Binnen de publieke sector vinden we de volgende type organisaties: gemeenten, zelfstandige bestuursorganen (ZBO's), de ministeries (het Rijk) en de provincies.
Is publiekrechtelijke rechtspersoon 2:1 BW; Geen zelfstandigheid/geen openbaar gezag, dus geen sprake van een bestuursorgaan. Gemeenteraad maakt deel uit van de gemeente. Is Art. 6 gemeentewet; gemeenteraad is deel van het gemeentebestuur; hieruit volgt dat er sprake is van een bestuursorgaan, namelijk een a-orgaan.
Van een zelfstandig bestuursorgaan is sprake als het orgaan niet hiërarchisch ondergeschikt is aan de minister. In het zbo-register staan de zbo's van de centrale overheid.
Een a-bestuursorgaan is 'een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld'. De Staat, provincie en gemeente zijn voorbeelden van rechtspersonen die krachtens publiekrecht zijn ingesteld (publiekrechtelijke rechtspersonen).
Zo is bijvoorbeeld de Gemeente een in de wet genoemd rechtspersoon. Haar organen zijn in de Gemeentewet omschreven: de Gemeenteraad, de Burgemeester en het College van burgemeester en wethouders]. Deze organen zijn dus bestuursorganen van de Gemeente.
'De Staat, de provincies, de gemeenten, de waterschappen, alsmede alle lichamen waaraan krachtens de Grondwet verordenende bevoegdheid is verleend, bezitten rechtspersoonlijkheid.
1:1 Awb: 'Onder bestuursorgaan wordt verstaan: a. een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld, of b.een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed.
De gemeente is een openbaar lichaam. Hiermee wordt een overheidsorganisatie aangeduid die rechtspersoonlijkheid bezit. Het openbaar lichaam wordt bestuurd door bestuursorganen. De raad, het college van burgemeester en wethouders, de burgemeester en de commissies zijn bestuursorganen.
Tot de gemeente behoren alle diensten die deel uitmaken van de eigen organisatie. Uitgesloten zijn privaatrechtelijke rechtspersonen, zoals stichtingen en naamloze vennootschappen, ook als deze volledig gecontroleerd worden door de gemeenten.
Ambtenaren zijn dus, hoewel ze wel in de wet genoemd kunnen zijn, geen bestuursorganen, maar de burgemeester weer wel. Bestuursorganen van de staat zijn onder andere: regering, minister, staatssecretaris; bij een Mulderfeit: de officier van justitie. Bestuursorganen van de provincie zijn (art.
Een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) is een een bestuursorgaan van de centrale overheid dat niet onder een minister valt. ZBO's zijn "bekleed met openbaar gezag". Dat wil zeggen dat ze bevoegd zijn bepaalde taken uit te voeren en daarvoor ook instrumenten tot hun beschikking hebben.
Minister Kuipers (VWS) reageert op de Kamermotie om de voor- en nadelen in kaart te brengen om het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) om te vormen van een agentschap, tot een zelfstandig bestuursorgaan (zbo).
In 2000 waren er tenminste 431 zbo's in Nederland. Sinds 1993 zijn er door fusies, wetswijzigingen en een definitie-strijd 324 zbo's opgeheven, maar zijn ook 207 nieuwe zbo's opge- richt. Dat betekent dat bijna 50% van de zbo's die in 2000 bestond, nà het verschijnen van het rapport van de Rekenkamer is opgericht.
Elke gemeente heeft een gemeenteraad, een burgemeester en een college van burgemeester en wethouders (B en W).
Het is een bestuursorgaan in zin van 1:1 lid 1 sub a Awb, een A-orgaan. Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Nijmegen - De gemeente is een rechtspersoon die is ingesteld krachtens publiekrecht, art. 2:1 BW.
Publiekrechtelijke rechtspersonen, kerkgenootschappen en privaatrechtelijke rechtspersonen bezitten rechtspersoonlijkheid. Publiekrechtelijke rechtspersonen zijn: de Staat, de provincies, de gemeenten, de waterschappen en de lichamen waaraan krachtens de Grondwet verordenende bevoegdheid is verleend.
Publiekrechtelijke rechtspersonen
Om overheidstaken te kunnen uitvoeren wordt ook aan overheidsorganisaties zoals de Staat, provincies en gemeenten rechtspersoonlijkheid toegekend. Dit zijn publiekrechtelijke rechtspersonen.
De totale overheid bestaat uit de Rijksoverheid, provincies, gemeenten en waterschappen. Deze overheden nemen op tal van terreinen maatregelen, vaardigen wetten uit en zien toe op de naleving ervan. In totaal maken meer dan 1.600 organisaties en instanties deel uit van de overheid.
De gemeentelijke organisatie bestaat uit: burgemeester (benoemd voor 6 jaar),wethouders en gemeenteraad (gekozen voor 4 jaar bij gemeenteraadsverkiezingen)ambtenaren, (in dienst van de gemeente, voor onbepaalde tijd)
De gemeente is naast de provincie en het Rijk één van de drie bestuurslagen van ons land. Gemeenten staan het dichtst bij de burgers en hebben een democratisch bestuur. Zij hebben lokale taken, bijvoorbeeld op het gebied van huisvesting, verkeer, openbare orde, cultuur en onderwijs.
Er zijn afdelingen die zich inzetten voor bijvoorbeeld onderwijs, openbaar groen en openbare gebouwen. Daarnaast zijn er medewerkers die zich bezighouden met bepaalde thema's, zoals burgerkracht en sport. Ook zijn het college van Burgemeester en Wethouders en de gemeenteraad onderdeel van de gemeentelijke organisatie.
De grondkamer is een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) en onafhankelijk.
De gemeenteraad is het hoogste bestuursorgaan in de gemeente. De leden van de gemeenteraad (raadsleden) nemen alle beslissingen die voor de gemeente van belang zijn.
Wat b-organen betreft: Leer te herkennen wanneer sprake is van 'enig openbaar gezag'; dit is het geval als er een publiekrechtelijke rechtshandeling verricht kan worden. Er is dus sprake van een b-orgaan als en voor zover het orgaan een besluit ex. art. 1:3 lid 1 Awb kan nemen.