Bij de meeste meercellige en sommige eencellige organismen zijn er twee seksen: vrouwelijk en mannelijk. De vrouwelijke sekse is gedefinieerd als de sekse met de grootste geslachtscellen.
Zelfstandige naamwoorden hebben een woordgeslacht (ook wel grammaticaal geslacht of genus genoemd). Dat woordgeslacht bepaalt de keuze van het bepaald lidwoord en speelt ook een rol bij de keuze van de meeste voornaamwoorden. Het Nederlands kent drie woordgeslachten: mannelijk, vrouwelijk en onzijdig.
'Sekse' verwijst naar een biologisch onderscheid in lichamen. Zo hebben de meeste mannen in élke cel van hun lichaam XY-chromosomen en de meeste vrouwen XX-chromosomen. Dit kleine chromosoomverschil zorgt voor een groot lichamelijk onderscheid tussen mannen en vrouwen - piemels en vulva's!
Vaak wordt de term uitgelegd door het verschil tussen sekse en gender te noemen. De term 'sekse' verwijst naar onze biologische eigenschappen, zoals de chromosomen, voorplantingsorganen en hormonen. Gender is juist gebaseerd op sociale factoren; zoals de opvattingen die we hebben en de opvoeding die we krijgen.
'Man' en 'vrouw' zijn de binaire genders. Alles daarbuiten noemen we niet-binaire genders. Je genderidentiteit gaat over hoe je je voelt: een meisje, een jongen, allebei, geen van beide of nog iets anders. Je genderexpressie gaat over hoe je jezelf toont aan de buitenwereld.
Als iemand geen keuze maakt in de genderidentiteit man of vrouw spreken we van non-binair. Non-binaire personen voelen zich een beetje jongen/man en meisje/vrouw, of juist geen van beiden. Of zij voelen zich soms jongen/man en soms meisje/vrouw. Dit heet genderfluïde.
Probeer mee te leren wat non-binariteit net betekent voor jouw kind en waar je kind zelf informatie vindt. Ook wanneer je kind zichzelf als non-binair identificeert, kan je de adviezen op deze pagina rond 'transgender' gebruiken. Daarnaast kan je ook terecht bij zorgverleners met expertise rond het transgenderthema.
Er bestonden ook enkele, voor in die tijd, transgender personen die heersten in de geschiedenis. Koning Ashurbanipal van Assyrië bracht in de 7e eeuw v. Chr. veel tijd door in vrouwenkleding, wat later misbruikt werd als reden om hem omver te werpen.
Sekse verwijst naar de lichamelijke en biologische kenmerken die een mens vrouwelijk of mannelijk maken. Het gaat hierbij om genen, hormonen en geslachtskenmerken. Wie vrouwelijke geslachtskenmerken heeft, heeft als sekse vrouw. Wie mannelijke geslachtskenmerken heeft, heeft als sekse man.
Cis komt uit het Latijn en betekent 'aan deze kant'. Trans staat voor 'aan de andere kant'. Een cisvrouw is dus een vrouw die geboren is met de geslachtskenmerken van vrouwen en die zich ook vrouwelijk voelt. Een cisman is een man die geboren is als man is en zich daar prettig bij voelt.
Een non-binair persoon is iemand die zich niet thuis voelt in de binaire gendercategorieën man of vrouw en zich beter voelt bij een andere, niet-binaire, genderidentiteit. Dit uit zich soms in de genderexpressie, door mannelijke en vrouwelijke kenmerken te combineren of net te verwerpen.
Hermafrodiet is een verouderde (en beledigende) term voor tweeslachtigheid. Het woord hermafrodiet wordt enkel voor dieren of planten gebruikt. De correcte term voor mensen met zowel vrouwelijke als mannelijke geslachtskenmerken is intersekse.
Sommige jongeren noemen zichzelf panseksueel. Dat betekent dat ze op mensen verliefd worden en dat het niet uitmaakt of iemand nou een meisje, een jongen of iets ertussenin is. 'Pan' betekent namelijk 'alles' in het Grieks. Meer over lesbisch, homo, bi.
Queer is een overkoepelend begrip voor onder andere homoseksuele, biseksuele, panseksuele, transgender, intersekse en non-binaire/genderqueer mensen. De term wordt meestal gebruikt om uit te leggen dat iemand zich niet thuisvoelt binnen de hetero- en gendernormen en zogeheten 'hokjes' in twijfel trekt.
Het is onduidelijk hoeveel mensen aan het androgeen ongevoeligheidssyndroom (AOS) lijden. De cijfers variëren tussen 1 op de 13.000 en 1 op de 200.000, met als betrouwbaarste cijfer 1 op de 40.800. Veel vrouwen met AOS worden niet gedetecteerd, of ze krijgen als diagnose “onvruchtbaarheid”.
Hoeveel intersekse personen zijn er? Het Sociaal en Cultureel Planbureau schat dat 1 op de 200 mensen een intersekse conditie heeft. Dat betekent dat er ongeveer 85.000 mensen in Nederland zijn met een vorm van intersekse.
Transgender (T)
Ook agender, gender fluïde, en andere gendervariaties vallen hieronder. Agender is iemand die geen man of vrouw is. Iemand die zich het ene moment meer man en het andere moment meer vrouw voelt, noemen we gender fluïde. Sommige transgenders willen een operatie ondergaan om het geslacht te veranderen.
Sekse is een lichamelijke of biologische term: het verwijst naar het biologische onderscheid tussen mannen en vrouwen. Het gaat dan om de lichamelijke verschillen waarmee iemand geboren is: de geslachtsorganen, hormonen, chromosomen, enz.
als synoniem van een ander trefwoord: geslacht (zn) : kunne, sekse.
Genderbevestigende operaties worden pas uitgevoerd als de jongere 18 jaar of ouder is. Een uitzondering geldt voor de borstenverwijdering bij transgender jongens die al op 16 jarige leeftijd kan worden uitgevoerd.
De medische transitie is een langdurig proces. Momenteel zijn er lange wachtlijsten, soms wel van meer dan twee jaar. De gehele medische transitie kan, afhankelijk van de gekozen behandelingen, wel vijf jaar of langer duren.
Crossdressing is de stilering van het lichaam volgens conventies die met de andere sekse geassocieerd worden. Het kan gaan om het dragen van kleding, make-up, accessoires en prothesen die geslachtskenmerken nabootsen, het vervormen van de stem en het volgen van stereotiepe lichaamstaal.
Kies een gepaste tijd en plek om uit te komen.
Dit kan je ouders laten denken dat je uit de kast komt omdat je boos bent, of omdat je de focus van een ander weg wil nemen. Vind of maak een tijd waarop het alleen jou en je ouders zal zijn. Dan zullen er geen andere afleidingen of onderbrekingen zijn.
Mik Bron identificeert zich helemaal niet als man of vrouw: hij is agender.
Kort gezegd is geslacht aangeboren en gender aangeleerd. Wanneer je geboren wordt, wordt er aan de hand van je geslachtsdelen bepaald of je een meisje of een jongen bent. Dit is dus je geslacht. Maar door je opvoeding en invloeden van buitenaf, zoals je cultuur en de samenleving ontwikkel je je gender.