Hoeveel schaliegas zit er in de Nederlandse bodem? Dat weten we niet precies. TNO heeft in 2013 de hoeveelheid geschat op 200 tot 500 miljard m3 kubieke meter (kubieke meter).
De technisch winbare hoeveelheid
Er zou zo'n 3.500 miljard m3 schaliegas in de Nederlandse bodem kunnen zitten.
In de kaart is alleen het gebied te zien waar Vitens over gaat. Uit onderzoek van dagblad Trouw blijkt dat in bijna heel Zeeland en het zuidelijk deel van Noord-Brabant mogelijk schaliegas zit op 2 kilometer diepte. In een groot deel van Zuid-Holland zou op 4,5 kilometer diepte schaliegas zitten.
Er is een risico dat grondwater vervuild raakt, maar volgens het onderzoek is dat risico beheersbaar. Bij de winning van schaliegas wordt er vaker geboord dan bij de winning van gewoon aardgas. Ook zijn er meer boorlocaties nodig. Daardoor is ook het veiligheidsrisico groter.
Naast het Groningen-gasveld telt Nederland zo'n 240 gasvelden. De helft hiervan ligt in de Noordzee. Behalve in Groningen wordt gas gewonnen in Friesland. Drenthe, Overijssel, Noord-Holland, Zuid-Holland, Noord-Brabant en in de Noordzee en de Waddenzee.
Wat is schaliegas? Schaliegas is gewoon aardgas, zoals we dat allemaal kennen om op te koken en ons huis mee te verwarmen. Het verschil met gewoon gas (ook wel conventioneel gas genoemd) is dat het in belletjes opgesloten zit in gesteente op 3 tot 5 km kilometer (kilometer) onder het aardoppervlak.
We haalden in 2020 maar liefst 11,8 miljard kubieke gas uit het land, aldus cijfers van gasbedrijf Gazprom. Maar je kan met vrij weinig LNG-schepen wel al veel bereiken. Het bijzondere van vloeibaar gas is dat het zo compact is. Eenmaal gekoeld neemt het 600 keer minder ruimte in dan gewoon gas.
Fracking veroorzaakt kleine aardbevingen, waardoor gebouwen kunnen verzakken. Bij de boringen kan methaan vrijkomen. Dat gas draagt bij aan het broeikaseffect. Zelfs veel meer dan CO2.
Schaliegas is een zogenaamd onconventioneel gas. In tegenstelling tot conventioneel gas, dat makkelijk te winnen is door middel van verticale boringen, is onconventioneel gas moeilijk winbaar omdat het zich in de hardere bodemlagen bevindt.
Gas dat wordt gewonnen uit schalie. Schaliegas is aardgas dat wordt gewonnen uit schalie. Om dit gesteente te bereiken worden boringen uitgevoerd die horizontaal worden voortgezet, zodra de steenlaag bereikt is.
Fracking is een techniek om de doorlaatbaarheid van gesteente te vergroten zodat olie, aardgas of aardwarmte, makkelijker kan worden gewonnen. Via het boorgat wordt op 2 tot 4 km diepte onder hoge druk vloeistof in het gesteente gepompt waardoor er kleine scheurtjes in ontstaan.
Schaliegas is aardgas, dat opgesloten zit in schaliegesteente. Hierdoor is het moeilijk winbaar. Het gesteente moet gekraakt worden (fracken), waarbij grote hoeveelheden water, zand en chemicaliën onder hoge druk door de bodem gepompt worden. Hierdoor ontstaan scheuren en kan het schaliegas gewonnen worden.
Aardgasvoorraad. Per 1 januari 2021 heeft Nederland 495 ontdekte aardgasvoorkomens. Bijna de helft hiervan (221) is momenteel in productie, dit zijn er 5 meer dan vorig jaar. Daarnaast is een viertal gasvelden operationeel als gasopslagfaciliteit (plus nog één gasopslag in zoutcavernes).
Het Groningenveld, waar nog iets meer dan 500 miljard kuub gas in zit, is door de hoge gasprijzen inmiddels meer waard dan ooit. Als we dit jaar 40 miljard kuub aardgas zouden winnen, dan is dat bij de gasprijs van 215 euro maar liefst 84 miljard euro waard.
Nederland de rest van Europa zijn nog te afhankelijk van gas uit Rusland. Zonder het Russische gas is er niet voldoende gas om aan de vraag naar gas te voldoen. Wel wil Europa zo snel mogelijk minder afhankelijk worden van Russisch gas. Maar dat kan niet op de korte termijn.
Nederland hoogste gasprijs, Duitsland en België goedkoper
Een huishouden in Duitsland betaalt 14,2 eurocent per kWh en in België 12,2 eurocent. Een aanzienlijk verschil. In Oost-Europa zijn de prijzen nog veel lager. Zo betalen de Hongaren slechts 2,7 eurocent per kWh.
“Als Rusland de gaskraan dichtdraait, zal Europa gedwongen worden zijn verbruik met 30% te verminderen”
Vooral door de sterk ontwikkelde industriële sector is Duitsland een grootverbruiker van olie en gas. Net als andere westerse landen is Duitsland voor de aanvoer hiervan afhankelijk van olie-exporterende landen uit het Midden-Oosten en van Rusland.
Schalieolie wordt volgens dezelfde techniek als schaliegas gewonnen, namelijk via horizontaal geboorde putten van drie tot vier kilometer lang, ofwel drie keer langer dan voor klassieke aardolie. Vervolgens wordt er water met additieven in de putten geïnjecteerd. Hierdoor verhoogt de druk in de rots.
LNG is een acroniem van de Engelse term Liquified Natural Gas (vloeibaar aardgas). Het is een natuurlijk gas dat wordt gekoeld tussen -120 °C en -162 °C: in vloeibare vorm neemt het minder ruimte in beslag en kan het makkelijk vervoerd worden.
Door het verdwijnen van de bossen, kwamen de plantenresten onder dikke lagen zand en zout te liggen. Door de hoge druk van deze aardlagen veranderden de plantenresten uiteindelijk in steenkool. De druk in de steenkoollaag nam verder toe en door de vrijgekomen warmte en gassen, ontstond aardgas.
Veel gas in bodem Noordzee
Uit onderzoek van onderzoeksbureau TNO blijkt dat er 78 miljard bewezen kubieke meter gas in de Noordzeebodem zit. En er zijn sterke aanwijzingen van nog eens 69 miljard kuub.
De Russen zijn goed voor 40 procent van de gasvoorziening in de EU. Het is dus niet reëel dat de EU snel de Russische gaskraan dichtdraait. In Nederland gaat het om 15 procent Russisch gas, 6 miljard kubieke meter.
In 2018 kondigde toenmalig minister Wiebes aan dat de gaswinning in Groningen stopt in 2022. Vanaf het gasjaar 2022-2023 zou de 'back-upfunctie' van het Groningenveld ingaan.