Er bestaat een (zeldzame) acute vorm van stoflong, die in enkele weken tot maanden na blootstelling al ontstaat, en een chronische vorm, die pas problemen geeft na blootstelling gedurende 10 tot 20 jaar.
Een stoflong ontstaat door inademing van stofdeeltjes zoals steenstof, metaaldeeltjes en asbest. De ziekte komt vooral voor bij mensen die in een stoffige omgeving werken, zoals mijnwerkers, metaalarbeiders, steenhouwers (silicose), bouwvakkers of bij mensen die vroeger veel met asbest hebben gewerkt (asbestose).
Het inademen van stof kan leiden tot gezondheidsklachten. Wat begint met onschuldig lijkende klachten als prikkeling van de luchtwegen, niezen en hoesten, kan overgaan in ernstiger en chronische klachten als bronchitis, benauwdheid, astma of een verminderde longcapaciteit.
Is stof inademen slecht voor ons? Nee, over het algemeen niet. Ons lichaam is erop gebouwd om stof af te voeren. Voor mensen met astma en allergieën kan teveel stof wel gevaarlijk zijn.
Als je benauwd bent, voelt het alsof je niet genoeg adem en lucht krijgt. Andere woorden die gebruikt worden voor benauwdheid zijn: kortademigheid, buiten adem zijn, ademnood, of naar lucht happen. Met een moeilijk woord wordt benauwdheid ook wel dyspneu genoemd.
Soms moet u meer gapen of zuchten. De kans bestaat dat u op dit moment druk bent en stress ervaart. Het is mogelijk dat u daardoor last hebt van hyperventilatie of disfunctioneel ademen. Het gevoel van niet genoeg lucht krijgen kan angstig maken en de klacht verergeren.
Chantal Driesen legt uit: 'De longen reageren overmatig op prikkels, zoals temperatuurwisselingen, stof en pollen. Stress is ook zo'n prikkel. Hierdoor knijpen de spiertjes om de luchtwegen te sterk samen, waardoor je je heel benauwd kunt voelen.
De voornaamste symptomen zijn een irriterende hoest en kortademigheid. Eerst treedt deze op bij zware, en nadien ook bij lichte inspanning en zelfs in rust. Soms is de ademhaling piepend of reutelend.
Hoesten zorgt ervoor dat datgene wat in de luchtpijp is gekomen er als het ware 'uit wordt geblazen'. Als de cliënt het benauwd krijgt, niet meer kan praten of hoesten, geen lucht meer kan krijgen en blauw wordt, moet je ingrijpen.
Met hoesten maak je je luchtwegen schoon. Door het slijm op te hoesten, verwijder je rookdeeltjes, stof en slijm uit je luchtpijp, keel of longen. Je kan dit slijm ook verwijderen zónder te hoesten.
In de meeste gevallen heb je die ook ingeademd. De stoffen, dampen of gassen irriteren je luchtwegen en kunnen zelfs giftig zijn. Vaak gaat het om chemische stoffen, dampen of gassen. Denk aan zuren (zoals (per)azijnzuur, ammonia, stikstofoxiden, formaline en oplosmiddelen) zwaveldioxide, brandstofgassen of chloorgas.
Langdurige blootstelling aan fijn stof
Longkanker en chronisch, obstructieve longziekte (COPD), vermindering van de longfunctie, verergering (en ontstaan) van astma (vooral bij kinderen), toename van luchtwegklachten zoals piepen, hoesten en kortademigheid.
De lucht in huis is een mengsel van allerlei stoffen. De meeste zijn onschadelijk, zolang de concentratie laag blijft. Hopen de stoffen zich op, dan groeit het risico op luchtwegklachten, allergieën en ziekten zoals longkanker. Daarom is luchtverversing belangrijk: dat houdt de concentraties zo laag mogelijk.
Oorzaak longfibrose
Longfibrose kan veroorzaakt worden door inademing van allerlei schadelijke stoffen en soms het gebruik van bepaalde medicijnen. Ook na bestraling (radiotherapie) kan longfibrose ontstaan. Er zijn familiaire vormen van longfibrose beschreven. In veel gevallen blijft de oorzaak echter onduidelijk.
Misschien kan er dan ook iets aan gedaan worden. Het is goed om naar de huisarts te gaan als één (of meer) van de volgende beweringen voor jou geldt: Je hoest (opeens) veel en vaak, en voelt je benauwd. Je hoest veel of vaak, en dit duurt langer dan 3 weken.
In veel gevallen zullen de longen na 3 maanden weer in staat zijn zich zelf schoon te houden. De longfunctie kan wel tot 30% verbeteren. De al toegebrachte schade aan longblaasjes door ontstekingen en littekenweefsel is blijvend. De kans op longkanker is tien jaar na het stoppen ongeveer gehalveerd.
Een longontsteking kun je aan de volgende klachten herkennen: kortademigheid. hoesten. eventueel ophoesten van geel, groen of bruin slijm.
Vaak merkt u die meteen, soms pas jaren later. Longfibrose door medicijngebruik ontstaat vaak geruime tijd nadat u de medicijn (heeft) gebruikt.
Idiopathische longfibrose is een chronische ziekte. De gemiddelde levensverwachting na de diagnose is volgens studies 3 tot 5 jaar. Het verloop van de ziekte kan sterk variëren van persoon tot persoon.
Je longen rekken en krimpen met je borstkas mee, omdat ze tegen de binnenkant van de borstkas 'geplakt' zitten. Je kunt het vergelijken met een zuignapje. Als je longen groter worden, stroomt er lucht naar binnen. En als ze kleiner worden, stroomt het weer naar buiten.
Een zucht is een heel brede manier om met emoties om te gaan en is niet echt gebonden aan één specifiek emotie. Je kan zuchten als je angstig, kwaad, geërgerd of gefrustreerd bent, maar ook als je blij, opgetogen of enthousiast bent. Of als je je verveelt of je aandacht heroriënteert."
Acute hyperventilatie kan worden veroorzaakt door angst- of paniekaanvallen of door te hoge inspanning. Chronische hyperventilatie is minder herkenbaar. Bij chronische (vaak verborgen) hyperventilatie is de ademhaling voortdurend te diep.
U kunt een ontsteking aan de longvliezen herkennen aan de volgende symptomen: Pijn bij ademhalen en niezen. Vooral als u diep ademhaalt of hard niest, voelt u een scherpe pijn links en/of rechts op de borst of rug; Kortademig bij inspanning.