je hulp bij nodig.
Chronische eenzaamheid kan leiden tot depressie, alcoholverslaving, hart- en vaatziekten, slaapproblemen en vroegtijdig overlijden.
Je kan eenzaamheid herkennen wanneer je vaak negatieve gevoelens ervaart. Je voelt je leeg, verdrietig, angstig of hebt het idee dat alles geen zin heeft. Je kan je ook onbegrepen, buitengesloten of niet gesteund voelen. Eenzaamheid kan daarnaast zorgen voor mentale en lichamelijke klachten.
Maak kennis met Pablo Novak , de eenzaamste man ter wereld die alleen woont in een spookstad. Samengesteld door: Buzz Staff.