Noorderlicht ontstaat als elektrisch geladen deeltjes van de zon via de noord- of zuidpool van de aarde binnendringen in de dampkring. Die elektrisch geladen deeltjes (protonen en elektronen) worden bij grote zonneactiviteit in de ruimte geslingerd: een zonnestorm ofte CME (Coronal Mass Ejection) .
Wat veroorzaakt het noorderlicht? De aurora doet zich voor als de zonnewind tegen de magnetosfeer duwt (het gebied van de ruimte waarop het aardmagnetisch veld een invloed heeft) en de geladen deeltjes (elektronen) met een hoge snelheid de atmosfeer in slingert.
De aarde is het meest kwestbaar op de magnetische polen. Op de polen reageren de elektrisch geladen zonnedeeltjes met gassen die zich in de atmosfeer van de aarde bevinden. Die reactie komt in de vorm van een lichtschijnsel... et voila: het Noorderlicht.
#2 Het Noorderlicht is altijd anders
Dat maakt het ook zo bijzonder. Afhankelijk van de aardse gassen waarmee deeltjes botsen, verschillen de kleuren van felgroen naar rood, maar zelfs oranje, wit en blauw zijn mogelijk. Groen licht bevindt zich op de onderste laag, waardoor je deze kleur het vaakst kunt zien.
Het poollicht is vaak ook prima met het blote oog te zien. Soms denk je naar een wolk te kijken terwijl dit op een camera groen kleurt. Dit is poollicht wat voor het oog niet goed zichtbaar is.
De beste periode om het noorderlicht te zien? De maanden december tot en met februari heb je de beste kansen om het noorderlicht te zien. Vanaf eind augustus is het trouwens al mogelijk om het poollicht te zien in het noorden van Scandinavië.
Is de KP-index 1, dan is het Noorderlicht alleen zichtbaar in het allerhoogste puntje van Noorwegen. Is de KP-index 9, dan kun je het Noorderlicht zelfs in het noorden van Nederland zien. De kans op Noorderlicht in Nederland is echter heel klein, gemiddeld wordt het zeven keer per jaar gezien.
Hoe lang ze te bewonderen zijn kan ook variëren, soms is het maar een kwartiertje of half uurtje, andere keren duurt het dan weer enkele uren. Het noorderlicht blijft met andere woorden een sporadisch fenomeen. Net dat maakt het ook zo bijzonder.
Het poollicht is een bijzonder natuurverschijnsel, wat je rond de noord- en zuidpool wel eens kunt zien. Op de Noordpool heet het noorderlicht en op de Zuidpool het zuiderlicht.
Het noorderlicht vindt plaats op minimaal 80km hoogte, ver boven de bewolking. Als het dus bewolkt is, zul je hooguit een wat groene gloed door de wolken heen zien.
Om het Noorderlicht te fotograferen met een iPhone heb je een langere sluitertijd nodig. Dat betekent ook dat je de camera heel stil moet houden. Dat valt niet mee, want tijdens het Noorderlicht is het ook nog eens vaak heel koud. Trillende handen zijn dan vast geen uitzondering.
Het noorderlicht verschijnt aan de hemel wanneer atomen en moleculen in de bovenste lagen van de atmosfeer in aanraking komen met elektronen met hoge energie. Waarom beweegt het noorderlicht? Het noorderlicht verschijnt daar waar bundels elektronen met een hoge energie de bovenste atmosfeerlaag binnendringen.
Het noorderlicht is er eigenlijk het hele jaar door, dus niet alleen in de herfst en winter. Omdat het donker moet zijn om het licht goed te zien, bieden de donkere seizoenen de ideale omstandigheid. Wel moet het een heldere avond zijn zonder regen en wolken en reis je beter even uit de verlichte stad.
Daar heb je gemiddeld 300 dagen per jaar goed zicht op het Noorderlicht, of ga met een hondenslee-expeditie mee waarbij je genoeg kans hebt op de Aurora. Wanneer je de meeste kans hebt om de aurora in Groenland te aanschouwen hangt af van je locatie.
Waar kun je het Noorderlicht het best zien? Eigenlijk maakt het weinig uit, als je maar ten noorden van de Poolcirkel zit. De populairste plekken zijn het noorden van Noorwegen, (Fins) Lapland en IJsland. Maar ook in (noord) Rusland, Groenland, Canada, Alaska en een stukje van Zweden is het Noorderlicht te aanschouwen.
Er ligt wel een groot verschil in het noorderlicht kunnen zien of het noorderlicht kunnen bewonderen. Het noorderlicht is in Nederland (als het er al is) niet of nauwelijks met het blote oog te zien. Alleen een hele gevoelige fotocamera kan het noorderlicht vanuit Nederland vastleggen.
Een goed uitgangspunt bij het fotograferen van het noorderlicht: apertuur f/2.8, ISO 1600 (hoger als het heel donker is) en 15 seconden sluitertijd. Onthoud dat wanneer het noorderlicht snel en actief door de hemel danst, je de sluitertijd best korter maakt.
In Nederland is kans om het noorderlicht te zien als een krachtige uitbarsting aan het oppervlak heeft plaatsgevonden. Daarbij geldt: hoe noordelijker in Nederland je zit, des te groter de kans om het te zien. Favoriet zijn dan ook de Waddeneilanden.
Dit betekent dat het op 23 december de zon in Rovaniemi om 11:08 uur opkomt en om 13:23 uur ondergaat. Vanaf 6 juni is het tot en met halverwege juli 24 uur licht. Het is dus nooit 24 uur donker in Lapland maar wel 24 uur lang licht.
Wanneer je je dichter bij de Noordpool zou bevinden moet je dus naar het zuiden kijken om noorderlicht te kunnen zien. Vanuit Spitsbergen is dat bijvoorbeeld regelmatig het geval. Wanneer de geomagnetische verstoring toeneemt, breidt deze zone zich verder uit naar het zuiden.
Je kan het Noorderlicht filmen. De beste manier om dat te doen, is door een timelapse te maken van het Noorderlicht. Dat is dus een serie van foto's die heel snel achter elkaar zijn geschoten. Bijvoorbeeld met 1 seconde tussen elke foto.
Zodra in het Pure Noorden de duisternis invalt, kan het noorderlicht zich laten zien. In Lapland kan dat dus in de wintermaanden al om 14.00 uur zijn. In Lapland maakt het niet uit hoe noordelijk je bent. In Noord-Zweden en -Finland is de kans op het noorderlicht net zo groot als in Zuid-Lapland.
Bij geomagnetische stormen en krachtig noorderlicht is het noorderlicht met het blote oog soms wel te zien zoals op de meest spectaculaire foto's. Veel foto's die op internet circuleren zijn onder dit soort omstandigheden gemaakt.