Ook zitten in de meeste oliën minder verzadigde vetten dan in boter. Boter kun je niet 1 op 1 vervangen door olie, omdat boter meer water bevat dan olie. Het werkt met de volgende rekensom: (x) gram boter x 0,82 = (y).(y) ÷ 0,92 = benodigde hoeveelheid olie.
Hoeveelheid: 100 ml olie voor 100 g boter
Boter laat zich door veel plantaardige olies vervangen. Olijfolie is ideaal voor het bakken in de pan en om pasta op smaak te brengen. Kokosolie of zonnebloemolie zijn heel geschikt voor fijn gebak.
Om boter te kunnen vervangen door olie moet je dus gaan omrekenen en dat doe je als volgt: Stel, je hebt 250 gram boter/vet nodig voor een taart/cake. Dan vermenigvuldig je de 250 gram vet met 0,82. De uitkomst hiervan deel je door 0,92 en de uitkomst hiervan is de hoeveelheid olie die je nodig hebt bij de taart/cake.
Als je bijvoorbeeld 100 gram roomboter nodig zou hebben, kun je dit vervangen door 80 gram kokosolie en 20 gram water.
Vanuit een gezondheid perspectief is olie een stuk gezonder dan boter om mee te bakken. Olie bevat veel minder verzadigde vetten dan boter. Ook met die reden in ons achterhoofd is het altijd beter om voornamelijk te werken met olie in plaats van boter.
In roomboter zitten ten opzichte van kokosolie meer vitamine en mineralen. In roomboter zit vitamine A, E en K en een klein beetje D. Kokosolie bevat al deze vitaminen in veel mindere mate. Kokosolie bevat nauwelijks mineralen en roomboter bevat sporen van mineralen zoals kalium, natrium en calcium.
Boter kun je niet 1 op 1 vervangen door olie, omdat boter meer water bevat dan olie. Het werkt met de volgende rekensom: (x) gram boter x 0,82 = (y). (y) ÷ 0,92 = benodigde hoeveelheid olie.
Als je de keukenprinses aan het uithangen bent en een taart of cake bakt, maar geen boter hebt, kun je dit vaak prima vervangen door margarine of zonnebloemolie. Heb je echter wel boter in huis maar net niet genoeg? Dan kun je dit tekort aanvullen met een kwart Griekse yoghurt.
Cakes die worden gebakken met olie zijn over het algemeen smeuïger. Boter stolt natuurlijk bij kamertemperatuur, en olijfolie blijft vloeibaar wat zorgt voor smeuïge cakes. Precies wat je wil dus. Ook geeft olijfolie smaak af, gebruik dus altijd goede kwaliteit extra vierge olijfolie voor de beste smaak.
Zonnebloemolie is perfect voor cakes of roerbakgerechten. Als de temperatuur boven de 190 graden Celsius uitkomt, kun je echter beter een andere olie gebruiken. Deze olie smaakt koud niet erg lekker, dus voor een dressing of als dip kun je ook beter een andere soort kiezen.
Alternatieven voor bakken
Een veelgenoemde vervanger voor zonnebloemolie is arachideolie. Deze olie wordt uit pinda's gewonnen en smaakt daar ook een beetje naar. Verder zijn raapzaadolie, koolzaadolie, olijfolie (absoluut geen extra vierge) en maisolie goede alternatieven.
Deze aldehyden kunnen het DNA beschadigen en daarmee ziektes in de hand werken. Volgens onderzoekers kan geoxideerde zonnebloemolie op de lange termijn leiden tot neurodegeneratieve ziekten. Geraffineerde zonnebloemolie bevat naast omega 6 geen micronutriënten, waardoor het lege calorieën zijn.
Het komt misschien niet direct in je op, maar vloeibare margarine is perfect geschikt voor het bakken van cake, cupcakes of muffins. Het bakken met vloeibare margarine is sneller, omdat je geen roomboter hoeft te smelten of op kamertemperatuur hoeft te brengen.
Olijfolie kun je goed als vervanger van zonnebloemolie gebruiken. Voor het bakken en braden van bijvoorbeeld vlees of groenten raden we de gewone of Mild Olijfolie aan. Ook bij het bakken van een taart of cake kan olijfolie worden gebruikt, maar dit blijft niet onopgemerkt door de sterkere smaak van olijfolie.
Zo kun je bijvoorbeeld ongezoete appelmoes of geprakte banaan gebruiken als alternatief voor olie. Het geeft je recept een nog zoetere smaak en resulteert ook in een cake of muffin met een lekker sappige structuur.
Bakken zonder olie: vlees
In de pan: Je kunt vlees gemakkelijk zonder olie bakken op een bakplaat of een normale pan met antiaanbaklaag. De natuurlijke vetten van het vlees zijn voldoende om het te laten garen, maar als je iets wilt toevoegen om het op weg te helpen, probeer dan een scheutje bruisend mineraalwater.
Een goede pan heeft niks nodig. De pan goed warm laten worden en je kunt de kip meteen bakken. Denk ook eens aan een grill pan. Kip in de oven (200 graden, ongeveer half uur of in stukjes 20 minuten) kan ook zonder gebruik van vet.
Wat voor olie? Gebruik een neutrale plantaardige olie, zoals zonnebloemolie. Geen olijfolie, dit geeft een veel te sterke smaak (of je moet hartige muffins maken). Verwarm de oven voor op 180 graden Celsius.
Het is natuurlijk ook lekkerder dan de botercrème. Ganache maak je van slagroom en chocola, je verwarmt de slagroom tot het kookpunt en laat dan de chocola erin smelten. Na afkoelen kun je het gebruiken om af te smeren. Op één deel slagroom gebruik je twee delen melk- óf pure chocola.
Het maakt het deeg dus rekbaarder en minder elastisch. Omdat vet de gluten 'smeert' en rekbaarder maakt kan wat vet dus leiden tot iets meer volume. Vetten houden een brood langer mals en zacht. Vetten helpen bij het kleuren van het brood.
Samengevat is dit de conclusie. Als je een olie of vet niet verhit, dan zijn olijf-, koolzaad-, soja-, arachide-, zonnebloem-, maïsolie en andere plantaardige oliën de betere keuzes. Dat is omdat ze vooral onverzadigde vetten bevatten en zo helpen de verzadigd vet consumptie te beperken.
Alle oliën bestaan uit een mengeling van onverzadigde en verzadigde vetten. ,,We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond'”, legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Maar hoe bak je het gezondst? Volgens hoogleraar Levensmiddelentechnologie Tiny van Boekel (Wageningen University & Research) kun je het best met olie bakken en braden. "In oliën zitten onverzadigde vetten. Die zijn beter dan de verzadigde, die in boter en andere harde vetten zitten.