In 2021 is het aantal gehuisveste statushouders voor het eerst sinds 2015 gestegen ten opzichte van het jaar ervoor. In 2021 hebben alle Nederlandse gemeenten samen 22.377 statushouders gehuisvest (peildatum 1 januari 2022). Over de periode 2015-2021 hebben de gemeenten in totaal 166.243 statushouders gehuisvest.
Gerelateerde onderwerpen. Gemeenten moeten voor het eind van 2023 nog bijna 13.000 statushouders huisvesten. Voor de eerste helft van 2024 is de nieuwe taakstelling dat gemeenten 18.750 mensen moeten huisvesten.
In 2022 zijn er over 17.410 asielaanvragen door de IND beslist. In 87,2% van de gevallen is er verblijfsvergunning verleend. Dat betekent dat er in 2022 15.180 mensen een verblijfsvergunning asiel kregen in Nederland.
Zo'n 8 procent van de sociale huurwoningen gaat naar deze zogeheten statushouders. Op dit moment verblijven er volgens het COA zo'n 62.000 mensen in de asielopvang, onder wie bijna 15.700 statushouders.
Een asielzoeker krijgt bij aankomst onderdak, maaltijden en zaken zoals toiletartikelen en wasmiddel. Tijdens de asielprocedure ontvangt een asielzoeker weekgeld voor eten, kleding, toiletartikelen en andere persoonlijke uitgaven.
Mensen met een verblijfsvergunning betalen zelf de huur voor hun woning. Zij betalen, net als iedereen, de normale huurprijs.
3.12Inkomen
Het gemiddeld gestandaardiseerd besteedbaar huishoudinkomen van statushouders die een vergunning kregen in 2014 bedroeg 12,3 duizend euro in 2015, 12,7 duizend euro in 2016 en 13,5 duizend euro in 2017. Statushouders uit 2015 kregen in 2016 gemiddeld 12,3 duizend euro en 13 duizend euro in 2017.
Het recht op behoorlijke huisvesting is een fundamenteel mensenrecht voor iedereen. Dus zowel voor de huidige inwoners van Nederland als voor statushouders.
Krijgen vluchtelingen voorrang voor een sociale huurwoning? Er is al jaren een tekort aan sociale huurwoningen in Nederland.Daarom hebben gemeenten aparte regels voor groepen die met spoed een woning nodig hebben. Vluchtelingen die het asielzoekerscentrum moeten verlaten kunnen daar ook onder vallen.
Gemeenten hebben 10 weken de tijd om woonruimte te vinden. Gemiddeld duurt het nu langer voor ze een woning aangeboden krijgen, omdat er te weinig woningen zijn. Als de gemeente een woning heeft gevonden, hebben vergunninghouders 2 weken de tijd om te verhuizen.
In 2021 bedroeg de werkloosheid onder deze groep 8,4% ten opzichte van 4,0% voor de gehele bevolking. 1 Divosa; Factsheet statushouders: jaarrapportage werk, onderwijs en inburgering 2020. 2 Dieleman et al. 2021.
Uit de laatste cijfers blijkt dat 45 procent van die groep in 2022 betaald werk had. De afgelopen jaren vinden statushouders ook steeds sneller een baan.
De afgelopen jaren vinden statushouders die recent een verblijfsvergunning kregen ook steeds sneller een baan. Zo had bijna 20 procent van de asielzoekers die in 2019 een verblijfsvergunning kregen, na tweeënhalf jaar een baan. Van de groep statushouders uit 2014 was dat 11 procent.
Het percentage statushouders en gezinsmigranten dat in de bijstand zit, neemt verder af. In juni 2022 heeft 55,1% van de statushouders een bijstandsuitkering. De daling wordt veroorzaakt door het hogere percentage statushouders dat betaald werk heeft. Van de groep gezinsmigranten zit 6,6% in de bijstand.
Geen sollicitatieplicht
Toch werkt een klein deel van de statushouders dus al tijdens de inburgering. Aan die inburgering zijn ze een paar dagen per week kwijt, er blijft dus wel wat tijd over om te werken. Ze hebben meestal geen sollicitatieplicht, omdat ze nog bezig zijn met de verplichte inburgering.
Verblijfsvergunning voor 5 jaar
Mensen met een asielstatus krijgen eerst een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd (5 jaar). Deze vergunning wordt na 5 jaar meestal omgezet in een vergunning voor onbepaalde tijd. Behalve als er belangrijke redenen zijn om de vergunning in te trekken.
Rechten en Plichten
Alle asielzoekers hebben recht op opvang wanneer zij niet voldoende middelen hebben om voor zichzelf te voorzien. Het recht op opvang omvangt ook recht op onderdak, leefgeld, toegang tot gezondheidszorg en toegang tot educatie voor minderjarigen.
Op het totaal aantal vrijkomende sociale huurwoningen van corporaties, wordt gemiddeld 5 tot 10% aan statushouders toegewezen en meer dan 90% aan andere woningzoekenden. In 2022 zijn er in totaal 2,3 miljoen sociale huurwoningen en daar komen er jaarlijks gemiddeld 200.000 van vrij.
,,Eigenlijk is het veel te veel.” Alle 342 Nederlandse gemeenten samen moeten voor het eind van het jaar nog woonruimte vinden voor 32.000 statushouders (asielzoekers met een verblijfsvergunning). In de eerste helft van het jaar waren dat er 'maar' 21.000 en zelfs dat werd niet gehaald.
De noodopvang in hotels, schepen en evenementhallen kost gemiddeld 53.400 euro per asielzoeker per jaar. Dat staat in het financiële jaarverslag over 2022, dat het COA dinsdag heeft gepubliceerd. In dat jaar steeg het aantal mensen in de asielopvang in Nederland van 36.000 naar 52.000.
Naturalisatie geeft statushouders dezelfde rechten als andere Nederlanders, zoals stemrecht en vrije vestiging binnen de Europese Unie. Slechts 4% van de statushouders heeft al een Nederlands paspoort.
Een vluchteling met een verblijfsvergunning (statushouder) mag werken en heeft dezelfde rechten en plichten als een Nederlander op de arbeidsmarkt. Werk kan zijn in loondienst, als zelfstandig ondernemer, bij een werkervaringsplek, een stage of vrijwilligerswerk.
Hoe lang mogen de statushouders blijven in Nederland? In principe wordt een vergunning voor 5 jaar afgegeven. Dat heet asiel bepaalde tijd. Na 5 jaar kan er verlengd worden en wordt de vergunning omgezet naar onbepaalde tijd.
Het prijskaartje is op dit moment 1,5 miljard euro. Waar in een normale opvangsituatie de kosten voor een asielzoeker 27.100 euro per jaar bedraagt, is dat bij een noodopvangplek 53.400 euro per jaar, twee keer zo duur als in een regulier asielzoekerscentrum. In reguliere asielzoekerscentra is alleen te weinig plek.
Zodra asielzoekers een verblijfsvergunning krijgen, worden ze statushouders. Dat betekent dat zij deel gaan uitmaken van de samenleving. Een belangrijk onderdeel hiervan is huisvesting. Een COA-regievoerder koppelt statushouders aan gemeenten.